Η ανθρωπότητα ζει κατάσταση πολέμου – Μονόδρομος η παγκόσμια συνεργασία

Η ανθρωπότητα οδηγείται στην μεγαλύτερη δοκιμασία που αντιμετώπισε ο κόσμος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάθε μέρα φέρνει και περισσότερες μολύνσεις και θανάτους, μειώνοντας τις πιθανότητες για συγκράτηση της καθοδικής πορείας της παγκόσμιας οικονομίας. Επιχειρήσεις κλείνουν και θέσεις εργασίας χάνονται, με ρυθμό αντίστοιχο της αύξησης των κρουσμάτων.

Σε αντίστοιχες συνθήκες με τις σημερινές, το σύστημα πάντα έδειχνε τον ρεαλισμό του και σε αυτή τη βάση κατόρθωνε να ξεπεράσει τα αδιέξοδα, δρομολογώντας διαδικασίες και αμβλύνοντας ιστορικές διαφορές. Επιβεβαίωση της παραπάνω θέσης αποτελεί η δημιουργία της ομάδας των 20 κρατών, γνωστού ως μηχανισμού-θεσμού G20, με τις ανάλογες υποχωρήσεις και της απόφανσης πως δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στη διεθνή συνεργασία.

Η μεγάλη στροφή γίνεται με την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης του 2008, η οποία αποδεικνύει την ανάγκη συμμετοχής όλων των δυνάμεων στην προσπάθεια για να ξεπεραστεί και συνακόλουθα οριοθετεί την αποτυχία του μονοπολισμού. Η υποχώρηση αυτή έγινε πράξη με την σύσταση του G20 (Group of Twenty), στο οποίο συμμετέχουν χώρες, οι οποίες παράγουν περισσότερο από το 80% του παγκόσμιου ΑΕΠ και εκπροσωπούν διαφορετικούς τύπους σχέσεων παραγωγής.

Ο ίδιος ρεαλισμός διαφάνηκε και φέτος τον Μάρτιο όταν η ομάδα των G20 δήλωσε την πρόθεσή της να λειτουργήσουν από κοινού σε μια νέα κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η λογική της συμμετοχής προσεγγίζει την έννοια του ελέγχου οικουμενικά και αντικειμενικά, κατ’ αρχάς ως συνάρτηση σύνθετη, δύσκολη και πέρα από τα όρια της στοιχειακής αγοραίας και άναρχης αντίληψης και πρακτικής. Το ίδιο έπραξε και η επιστημονική κοινότητα που κινήθηκε γρήγορα και παγκόσμια.

Ο ιός έγινε παγκόσμιος

Η ανάπτυξη μεθόδων και τρόπων καταπολέμησης του ιού είναι αντικείμενο διαχείρισης της παγκόσμιας κοινότητας, γιατί η προσέγγιση των πραγμάτων αποκλειστικά από τη στενή-μυωπική και μονόπλευρη οπτική είναι ανεπαρκής και ανεδαφική. Το ξέσπασμα μιας νέας οικονομικής κρίσης, βαθύτερης και σφοδρότερης από αυτή του 2008 σε σύντομο χρονικό διάστημα και με νωπές τις μνήμες της τελευταίας, θα είναι τέτοιο, που οι τριγμοί και η πτώση των οικονομιών θα είναι ηχηροί και απρόβλεπτου κόστους. Η ιδέα και μόνο αποτελεί τη βάση που εξηγεί και αιτιολογεί τη φοβία και τον πεσιμισμό που πλανιέται στον κόσμο.

Η υγειονομική κρίση βαθαίνει και αντίστοιχα και η οικονομική, καθώς ο νέος ιός έγινε ένας παγκόσμιος ιός. Αντίθετα με τις διακηρύξεις, τα κράτη αντέδρασαν σε μια παγκόσμια κρίση στοιχειακά και το καθένα με το δικό του τρόπο. Στην Κίνα αρχικά υπήρχε συστολή και άρνηση, ενώ στη συνέχεια η κυβέρνηση έδρασε δυναμικά και με δραστικά μέτρα περιόρισε την εξάπλωση. Κάποιες άλλες χώρες άρχισαν πολύ νωρίς να εφαρμόζουν την ανίχνευση των κρουσμάτων, έχοντας φυσικά και τα μέσα για να το κάνουν.

