Η ΑΙ ξέρει καλύτερα! – Μία εφημερίδα γραμμένη από τεχνητή νοημοσύνη!
21/04/2025
Έγραψε “ιστορία” λένε πολλοί για την ιταλική εφημερίδα “Il Foglio” που δημοσιεύει ένθετα γραμμένα από AI (Τεχνητή Νοημοσύνη). Σχολιάζεται ότι θα χάσουν δουλειές οι δημοσιογράφοι, αλλά δεν είναι αυτό το ουσιαστικό ζήτημα. Το θέμα είναι τι θα χάσουν οι άνθρωποι και όχι μόνον ως αναγνώστες.
Μια άμεση απώλεια είναι η διευκόλυνση της προπαγάνδας. Οι ειδήσεις θα μοιάζουν με ψηφιακά φει βολάν που θα μοιράζονται παντού σχεδόν πανομοιότητα, σαν φωτοτυπίες με λίγο φωτομοντάζ για τα μάτια του κόσμου, θα είναι αυτοματοποιημένες και θα πλασάρονται ως αντικειμενικές. Ο αναγνώστης σταδιακά θα αποδεχτεί την ενημέρωση από το μηχάνημα και όχι από τον άνθρωπο (είναι χαρακτηριστικά αυτά που λέει ο διευθυντής της Foglio).
Η ενημέρωση βέβαια είναι ήδη προπαγανδιστική ως επί το πλείστον, και μονομερής, σε συγκεκριμένα χέρια – δεν έχουν εφημερίδες και κανάλια ή τροφαντές ιστοσελίδες οι μικρομεσαίοι. Εντούτοις η ενημέρωση είναι σε ανθρώπινα χέρια και ο κόσμος δεν πέφτει στην παγίδα ότι τα ρεπορτάζ που του πουλούν είναι αντικειμενικά.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη όμως θα παίξει αυτό ακριβώς το χαρτί στα χέρια των ίδιων εμπόρων. Και ο κόσμος σταδιακά κινδυνεύει ίσως να αρχίσει να εθίζεται ότι η ΑΙ “know better”, άρα “σάμπως είναι καλύτεροι οι άνθρωποι;” με θεοποίηση της μηχανής έναντι του ατελούς και συναισθηματικού ανθρώπου. Θα γίνει προπαγάνδα για να ξεπεραστεί η πραγματικότητα, ότι η Τεχνητή Νοημοσύνυη πάλι στα χέρια μιας ολιγαρχίας θα είναι – ανθρώπινα χέρια και ατελέστερα όλων. Εν προκειμένω όμως δεν θα γράψουμε διατριβή επί του θέματος – ένα ρεπορτάζ μπορούμε απλά να παρουσιάσουμε.
Το πείραμα που διαφημίζεται έγινε από μια ομάδα νεοφιλελεύθερων δημοσιογράφων υπό έναν συντηρητικό διευθυντή, τον Κλαούντιο Τσεράζα. Ο τελευταίος υποστηρίζει ότι «η τεχνολογία ενισχύει τη δημοσιογραφία», ομολογώντας πάντως ότι ενώ σε ένα δημοσιογράφο δίνεις γραμμή και αυτός έχει τη θεωρητική δυνατότητα να διαφωνήσει, στην τεχνητή νοημοσύνη δίνεις οδηγίες και τις ακολουθεί πιστά.
Ο διευθυντής της Foglio
Ο Τσεράζα θεωρεί ιδιαίτερα θετικό το “πείραμα” του “Il Foglio” (Το Φύλλο), που για έναν μήνα κυκλοφορούσε καθημερινά με ένα τετρασέλιδό του αφιέρωμα γραμμένο αποκλειστικά από τεχνητή νοημοσύνη. Δεν είπε καν αν το τελικό κείμενο το επεξεργάσθηκε στοιχειωδώς κάποιος δημοσιογράφος. Σύμφωνα με ιταλικά μέσα, οι δημοσιογράφοι έθεταν απλώς ερωτήματα στην ΑΙ και εν συνεχεία έκαναν copy paste τις απαντήσεις της.
Είπε ότι η απήχηση του εγχειρήματος στο κοινό ήταν τέτοια, ώστε η εφημερίδα αποφάσισε να επεκτείνει το εγχείρημα με περισσότερα ένθετα γραμμένα εξ ολοκλήρου από τεχνητή νοημοσύνη. Το θέμα είναι αν οι πωλήσεις του εντύπου που ενθουσίασαν τον διευθυντή, αυξήθηκαν επειδή οι Ιταλοί συμφωνούσαν με το αυτοματοποιημένο περιεχόμενο, ή ήταν απλώς περίεργοι να δουν “πώς γράφει” η Τεχνητή Νοημοσύνη. Αν ισχύει το δεύτερο, οι πωλήσεις σταδιακά, μετά από ένα peak, θα πέσουν.
