Γιατί δεν προχωρά η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων

Το σύστημα αυτό σύμφωνα με τη δήλωση του πρωθυπουργού χρειάζεται επανεξέταση και μάλιστα με αναθεώρηση του Συντάγματος, που σημαίνει άρση της μονιμότητας των Δημοσίων Υπαλλήλων (αρθ.103 παρ3Σ) . Δεν γνωρίζω όμως σε ποια σημεία και για ποιους λόγους η πρόσφατη αυτή ρύθμιση δεν περπάτησε.

Η υπηρεσιακή κατάσταση των δημοσίων, των ΝΠΔΔ και ΟΤΑ υπαλλήλων καθορίζεται από τους κώδικες ΚΠΔΥ και ΚΔΥ με τους οποίους μέχρι το 2023 ρυθμίζεται η αξιολόγησή τους και οι οποίοι σε προηγούμενες αξιολογήσεις σε ποσοστό 85% έχουν βαθμολογηθεί με στερεότυπη αιτιολόγηση ως άριστοι.

Το εκπληκτικό αυτό ποσοστό οφείλεται, αφενός στον τρόπο που συντάσσονται οι εκθέσεις αξιολόγησης (ΠΔ 318/1992),αφετέρου στο γεγονός, ότι πρώτος αξιολογητής είναι ο προϊστάμενος του υπαλλήλου με τον οποίον όλοι οι υπάλληλοι φροντίζουν να έχουν καλές σχέσεις, αφετέρου ο δεύτερος αξιολογητής είναι ο επικεφαλής της υπηρεσίας, ο οποίος κατά κανόνα είναι μετακλητός υπάλληλος, που δεν έχει ιδία αντίληψη και απλά επικυρώνει τη γνώμη του πρώτου.

Η αξιολόγηση έμεινε στον αέρα

Οι εκθέσεις αξιολόγησης χρησιμεύουν κυρίως για τις προαγωγές και τις τοποθετήσεις των Δημοσίων Υπαλλήλων σε θέσεις ευθύνης από τα υπηρεσιακά συμβούλια, τα οποία επειδή δεν μπορούν να σχηματίσουν σαφή εικόνα για τους υποψηφίους, που έχουν σχεδόν όλοι βαθμολογηθεί ως άριστοι χρησιμοποιούν άλλα κριτήρια κυρίως πολιτικά.  Οι παραληφθέντες προσφεύγουν δικαστικά και συνήθως λόγω βραδείας απονομής της δικαιοσύνης δικαιώνονται συνταξιοδοτικά.

Οι προσπάθειες βελτίωσης του όλου συστήματος αξιολόγησης και προαγωγών των Δημοσίων Υπαλλήλων που έγιναν στο παρελθόν κατέληξαν σε παταγώδη αποτυχία. Χαρακτηριστικό στοιχείο της ανικανότητας όλων των κυβερνήσεων από το έτος 2013 μέχρι σήμερα είναι το γεγονός ότι επί 11 ολόκληρα έτη στον ΕΦΚΑ, έναν από τους πλέον καθοριστικούς φορείς του Δημοσίου ουδέποτε πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση προϊσταμένων!

Με τον ν. 4940/2022 προβλέπεται η καθιέρωση ενιαίου πλαισίου δεξιοτήτων, θέση συμβούλου ανάπτυξης ανθρωπίνου δυναμικού και γενικό πλαίσιο αξιολόγησης συγκεκριμένων οργανισμών και φορέων. Εξαιρούνται από τη ρύθμιση τα Υπουργεία Εξωτερικών, Προστασίας του Πολίτη, Εθνικής Άμυνας, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, οι ΟΤΑ, οι αυτοτελείς υπηρεσίες ,οι αποκεντρωμένες υπηρεσίες, τα ΝΠΔΔ και τα ΝΠΙΔ που ανήκουν στη Γενική Κυβέρνηση. Συνεπώς, ένα πολύ μεγάλο μέρος των υπαλλήλων του Δημοσίου Τομέα δεν υπήχθησαν στις ρυθμίσεις του παραπάνω νόμου και εξακολουθούν να αξιολογούνται με τις ρυθμίσεις των προηγούμενων νόμων.

Το μέλλον των δημοσίων υπαλλήλων

Καταργήθηκε η βαθμολογική αξιολόγηση των παραπάνω Δημοσίων Υπαλλήλων και οι υπάλληλοι χαρακτηρίζονται επαρκείς ή μη επαρκείς. Ο υπάλληλος του οποίου η αξιολόγηση είναι χαμηλή σε συνεννόηση με τον προϊστάμενο εντοπίζουν τις δεξιότητες που χρειάζονται βελτίωση και παρακολουθεί επιμορφωτικά προγράμματα προς βελτίωση των δεξιοτήτων.

Επίσης κατά την αξιολόγηση των προϊσταμένων οι άμεσοι υφιστάμενοι θα συμπληρώνουν και θα υποβάλλουν το έντυπο «Σφυγμός ομάδας» με στόχευση την αποτύπωση του κλίματος και του τρόπου λειτουργίας της ομάδας. Η αλήθεια είναι ότι οι εκθέσεις αξιολόγησης δεν παίζουν σπουδαίο ρόλο στις επιλογές προϊσταμένων, γιατί οι τοποθετήσεις γίνονται με πολιτικά κριτήρια με προσωρινή ανάθεση που διαρκεί μια τριετία.

Επομένως η μετά συνεπειών αξιολόγηση των Δημοσίων Υπαλλήλων αποτελεί μια βασική ουκ άνευ παράγραφο στο όλο σύστημα της Δημόσιας Διοίκησης, που πρέπει να βελτιωθεί με μέριμνα της εκάστοτε κυβέρνησης συνολικά και εκ βάθρων για να προσδοκούμε βέλτιστα αποτελέσματα

Η σχετική δήλωση του Πρωθυπουργού ήταν πολύ σύντομη χωρίς να αποκαλύπτει τα σχέδια του, αλλά αποκλείω την άρση της μονιμότητας των Δημοσίων Υπαλλήλων στην προσεχή αναθεώρηση του Συντάγματος, γιατί αποτελεί συνδικαλιστικό κεκτημένο, η δε άρση του θα προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων από την ΑΔΕΔΥ. Άλλωστε απ’ ότι γνωρίζω δεν απολύθηκε ποτέ Δημόσιος Υπάλληλος για ανεπάρκεια.