Για την ύπαρξη εξωγήινων μας προετοιμάζει η NASA

Ο απερχόμενος (σε λίγους μήνες) επικεφαλής των επιστημόνων της διαστημικής υπηρεσίας NASA, ο φυσικός James Green, δημοσίευσε άρθρο όπου αναφέρει ότι η υπηρεσία πρέπει να προετοιμαστεί καλύτερα και πιο οργανωμένα σε ό,τι αφορά στην εξωγήινη ζωή, αλλά να προετοιμάσει κατάλληλα και τον κόσμο και τον Τύπο ή εν γένει τα μέσα ενημέρωσης.

Ζητεί ουσιαστικά μια “συμφωνία κυρίων” ώστε να γίνονται όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστες δημοσιεύσεις για το θέμα, ώστε ο κόσμος να μη χάσει την εμπιστοσύνη του στους ειδικούς ή στις κυβερνήσεις. Το δια ταύτα του άρθρου μοιάζει τεχνικό, αλλά είναι ουσιαστικό. Στο τεχνικό σκέλος αναφέρεται μια διαβάθμιση ή κωδικοποίηση, ώστε να ιεραρχούνται κατάλληλα οι τυχόν ενδείξεις για εξωγήινη ζωή.

Στο λιγότερο επιστημονικό σκέλος που αφορά όλους εμάς, αναφέρεται το γεγονός ότι πρέπει οι πάντες να είναι επαρκώς ενήμεροι για να αντιλαμβάνονται τις σωστές τους διαστάσεις τις σχετικές ειδήσεις περί ύπαρξης εξωγήινης ζωής. Το άρθρο δείχνει ότι η NASA θεωρεί ότι ίσως ήγγικεν η ώρα ή πάντως ήγγικεν η γενιά που ίσως έρθει για πρώτη φορά αντιμέτωπη με την πραγματικότητα των εξωγήινων μορφών ζωής.

Προτείνει μια κλίμακα από το ένα έως το επτά, όπου διαδοχικά αποκλείονται σχολαστικά άλλες πιθανές πηγές εκπομπής σημάτων ή πηγές των ενδείξεων ζωής, μέχρι να φτάσει κάποιος στο Επίπεδο 7, όπου καταγράφεται ότι «ελήφθη ένδειξη που έχει προέλθει από βιολογική δραστηριότητα» ή από εξωγήινη μορφή ζωής. Οι ειδικοί αλλά και οι δημοσιογράφοι όταν αναφέρονται σε μια ένδειξη ζωής, θα πρέπει να ξεκαθαρίζουν –όπως προτείνει ο Green– αν η ένδειξη είναι Επιπέδου 1 ή 2 ή 7.

«Η γενιά μας μπορεί ρεαλιστικά να είναι αυτή που θα ανακαλύψει αποδείξεις ζωής πέρα από τη Γη. Με αυτό το προνόμιο και τη δυνατότητα, έρχεται όμως και η ευθύνη. Το εύρος του ερωτήματος αν είμαστε μόνοι στο Σύμπαν και το ενδιαφέρον του κόσμου, ίσως προκαλέσει εντυπώσεις και προσδοκίες που δεν ανταποκρίνονται στην αρχική εικόνα και πρόθεση του παρατηρητή επιστήμονα που έκανε την αρχική δημοσίευση», γράφει.

Φοβάται τις συνωμοσιολογίες

«Στην επιστημονική μας κοινότητα όλο και αυξάνουν οι έρευνες για τον εντοπισμό ζωής στο σύμπαν και, κατά συνέπεια, πρέπει να συμφωνήσουμε στο πώς θα μεταφέρουμε αυτές τις πληροφορίες για ένα τόσο περίπλοκο ζήτημα, το οποίο μάλιστα ξέρουμε ότι θα προκαλέσει και μεγάλη αίσθηση», γράφει.

«Πρέπει να εδραιώσουμε την καλύτερη δυνατόν πρακτική στο πώς θα ενημερώνουμε για την ανίχνευση ζωής και να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη του κόσμου, ξεκαθαρίζοντας ότι μπορεί κάτι να μην εκτιμηθεί σωστά στην αρχή, να αποδειχθεί εσφαλμένη ένδειξη. Ο κόσμος πρέπει να ενημερωθεί ότι αυτό είναι αναμενόμενο και εν τέλει δημιουργικό κομμάτι της επιστημονικής έρευνας», συνεχίζει.

Ουσιαστικά τον ενδιαφέρει να μην αρχίσει ο κόσμος να πιστεύει ότι κάτι του κρύβουν, όπως έγινε για παράδειγμα με την πανδημία ή τα εμβόλια σε πολλές χώρες. Αν η αρχική ανακοίνωση για εύρεση ενδείξεων ζωής διαψευσθεί, εύλογα πολλοί θα αναρωτηθούν αν έκανε λάθος ο επιστήμονας που διαπίστωσε την ένδειξη ζωής ή αν οι υπόλοιποι ειδικοί προσπάθησαν απεναντίας να “κουκουλώσουν” το θέμα για μην προκληθεί αναστάτωση ή και πανικός.

