Έρευνα: Διπλό ύφασμα για μάσκα – 1% κενό στην εφαρμογή 50% απώλεια

Μέχρι και κατά 50% μειώνεται η αποτελεσματικότητα προστασίας από τη μάσκα (ακόμα και της χειρουργικής) όταν δεν εφαρμόζει καλά στο πρόσωπο -όταν έχει κενά στα μάγουλα αριστερά και δεξιά και στις φυσικές κοιλότητες που σχηματίζονται ανάμεσα στη μύτη και στα “μήλα” του προσώπου. Αρκεί δε για αυτή την κάθετη μείωση μόλις ένα κενό ίσο με το 1% της συνολικής επιφανείας της μάσκας.

Σε έρευνα που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση ACS  αναλύεται ότι είναι ικανοποιητικά αποτελεσματικές στη μη διείσδυση ιών και οι “διπλές” υφασμάτινες μάσκες (π.χ. μετάξι και βαμβακερό) αρκεί όμως να εφαρμόζουν καλά στο πρόσωπο. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό εάν κάποιος στην οικογένεια νοσεί ή είναι ασυμπτωματικός φορέας και συγκατοικεί με άτομο ευπαθούς ομάδας. Εννοείται βεβαίως ότι είναι σημαντικό και στα μέσα μαζικής μεταφοράς και όπου υπάρχει συγχρωτισμός, ειδικά αν κάποιος πιθανός φορέας μιλάει δυνατά ή βήχει.

Οι ειδικοί δοκίμασαν πολλά υφάσματα ως υποκατάστατα της χειρουργικής μάσκας, η οποία επίσης βρέθηκε να έχει μειωμένη απόδοση στην περίπτωση κακής εφαρμογής -όταν δηλαδή υπάρχουν κενά. Το πρόβλημα στα κενά μεταξύ μύτης και “μήλων” προσώπου λύνεται ουσιαστικά μόνον με γυαλιά που “θηλυκώνουν” σωστά και κλείνουν τα κενά. Λύνεται και με πλαστικό επικάλυμμα αλλά αφ’ ενός το διαθέτουν λίγοι, αφ΄ετέρου δεν προφυλάσσει απο το φαινομενο αεροζόλ π.χ. σε ένα ασανσέρ ή σε σπίτι με φορέα, καθώς στον κλειστό χώρο τα σταγονίδια εξατμίζονται και οι ιοι για κάποιες ώρες (περίπου 3) αιωρουνται με τα ρεύματα αέρα, οπότε η πλαστική κάλυψη/προσωπίδα δεν προφυλάσσει  από ό,τι έρχεται απο τα πλάγια ή από κάτω και δεν αναπληροί τη μάσκα.

Όσον αφορά στις υφασμάτινες μάσκες, οι ειδικοί βρήκαν πολύ αποτελεσματικό και το σκέτο μετάξι σε τέσσερα στρώματα, δηλαδή όπως όταν διπλώνει κάποιος ένα μεγάλο μεταξωτό μαντήλι και το κάνει τρίγωνο, αρκεί να εφαρμόζει σωστά και να μην φοριέται διαρκώς γιατί μαζεύει υγρασία από την εκπνοή και μειώνεται το φιλτράρισμα. Επίσης βρήκαν αποτελεσματικό το συνδυασμό βαμβακερού και μεταξιού -γιατί το μεν ένα “φρενάρει” λόγω της πυκνής ύφανσης, ενώ το άλλο λειτουργεί ως ηλεκτροστατική ασπίδα. Η αποτελεσματικότητα μειώνεται και σε αυτή την περίπτωση απο την υγρασία της εκπνοής αλλά και απο το κακό πλύσιμο -αν δηλαδή επαναχρησιμοποιείται σε σπίτι με φορέα, πρέπει να πλένεται με πολύ ζεστό νερό και μπόλικο σαπούνι ή να σιδερώνεται πολύ καλά.

