Γιατί οι σημερινοί 12χρονοι θα έχουν μικρότερα εισοδήματα

Αν και στην Ελλάδα δεν έχουμε εμπεριστατωμένες έρευνες για το κόστος της πανδημίας στην παιδεία, άλλα κράτη κάνουν σοβαρές αναλύσεις για το συγκεκριμένο πρόβλημα, καθώς επί σχεδόν δύο χρόνια τα παιδιά “μισομάθαιναν” την διδακτέα ύλη, μια στα θρανία, μια στους υπολογιστές και μια πουθενά… Οι Αμερικανοί, επειδή ως λαός επικεντρώνονται σε όλες τις έρευνές τους στο cost effective, δηλαδή στο πόσο αποτελεσματικό είναι κάθε τι από πλευρά κόστους, το ίδιο έκαναν και με το έλλειμμα στην παιδεία –το έλλειμμα που προκλήθηκε στην μόρφωση εξαιτίας της πανδημίας. Οι σημερινοί 12χρονοι θα είναι φθηνότεροι στο μέλλον ως εργαζόμενοι. 

Ανεξαρτήτως του ότι για ερευνητές στις ΗΠΑ το “δια ταύτα” είναι πόσα λεφτά θα κερδίζει το παιδί όταν βγει ως ενήλικας στην εργασιακή πιάτα, η έρευνα έχει ευρύτερο και πιο ουσιαστικό ενδιαφέρον. Εξάλλου, δεν έχουμε ελληνική έρευνα για το αντίστοιχο πρόβλημα, ώστε να ξέρουμε τα κενά στα δικά μας παιδιά, οπότε αναγκαστικά συνάγουμε συμπεράσματα μόνον από τις έρευνες ξένων κρατών. Στη Μασαχουσέτη συγκεκριμένα υπολόγισαν ότι οι απώλειες σε μόρφωση στη διάρκεια της πανδημίας θα μπορούσε να στοιχίσει μελλοντικά πάνω από 21 δισεκατομμύρια δολάρια στους μαθητές της πολιτείας, γιατί θα έχουν σχεδόν όλοι τους στην ενηλικίωση απώλεια εισοδήματος. Αυτό το συμπέρασμα συνάγεται από δύο έρευνες των Πανεπιστημίων Χάρβαρντ και Στάνφορντ.

Σύμφωνα με αυτές, οι μαθητές θα βγάζουν λιγότερα χρήματα ως εργαζόμενοι μελλοντικά, γιατί έχασαν περίπου το 75% της σχολικής χρονιάς όσον αφορά στα μαθηματικά και το 41% σε ό,τι αφορά στη γλώσσα ή στη λογοτεχνία. Ειδικά τα δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα τα τεστ τους έδειξαν ακόμα χειρότερες επιδόσεις, με απώλειες της τάξης του 85% στα μαθηματικά, ενώ στο μάθημα της γλώσσας υπολογίσθηκε ότι οι απώλειες ήταν ίδιες με των ιδιωτικών, δηλαδή 41%. Οι ερευνητές καταλήγουν ότι αυτό το έλλειμμα στην μόρφωση, αν δεν γίνει κάτι να αναπληρωθεί το κενό, θα σημάνει περίπου 1,6% πτώση στα εισοδήματα των σημερινών παιδιών ή έλλειμμα της τάξης των 24.000 δολαρίων για κάθε παιδί συνολικά, στην εργασιακή ζωή του στο μέλλον.

Οι ίδιοι αναλυτές –που έκαναν εκτιμήσεις για την αμερικανική εφημερίδα Boston Globe– θεωρούν ότι οι απώλεια εισοδήματος για όλους τους μαθητές των ΗΠΑ θα μπορούσε να αγγίζει το ένα (1) τρισεκατομμύριο δολάρια στα μελλοντικά έσοδά τους. «Πρέπει να καλύψουμε άμεσα τα κενά των παιδιών», δήλωσε σχετικά ο καθηγητής στο Χάρβαρντ Thomas Kane, που συμμετείχε στην έρευνα. «Αν και τα παιδιά επανήλθαν στα θρανία, οι ρυθμοί είναι κανονικοί, δηλαδή δεν υπάρχει καμία πίεση για να καλυφθούν τα κενά. Σε ελάχιστα σχολεία γίνονται ἐξτρα μαθήματα, ενώ για πρώτη φορά σε κάποια σχολεία γίνονται στην τρίτη δημοτικού επιπλέον μαθήματα άρθρωσης και ορθογραφίας σε επίπεδο που άλλοτε ολοκληρωνόταν στην δευτέρα δημοτικού», είπε.

Σύγκριση τεστ γνώσεων

Οι ερευνητές για να προσδιορίσουν το επίπεδο των σημερινών μαθητών, συνέκριναν τις επιδόσεις τους σε τεστ με εκείνες του 2019, δηλαδή με τον τελευταίο χειμώνα πριν την πανδημία. Στα μικρά παιδιά, πήγε πίσω και η ανάγνωση και η “γλώσσα” ως μάθημα, αλλά όχι τόσο πίσω όσο τα μαθηματικά. Πιο πίσω όπως δείχνουν τα τεστ πήγαν οι φτωχές περιοχές. Αυτό εκτιμάται ότι είναι και το χειρότερο, γιατί ενώ οι εύποροι μπορούν να αναπληρώσουν με ιδιαίτερα τα μαθησιακά κενά των παιδιών τους, στην φτωχολογιά το παιδί μένει με όσα έμαθε στην τάξη.