Η Ευρώπη αντέδρασε μουδιασμένα και καθυστερημένα, υπολογίζοντας πρώτα τις οικονομικές επιπτώσεις των μέτρων και αγνοώντας την σοβαρότητα της κατάστασης. Η αντίδραση αυτή δείχνει ότι δεν είναι οι πάντες έτοιμοι να κάνουν ένα βήμα πίσω από τις ηγεμονικές τους επιδιώξεις, για να ενοποιήσουν τα μέσα δράσης που απαιτεί η αναπόδραστη ενοποίηση των εξελίξεων και των προβλημάτων. Αυτό αφορά πρωτίστως τις ιδιοτελείς επιδιώξεις των πλανητικών δυνάμεων.

Και αν ο ΠΟΥ και διαμέσου αυτού ο ΟΗΕ είναι ο καθρέφτης στον οποίο καθρεφτίζεται η αμφιπλευρικότητα της παγκόσμιας κατάστασης, το G20 είναι ο ικανός μοχλός για να συμβάλλει στη δημιουργία μιας παγκόσμιας τάξης. Η επόμενη συνάντηση των G20 θα πραγματοποιηθεί στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, στις 21 Νοεμβρίου του 2020. Στο μεταξύ, από τον Απρίλιο υπάρχουν 18 ανακοινώσεις, πρωτοβουλίες, ή εικονικές συναντήσεις σε επίπεδο υπουργών. Ωστόσο αυτό δεν είναι αρκετό και ο κόσμος δεν μπορεί να περιμένει μέχρι τον Νοέμβριο.

Λύση η παγκόσμια συνεργασία

Ο κόσμος χρειάζεται άμεση δράση σε ιατρικό, επιστημονικό αλλά κυρίως οικονομικό και πολιτικό επίπεδο για να διασφαλιστεί άμεσα η οικονομική υποστήριξη και η εξομάλυνση των επιπτώσεων της αναπότρεπτης οικονομικής κρίσης, έτσι ώστε να ενισχυθεί η υγειονομική συνεργασία. Η ψευδαίσθηση της συγκυριακής αντιμετώπισης, με την ελπίδα ότι τα πράγματα θα επανέλθουν σύντομα στην κανονικότητα που υπήρχε στις αρχές του 2020, είναι αυτή τη στιγμή ο μεγαλύτερος κίνδυνος, μεγαλύτερος και από τον ίδιο τον ιό!

Η ελλιπής ικανότητα προς δράση οφείλεται στην πολυπλοκότητα και αμφιπλευρικότητα των συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων. Έτσι καθίσταται αναγκαία η εναρμόνιση των συμφερόντων αυτών, πριν αναληφθεί δράση σε παγκόσμιο επίπεδο. Το τραγικό και ταυτόχρονα ειρωνικό, στην παρούσα συγκυρία, είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει μια μεγάλη δύναμη ικανή να επιβληθεί και να επιβάλει ενοποιημένες λύσεις που να εξυπηρετούν τα δικά της συμφέροντα, τα οποία σε αυτό το επίπεδο είναι και οικουμενικά.

Εφόσον τώρα, γι’ αυτούς και για άλλους λόγους, δεν προβλέπεται άμεσα η κοινότητα δράσεων και λύσεων, η αβεβαιότητα σχετικά με την πορεία του νέου κορονοϊού και κατά συνέπεια των απρόβλεπτων υγειονομικών και οικονομικών επιπτώσεων θα συνεχιστεί. Ίσως αυτές οι επιπτώσεις αποτελέσουν το τραγικό έναυσμα για την παγκόσμια συνεργασία.

Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι οι κυριότεροι διεθνείς και παγκόσμιοι θεσμοί (μεταξύ αυτών ο ΟΗΕ και το G20) και η διεθνής και παγκόσμια συνεργασία, είναι όλα προϊόντα πολέμων και κρίσεων. Το αν και πόσο οι εθνικές κυβερνήσεις και ιδιαίτερα των πλανητικών δυνάμεων είναι πρόθυμες για υποχωρήσεις και συμβιβασμούς, φοβούμαι ότι εξαρτάται από το μέγεθος των απωλειών, και δεν αναφέρομαι αποκλειστικά στις ανθρώπινες απώλειες. Μένει μόνο να το δούμε. Ο Νοέμβριος εξάλλου δεν είναι μακριά.