 

Εκτός από μετάξι, οι ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου δοκίμασαν και σιφόν πολυεστέρα, λύκρα, και κατέληξαν ότι το καλύτερο (όταν δεν υπάρχει χειρουργική μάσκα) είναι ο συνδυασμός, δηλαδή το διπλό στρώμα με πυκνοϋφασμένο βαμβακερό και μετάξι ή με σφιχτά υφασμένο βαμβακερό και φανέλα ή με σφιχτό βαμβακερό και σιφόν, ουσιαστικά δηλαδή μια μάσκα “καπιτονέ” με το πρώτο στρώμα απο πολύ καλο βαμβακερό.

(Και η κοινή μάσκα μιας χρήσης,  έχει κι αυτή -κανονικά-  λεπτά στρώματα και φοριέται με τη γαλάζια πλευρά προς τα έξω, επειδή αυτή η στρώση απορροφά υγρασία)

 

Στο σχήμα αυτό φαίνεται η αποτελεσματικότητα σε φιλτράρισμα συγκριτικά μεταξύ υλικών μάσκας αλλά και συγκριτικά την ίδια μάσκα με κενά εφαρμογής και δίχως κενά. Δείχνει ότι η Ν95 (surgical mask) χωρίς κενά εφαρμογής έχει πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα απο την ίδια μάσκα με κενά και “πέφτει” απο το 98% στη συγκράτηση σταγονιδίων, στο 40%. Οι άλλες μάσκες είναι: 1) η μια συνδυασμός ενός στρώματος πολύ πυκνά υφασμένου  βαμβακερού(δείκτης TCΙ 600, thread counts ή πυκνότητα νήματος ανά ίντσα) με δύο στρώματα μεταξιού 2) ένα στρώμα πυκνοϋφασμένου βαμβακερού και δύο στρώματα σιφόν και 3) ένα στρώμα ίδιου βαμβακερού και ένα στρώμα φανέλας (Δεν γνωρίζουμε δυστυχώς ποιον τύπο φανέλας χρησιμοποίησαν οι Αμερικανοί, γιατί υπάρχει και καμπαρτινοφανέλα, και βαμβακερή φανέλα κ.λπ.)

Στην  πράξη…

Μετά τη λήξη της καραντίνας και τα ήξεις-αφήξεις για τις μάσκες, καθιερώθηκε να φορούν μάσκα κάποιοι ηλικιωμένοι από φόβο και ελάχιστοι από τους μάχιμους. Δηλαδή ο ευάλωτος βάζει τη μάσκα με την ελπίδα να γλιτώσει κάτι, αφού δεν τη φοράνε όσοι έχει πράγματι νόημα να τη φορούν. Να υπενθυμίσουμε δηλαδή  ότι οι μάσκες είναι σχεδιασμένες επιστημονικά για να προστατεύουν σε ένα ποσοστό τους άλλους (τους μη φορείς) από τους εν δυνάμει φορείς, και όχι αμυντικά, δηλαδή δεν μπορούν στην ουσία να προστατεύσουν αποτελεσματικά έναν ευάλωτο από ένα φορέα αν την φορά ο ευάλωτος.

Κανονικά η μάσκα λειτουργεί ως ένα μέτριο έως αποτελεσματικό φράγμα στα σταγονίδια που βγάζει από το στόμα του ένας φορέας ή ασθενής όταν μιλάει, καπνίζει και κυρίως όταν φωνάζει ή βήχει. Περιορίζει σημαντικά το ιικό φορτίο που αυτός διαχέει. Δεν ήταν δηλαδή ποτέ σχεδιασμένες για να προστατεύουν τον υγιή που φοβάται μην κολλήσει, εκτός απο τις μάσκες με αναπνευστήρα και τις μάσκες με φίλτρο άνθρακα που ειναι και εξαιρετικά δύσχρηστες και δυσεύρετες αλλά και προβληματικές επειδή διαχέεται ο άνθρακας.

Επίσης προστατευτικές είναι και οι Ν95 και οι ΚΝ95 (οι πρώτες αμερικανικές, οι δεύτερες κινεζικές) που έχουν τέσσερα στρώματα, επισης ακριβές και δυσεύρετες, αλλά είναι και μιας χρήσης. Η ανωτέρω  έρευνα δείχνει ότι με πολλαπλά στρώματα κατάλληλου υφάσματος πάντως και με καλή εφαρμογή, οι υφασμάτινες μάσκες είναι σχεδόν εξίσου προστατευτικές από ιούς με τις χειρουργικές.