«Μεγάλωσαν οι ανισότητες και στην εκπαίδευση, καθώς οι μαθητές από εύπορες οικογένειες ήδη πριμοδοτούνταν και πριν την πανδημία. Τώρα το χάσμα μεγάλωσε ακόμα περισσότερο και αυτό θα έχει συνέπειες για την ενήλικη ζωή των φτωχών παιδιών που θα κληθούν να βγουν στην ίδια αγορά εργασίας με τα παιδιά μεσαίων ή εύπορων οικογενειών», είπε ο καθηγητής Kane στην Boston Globe.

Καταβάλλονται προσπάθειες να καλυφθούν τα κενά και στα μαθηματικά, ειδικά για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες ή για παιδιά με προβληματική οικονομική ή οικογενειακή ζωή. Σε κάποια σχολεία οι δάσκαλοι από φιλότιμο κάθονται και κάνουν με δική τους πρωτοβουλία ιδιαίτερα στα παιδιά που έμειναν πιο πίσω από τα άλλα. Εν τω μεταξύ οι δημοσκοπήσεις σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ και όχι μόνον στη Μασαχουσέτη, δείχνουν ότι οι γονείς δεν έχουν επίγνωση του πόσο πίσω έχουν μείνει τα παιδιά τους.

Αυτό είναι πολύ αρνητικό, γιατί κάποια παιδιά θα μπορούσαν να καλύψουν τα κενά έστω και με βοήθεια του πατέρα ή της μητέρας τους. Όταν όμως ο γονιός δεν ξέρει ότι υπάρχει ζήτημα, απλά δεν κάνει τίποτα. Η γνώμη των περισσότερων εκπαιδευτικών είναι ότι τα παιδιά έχουν χάσει στην ουσία πάνω από μισό χρόνο συνολικά. Και στις απώλειες διαπιστώθηκε ότι το θέμα είναι ταξικό. Στις φτωχογειτονιές εκτιμάται ότι χάθηκε μόρφωση σχεδόν ενός ολόκληρου σχολικού έτους, ενώ στις εύπορες συνοικίες ή προάστια, η απώλεια δεν ξεπερνά την ύλη ενός εξαμήνου.

Προσομοίωση του… μέλλοντος

Οι μεγαλύτερες απώλειες στα μαθηματικά καταγράφηκαν σε σχολεία που είχαν παρατεταμένα τηλεκπαίδευση, ενώ τα πήγαν καλύτερα τα σχολεία που είχαν περισσότερες ώρες κανονικής δια ζώσης διδασκαλίας. Όμως, δεν φαίνεται να ευθύνεται μόνον η τηλεκπαίδευση, καθώς για παράδειγμα στην Καλιφόρνια, που εφάρμοσε της εξ αποστάσεως διδασκαλία για πολύ καιρό, οι επιδόσεις στα μαθηματικά δεν σημείωσαν πτώση. Η Καλιφόρνια αποτελεί πάντως εξαίρεση και οι ερευνητές πιστεύουν ότι παίζουν ρόλο και άλλες παράμετροι.

Για την συσχέτιση εισοδήματος και παιδείας, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τις συγκρίσεις στις επιδόσεις των τεστ ανά έτος, και με αυτές έκαναν αναγωγή στο προσδοκώμενο εισόδημα, αλλά και στην προβλεπόμενη στατιστικά παραβατικότητα. Όπως αναλύουν, «δεν μπορείς να γίνεις αρχιτέκτονας αν δεν ξέρεις την προπαίδεια. Δεν μπορείς να γίνεις ούτε ξυλουργός. Και χωρίς βασικές δυνατότητες στη γλώσσα, δεν μπορείς στην ουσία να ασκήσεις κανένα επάγγελμα. Οι απώλειες σε μαθηματικά και “φιλολογία” θα μπορούσαν να καλυφθούν με ήπιους ρυθμούς μέσα σε μια πενταετία», λένε. Στην Ελλάδα δεν ξέρουμε πόσος χρόνος θα χρειασθεί για να καλυφθούν τα κενά, αφού δεν έγινε καμία συγκεκριμένη επί του θέματος έρευνα.

Πάντως και το ΔΝΤ είχε εκδηλώσει ανάλογο ενδιαφέρον τον περασμένο Μάιο στη διάσκεψη της Ομάδας των Είκοσι (G20), όπου εκπρόσωπός του εκτίμησε πως «αναμένεται οικονομική κρίση για τα “παιδιά της πανδημίας”  στις χώρες της G20 καθώς, αν δεν καλυφθούν τα κενά στη μάθησή τους που έμεινε ατελής στη διάρκεια της πανδημίας, θα έχουν απώλεια εισοδήματος από 1,5% έως 10% κατά τη διάρκεια της εργασιακής τους ζωής». Και κατέληγε ότι «οι προσομοιώσεις μας δείχνουν ότι, μόλις όλοι αυτοί οι σπουδαστές βρεθούν στην αγορά εργασίας, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν των προηγμένων οικονομιών της G20 μπορεί να είναι κατώτερο κατά 3% μακροπρόθεσμα σε σχέση με τις εκτιμήσεις που είχαν γίνει προ πανδημίας».