Ο κόσμος ξεσηκώνεται εύκολα

Εδώ και χιλιετίες ο άνθρωπος αναρωτιέται αν είναι μόνος στο σύμπαν, γράφει ο Green. Όμως παρά την τεράστια πρόοδο των επιστημών, «δεν μπορέσαμε εμείς οι ειδικοί μέχρι στιγμής να δώσουμε καλύτερη απάντηση από αυτήν που θα δίναμε πριν από 2000 χρόνια. Η ύπαρξη κάποιας μορφής ζωής μπορεί να κρύβεται σε μια ένδειξη πολύ λεπτή ή απολύτως άγνωστη σε εμάς ή να αποκαλύπτεται κατά στάδια. Και έχουμε μάθει στο “ναι” ή “όχι”, βρήκαμε ή δεν βρήκαμε ένδειξη ζωής, ενώ τα στάδια είναι πολλά».

«Αν κάποια ανακοίνωση ξεσηκώσει τον κόσμο και μετά αποβεί λανθασμένη, η εμπιστοσύνη του κοινού θα καμφθεί. Είναι σκόπιμο λοιπόν όταν υπάρχουν ενδείξεις, να είμαστε προσεκτικοί και να αναφερόμαστε σε αυτό ακριβώς, δηλαδή σε ενδείξεις, χωρίς καμία βεβαιότητα ότι “κάτι βρήκαμε”. Πρέπει λοιπόν να έχουμε ομοφωνία και έναν ανοιχτό διάλογο μεταξύ των επιστημόνων, αλλά και μεταξύ επιστημόνων και τεχνικών, καθώς και μεταξύ επιστημόνων και δημοσιογράφων».

Πιστεύει ότι είναι πολύ ουσιαστικό ο κόσμος να καταλάβει ότι κάτι που φαίνεται να είναι “άλφα” μπορεί να είναι τελικά “βήτα” ή και τίποτα. Στην ιστορία της έρευνας πολλοί πίστεψαν ότι βρήκαν ενδείξεις εξωγήινης ζωής, αλλά διαψεύσθηκαν στην πορεία. Η αναζήτηση ζωής είναι μία διαρκώς εξελισσόμενη προσπάθεια και για αυτό ο ίδιος προτείνει μια κλίμακα Αξιοπιστίας Ανίχνευσης Ζωής την οποία ονομάζει CoLD (Confidence of Life Detection) από το ένα μέχρι το επτά.

Αυτή θα ορίζει το βαθμό αβεβαιότητας ή βεβαιότητας για την εύρεση ζωής. Στα κατώτερα κλιμάκια θα είναι η αρχική αναγνώριση για πιθανές βιοϋπογραφές. Η NASA μετά τη δημοσίευση του άρθρου ανάρτησε ένα συναφές κείμενο όπου εξηγεί ότι αυτά τα προτεινόμενα επτά στάδια επαλήθευσης θα οδηγήσουν σε πιο αξιόπιστα συμπεράσματα για το αν υπάρχει εξωγήινη ζωή ή όχι.

Τα πολλά Επίπεδα δοκιμών

Η κλίμακα ή η διαβάθμιση αξιοπιστίας, είναι κάτι σαν τις κλινικές δοκιμές Φάσης Ι, ΙΙ ή ΙΙΙ. Πριν την πανδημία κανείς δεν ήξερε πέραν των ειδικών, τι σημαίνουν οι τρεις φάσεις επακριβώς για εμβόλια ή φάρμακα. Όμως τώρα πολλοί πλέον γνωρίζουν ότι κάθε τι δοκιμάζεται σταδιακά για αποτελεσματικότητα και ασφάλεια σε όλο και μεγαλύτερο αριθμό ατόμων, μέχρι να σιγουρευτούν οι ειδικοί ότι το σκεύασμα είναι ασφαλές και αποτελεσματικό.

Ουσιαστικά ο Green θέλει όλοι οι επιστήμονες να συμφωνήσουν σε μια κλίμακα επτά βαθμίδων ή επτά φάσεων δοκιμών, και ο κόσμος να ενημερωθεί για αυτές, ώστε να ξέρει ότι και οι ενδείξεις για εξωγήινη ζωή περνάνε από ένα κοσκίνισμα επτά σταδίων ή φάσεων. Αν ένα φάρμακο δεν φτάσει στην τρίτη φάση, είναι σαν να μην υπάρχει, όσες ελπίδες (ή αναστάτωση) και αν προκάλεσε στην αρχική Κλινική Φάση Ι. Έτσι και μια ένδειξη για εξωγήινη ζωή: αν δεν φτάσει στο Επίπεδο 7, δεν υπάρχει – ήταν απλά λάθος.

Αναφέρουν ως επεξηγηματικό παράδειγμα κάτι που μπορεί να βρεθεί στον Άρη. Στο Επίπεδο 1 βρίσκει στο δείγμα από τον Άρη ο επιστήμονας κάτι που υποδηλώνει ύπαρξη βιολογικού μορίου. Το καταγράφει για να εξεταστεί εν συνεχεία στο Επίπεδο 2 αν η καταγραφή είναι σωστή ή ήταν σφάλμα τεχνικό, όπως π.χ. από επιμόλυνση του δείγματος στην Γη.

Στο Επίπεδο 3 εξετάζονται οι πιθανότητες σε ποιο περιβάλλον μπορεί να επέζησε αυτό το δείγμα. Στο Επίπεδο 4 εξετάζεται η εκδοχή η ένδειξη να προήλθε από κάποια άλλη μη έμβια πηγή και κατά πόσον αυτές οι πιθανές πηγές θα μπορούσαν να βρίσκονταν στο περιβάλλον όπου βρέθηκε η ένδειξη κ.ο.κ. μέχρι να αποκλεισθούν όλα τα άλλα σενάρια και να καταλήξουμε στο συμπέρασμα “ναι, βρήκαμε εξωγήινη μορφή ζωής”.