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι “ικανή” να αναλύσει μέσα σε λίγα λεπτά ένα βιβλίο 700 σελίδων και να συντάξει περίληψη ή κριτική. Ωστόσο, δεν διαθέτει αυτόνομη κρίση: Χρειάζεται να λάβει σαφείς οδηγίες, εν προκειμένω για το αν η κριτική πρέπει να είναι θετική ή αρνητική. «Σε έναν δημοσιογράφο δίνεις κατευθύνσεις, αλλά έχει τη δυνατότητα να διαφωνήσει. Η αλήθεια είναι ότι με την τεχνητή νοημοσύνη αυτό δεν ισχύει», ομολογεί ο Τσεράζα.
Ο ίδιος εντυπωσιάσθηκε όπως είπε και με την ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης να γράφει κείμενα ακόμα και με ειρωνικό ύφος, σημειώνοντας ότι «από την πρώτη στιγμή έδειξε αυθεντικότητα». Παράλληλα, θεωρεί ότι η χρήση της ΑΙ μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για τους δημοσιογράφους να γίνουν πιο δημιουργικοί και να αναπτύξουν πιο πρωτότυπο ύφος, ειδικά καθώς θα καλούνται να ξεχωρίσουν από το αυτοματοποιημένο περιεχόμενο.
Ποιοι είναι οι εκδότες
Η γραμμή της Foglio – όχι ότι έχει σημασία μελλοντικά, αν αυτή η πολιτική υιοθετηθεί από όλους – είναι συντηρητική. Πολλοί δημοσιογράφοι της προέρχονται από το Partito Radicale (ήταν στην ουσία συντηρητικό νεοφιλελεύθερο). Ως έντυπο ανήκει από το 2016 στον κτηματομεσιτικό και χρηματοοικονομικό όμιλο Sorgente Italy που είναι θυγατρική εταιρεία της αμερικανικής Sorgente Group Alternative Investment και κύριος μέτοχος είναι ο κτηματομεσίτης Valter Mainetti.
Οι μετέχουσες εταιρείες χρηματοοικονομικών και κτηματομεσιτικών υπηρεσιών είναι 94 και έχουν έδρες στην Ιταλία, τη Γαλλία, την Ελβετία, τη Μεγάλη Βρετανία, το Λουξεμβούργο, τις ΗΠΑ και τη Βραζιλία, με γραφεία στη Ρώμη, στη Νέα Υόρκη και στο Λουξεμβούργο. Το σύνολο των ακινήτων που κατέχουν ή διαχειρίζονται ανερχόταν στα πέντε δισ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2019. Ο όμιλος απέκτησε και το 30% της “Gazzetta del Mezzogiorno”.
Ο διευθυντής του εντύπου Κλαούντιο Τσεράζα, εμφανίστηκε καθησυχαστικός σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας στα ΜΜΕ, τονίζοντας ότι αυτή δεν συνιστά απειλή για τους δημοσιογράφους. Αντίθετα, όπως υποστήριξε, μπορεί να ενισχύσει το έργο τους όταν αξιοποιείται σωστά. «Το ζητούμενο είναι να σκεφτείς τι περισσότερα μπορείς να πετύχεις, όχι τι λιγότερα», σημείωσε, απορρίπτοντας την ιδέα της αντικατάστασης των ανθρώπων από τις μηχανές. Όμως το θέμα δεν είναι μόνο συντεχνιακό για τους δημοσιογράφους. Το θέμα είναι η ενημέρωση των πολιτών.
Η προπαγάνδα είναι μια πραγματικότητα πλέον στη “δημοσιογραφία”, αλλά με την Τεχνητή Νοημοσύνη θα γίνει ακόμα πιο εύκολη σε εφαρμογή και πιο “πειστική” ως προερχόμενη από μηχανή. Θα γίνει και το άλλο. Όπως σε πολλά μέσα ενημέρωσης σήμερα παρουσιάζεται σε ποσοστό 5%-10% η αντίθετη άποψη – αυτήν την “πινελιά” διαφωνίας την διατηρούν στο μαγαζί τους όλοι οι εκδότες και καναλάρχες ως άλλοθι – θα ισχύσει το ίδιο και με την ΑΙ. Πολλά κείμενα θα είναι αυτοματοποιημένα με τη “γραμμή” να είναι αντικειμενικά, για να πείθουν. Αλλά τα καίρια, εκείνα που είναι ζωτικά για το σύστημα, θα έχουν τη γραμμή του κουμανταδόρου…