Eυλογιά των πιθήκων και περιστατικό λέπρας για νοσηλεία στο “Αττικόν”

Αύριο θα γίνουν γνωστά τα αποτελέσματα των εξετάσεων του νεαρού Ρουμάνου τουρίστα –μονίμου κατοίκου Βρετανίας– και της συντρόφου του, που πιθανόν να πάσχουν από την ευλογιά των πιθήκων. Το ζευγάρι θορύβησε τις υγειονομικές υπηρεσίες της Κεφαλλονιάς όπου έκανε διακοπές και όπου ο άνδρας παρουσίασε πολύ έντονα συμπτώματα της ευλογιάς των πιθήκων. Η γυναίκα παραμένει ασυμπτωματική, αλλά είναι σε καραντίνα και υποβάλλεται επίσης σε εξετάσεις. Και οι δύο διακομίσθηκαν στις 02:30 τα ξημερώματα με ασθενοφόρα με ειδικές κάψουλες στην Αθήνα.

Μέχρι στιγμής το κρούσμα παραμένει ύποπτο και θα επιβεβαιωθεί –ή όχι– από τις εργαστηριακές εξετάσεις που έγιναν ήδη και στάλθηκαν στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης το οποίο έχει πιο ειδικό τμήμα και τα κατάλληλα αντιδραστήρια για τόσο σπάνια νοσήματα. Όσον αφορά στο “Αττικόν”, επιβλέπων λοιμωξιολόγος στα δύσκολα αυτά περιστατικά είναι ο Σωτήρης Τσιόδρας και η συνάδελφός του καθηγήτρια Λοιμωξιολογίας Αναστασία Αντωνιάδου.

Όπως είπε σε συνέντευξή του ο πρόεδρος των εργαζομένων στα νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ) κ. Γιαννάκος, πιθανόν να πρόκειται για ανεμοβλογιά και όχι για ευλογιά των πιθήκων και δεν ωφελεί διόλου ο πανικός. Όμως και ο καθηγητής Μικροβιολογίας του νοσοκομείου “Αττικόν” Σπυρίδων Πουρνάρας συνέστησε ψυχραιμία ενόψει της αυξημένης τουριστικής κίνησης τους θερινούς μήνες.

«Ακούγεται βαρύγδουπο ως περιστατικό, αλλά δεν είναι κάτι τραγικό», είπε. «Η κοπέλα που τον συνοδεύει, δεν έχει καν συμπτώματα. Θα νοσηλευτεί μαζί του προληπτικά. Τα πρώτα δείγματα θα πάνε στο εργαστήριο αναφοράς του ΑΠΘ, εκεί είναι ειδικοί σε αυτούς τους ιούς και περιμένουμε τα αποτελέσματα πολύ γρήγορα, μάλλον τη Δευτέρα» είπε ο κ. Πουρνάρας για τον 29χρονο τουρίστα. Προσέθεσε ότι δεν πρόκειται για ιδιαίτερα μεταδοτική πάθηση και εξήγησε:

«Προϋποθέτει στενή επαφή από το αναπνευστικό. Ξεκινά με πυρετό και συμπτώματα κρυώματος, κόπωση, κακουχία. Μετά ακολουθούν τα εξανθήματα. Έχει περίοδο επώασης μια με δυο εβδομάδες. Είναι ελαφρώς τρομακτικά τα συμπτώματα στην όψη (σ.σ. εννοεί τις φουσκάλες), αλλά δεν πρόκειται για βαριά ασθένεια. Κάποιες φορές αφήνει σημάδια στο δέρμα. Είναι παραλλαγή της ευλογιάς, που έχει εξαφανιστεί εδώ και πολλά χρόνια. Υπάρχει εμβόλιο ειδικά για την ευλογιά των πιθήκων, όμως δεν είναι σίγουρο πως είναι αποτελεσματικό. Το εμβόλιο που κυκλοφορεί για την ευλογιά, είναι άλλο. Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία».

Η νόσος έχει συγκεκριμένα θνητότητα 1% στη δυτική Αφρική όπου κυριαρχεί ήπιο στέλεχος (σαν αυτό που έχει ανιχνευθεί σε Ισπανία και Βρετανια μέχρι στιγμής), αλλά 10% στην Κεντρική Αφρική, όπου κυριαρχεί πιο επιθετικό στέλεχος. Για τον τρόπο προφύλαξης ο κ. Πουρνάρας, είπε: «Οι αποστάσεις και η υγιεινή είναι ο κύριος τρόπος να μην κολλήσεις. Όπως ισχύει με τον κορωνοϊο, αλλά δεν είναι το ίδιο μεταδοτικός. Ας μην το κάνουμε θέμα της καθημερινότητάς μας, δεν θα γίνει απ’ όσα γνωρίζουμε από τις ΗΠΑ και τα CDC. Ο ιός πρωτοεμφανίστηκε φέτος στην Αγγλία γιατί εκεί ταξιδεύουν εκατομμύρια άνθρωποι από την Αφρική».

Kρούσμα λέπρας

Τέλος, ο κ. Πουρνάρας αναφέρθηκε και σε κρούσμα λέπρας –νόσου του Χάνσεν– που νοσηλεύεται στο “Αττικόν”: «Ο ασθενής είναι από την Πελοπόννησο. Είχαμε βρει και πρόπερσι τέτοιο κρούσμα. Είμαστε σε επαγρύπνηση για να μην διασπείρονται αυτά τα κρούσματα», είπε. Και η λέπρα πάντως είναι νόσημα που για να μεταδοθεί προϋποθέτει στενή επαφή με τον πάσχοντα και είσοδο του μολυσματικού παράγοντα στο αίμα, π.χ. με πληγή στο σώμα του νοσηλευτή ή του οικείου που περιποιείται τον ασθενή.

Το 2018 είχαν καταγραφεί παγκοσμίως 208.619 περιστατικά λέπρας, όσα περίπου και το 2017, σε περίπου 14 χώρες. Η χώρα μας είχε καταγράψει δύο περιστατικά το 2009 και εν συνεχεία το 2011 όταν νόσησαν 4 άτομα στην Αιτωλοακαρνανία, μέλη της ίδιας οικογένειας. Εν συνεχεία καταγράφηκε ένα κρούσμα το 2015, ένα το 2021 και ένα φέτος μέχρι στιγμής.

Τα περισσότερα κρούσματα σημειώνονται στην Ινδία και στη Βραζιλία. Στις ΗΠΑ σημειώνονται περίπου 200 περιστατικά το χρόνο και στη Βρετανία 140, τα περισσότερα εισαγόμενα. Μετά το 2018 η επιδημιολογική παρακολούθηση άρχισε να χωλαίνει καθώς η πανδημία του κορονοϊού απορρόφησε όλες τις δυνάμεις της επιδημιολογικής επιστημονικής κοινότητας. Πάντως το 2020 καταγράφηκαν 127.558 νέα κρούσματα σε 139 χώρες σύμφωνα με την ΠΟΥ.

Από αυτά, μόνον τα 42 καταγράφηκαν στην Ευρώπη  και, συγκεκριμένα, σε Γαλλία, Ολλανδία, Σουηδία, Ιρλανδία και στο Καλίνινγκραντ, το ρωσικό θύλακα μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας στη Βαλτική.  Δέκα κρούσματα καταγράφηκαν και στη Ρωσία. Η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Βρετανία δεν έδωσαν στοιχεία για το 2020 στην ΠΟΥ.  Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι δεν σημειώθηκαν κρούσματα το 2020. Για το 2021 η ΠΟΥ δεν έχει στοιχεία.

Εξάρσεις μετά τις καραντίνες

Οι καραντίνες που επιβλήθηκαν διεθνώς καθώς και οι περιορισμοί στα ταξίδια, μείωσαν κάθετα όλα τα κρούσματα από μεταδιδόμενα, λοιμώδη νοσήματα. Ήταν  αναμενόμενο με την λήξη των περιοριστικών μέτρων, κάποιες ασθένειες που δεν απασχολούσαν την τελευταία διετία, να αρχίσουν να επανεμφανίζονται. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι επίκειται μια νέα μορφή πανδημίας από άλλους ιούς ή μυκοβακτήρια.

Η μόνη ουσιαστική απειλή, πέραν του κορονοϊού, παραμένουν οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις (κυρίως στις ΜΕΘ). Αυτές είναι λοιμώξεις οι οποίες στοιχίζουν ζωές και οφείλονται σε παθογόνα τα οποία εκριζώνονται πολύ δύσκολα από το χώρο και που αντιστέκονται σε πολλά αντιβιοτικά. Επίσης μεγαλύτερης προσοχής από την ευλογιά των πιθήκων ή τα σποραδικά κρούσματα λέπρας, χρήζει και η ηπατίτιδα αγνώστου αιτιολογίας που φέρεται να πλήττει τα παιδιά συχνότερα από ό,τι τις προηγούμενες δεκαετίες.

Η ευλογιά των πιθήκων μεταδίδεται πολύ πιο δύσκολα και θεραπεύεται σχετικά εύκολα. Μπορεί κάποιος να κολλήσει αν είναι συγκάτοικος του ασθενούς και αν έρθει σε επαφή με τα σεντόνια του, αλλά και αν εισπνεύσει σταγονίδια από τον ασθενή κατά τη συνομιλία τους. Δεν έχει αποσαφηνιστεί αν αυτή η σχετικά ήπια παραλλαγή είναι πιο μεταδοτική από την βαριά μορφή της νόσου στο Κονγκό.

Μέχρι στιγμής στην ΕΕ έχουμε επιβεβαιωμένα 92 περιστατικά και παρακολουθούνται 28 ύποπτα σε 12 κράτη-μέλη. Η μεγαλύτερη έγνοια είναι αν μεταδίδεται από ασυμπτωματικούς ασθενείς, καθώς αν κάποιος έχει ήδη εξανθήματα, απομονώνεται. Κάποιες χώρες προχωρούν σε εμβολιασμό του υγειονομικού τους προσωπικού στα τμήματα που περιθάλπουν ασθενείς με ευλογιά των πιθήκων.