Η ηπατίτιδα στα παιδιά χτύπησε την πόρτα και της Ελλάδας

Γονείς αλλά και γιατροί έχουν ανησυχήσει με τα κρούσματα της “νέας” μορφής οξείας ηπατίτιδας που προσβάλλει παιδιά σε όλη την Ευρώπη και τρέμουν μήπως την έχει το παιδί τους, ακόμα κι αν το μοναδικό σύμπτωμα είναι μια διάρροια ή ένας εμετός. Οι περισσότεροι παιδίατροι πάντως πλέον για σιγουριά στη γενική εξέταση αίματος του παιδιού ζητούν και τρανσαμινάσες, ώστε να έχουν εικόνα για την κατάσταση του ήπατος. Εξετάζονται επίσης δείγματα κοπράνων, ούρων ενώ σε σοβαρά περιστατικά  γίνεται και βιοψία στο ήπαρ.

Μόνον ένα κρούσμα μέχρι στιγμής θεωρήθηκε ύποπτο στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα ένα 16χρονο κορίτσι στη Λάρισα παρουσίασε συμπτωματολογία ενδεικτική φλεγμονής στο ήπαρ (συκώτι) και αναμένονται ειδικότερες εξετάσεις. Πάντως η κλινική εικόνα του κοριτσιού δεν είναι κακή. Το κορίτσι ήταν εμβολιασμένο, αλλά είχε νοσήσει προ τετραμήνου από κορονοϊό.

Τα συμπτώματά του, την Μεγάλη Τετάρτη, ήταν πυρετός και εξανθήματα. Το υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε ότι η νόσος του κοριτσιού δεν συνδέεται με την οξεία ηπατίτιδα, αλλά δεν αναφέρει αν ολοκληρώθηκαν οι εξετάσεις ή αν πρόκειται για ιατρική εκτίμηση και παραπέμπει «σε πληροφορίες της αρμόδιας υγειονομικής περιφέρειας Θεσσαλίας».  Λογικά πάντως αποκλείεται να μην σημειωθεί κρούσμα στην Ελλάδα, καθώς ηπατίτιδες αγνώστου αιτιολογίας καταγράφονται και στη χώρα μας κάθε χρόνο.

Ηπατίτιδα: Συμπτώματα και μετάδοση

Τα συμπτώματα της νόσου ποικίλουν από πονόκοιλο και διάρροιες ή εμετούς αρχικά, έως ίκτερο (κίτρινα μάτια). Επίσης το παιδί ή και ο ενήλικας μπορεί να παρουσιάζει φαγούρα σε διάφορα σημεία του σώματος ή και εξανθήματα χωρίς φαγούρα, και πυρετό. Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν μια γενική εικόνα κακουχίας και να πονούν αν τους πιέσει κάποιος την κοιλιά στη πάνω δεξιά “γωνία” (αριστερά για τον γονιό, δεξιά για το παιδί ή τον πάσχοντα). Τα ούρα μπορεί να είναι σκούρα και τα κόπρανα ανοιχτόχρωμα.

Δεν μεταδίδονται όλοι οι τύποι ηπατίτιδας με τον ίδιο τρόπο. Η Α μπορεί να μεταδοθεί και με το νερό και με τρόφιμα και είναι κατά κανόνα πολύ ήπια. Η Β μεταδίδεται με βελόνες, σωματικές εκκρίσεις και από τη μητέρα στο έμβρυο και είναι πολύ πιο σοβαρή από την Α, όμως οι περισσότεροι είναι χρόνιοι φορείς. Η C από μολυσμένο αίμα ή σωματικά υγρά στο σεξ και από τη μητέρα στο παιδί κατά τον τοκετό και οδηγεί συχνότερα σε κίρρωση ή καρκίνο. Η D ανευρίσκεται συνήθως σε άτομα που έχουν ήδη μολυνθεί από τον τύπο B και η E καταγράφεται κυρίως στην Αφρική, στη Νότιο Αμερική και σε ασιατικές χώρες.

Η “μυστηριώδης” ηπατίτιδα δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς μεταδίδεται, αλλά οι ειδικοί συνιστούν τα παιδιά να πλένουν συχνά τα χέρια τους και να έχουν δικό τους ποτήρι. Μπορεί τελικά η φλεγμονή στο ήπαρ τους να τους μεταδόθηκε και με ένα φιλί ή από ένα αντικείμενο που έπιασαν, αν αιτία είναι ο αδενοϊός που βρέθηκε σε πολλά από αυτά και που συνήθως προκαλεί από κρυολόγημα. Η ηπατίτιδα μπορεί να προκληθεί και από ορισμένα φάρμακα, όπως από υψηλές δόσεις παρακεταμολης ή βιταμίνης Α ή γενικά από ηπατοτοξικά σκευάσματα, όμως στα παιδιά δεν ανευρέθηκαν φάρμακα που συνδέονται με πρόκληση ηπατίτιδας.

Ένας θάνατος κατά την μεταμόσχευση

Υπενθυμίζεται ότι στο εξωτερικό έχουν  καταγραφεί περίπου 200 κρούσματα, τα 112 στη Βρετανία. Πολλά παιδιά είχαν νοσήσει από κορονοϊό προτού παρουσιάσουν την ηπατίτιδα, ενώ ελάχιστα ήταν εμβολιασμένα. Το 10% των ασθενών (από βρέφη μέχρι 17 ετών) χρειάσθηκε μεταμόσχευση ήπατος. Οι γονείς ανησυχούν ότι το παιδί τους αν μολυνθεί μπορεί να βρεθεί στην απευκτέα θέση να χρειασθεί μόσχευμα. Συνήθως χορηγείται τμήμα του ήπατος του ενός γονέα, μια που αναζητείται όσο το δυνατόν πιο συμβατός δότης.

Μέχρι στιγμής πάντως τα παιδιά που έχουν μεταμοσχευθεί, είναι καλά πλέον στην υγεία τους. Μόνον ένα παιδί από τα 200 πέθανε, και παρά την επιμονή των δημοσιογράφων, ο ΠΟΥ δεν αποκαλύπτει σε ποια χώρα καταγράφηκε ο θάνατος και αν το παιδί είχε προσβληθεί προηγουμένως από κορονοϊό ή όχι, αν πέθανε κατά τη μεταμόσχευση, αν είχε άλλα υποκείμενα νοσήματα και άλλα στοιχεία που θα ήταν βεβαίως χρήσιμα να γνωρίζουν όχι μόνον οι γονείς για το συγκεκριμένο περιστατικό, αλλά και οι θεράποντες Έλληνες γιατροί. Τα περισσότερα περιστατικά παρουσίασαν βελτίωση γρήγορα και ανέρρωσαν χωρίς επιπλοκές.

Αυτή η μορφή ηπατίτιδας δεν είναι ακριβώς νέα και μυστηριώδης –ή τουλάχιστον όχι στον βαθμό που παρουσιάζεται. Ανέκαθεν οι ηπατολόγοι αντιμετώπιζαν κάποιες οξείες ηπατίτιδες στα παιδιά  –φλεγμονές στο ήπαρ οι οποίες δεν προκαλούνταν από τους πέντε βασικούς τύπους. Κατά συνέπεια, πάντα υπήρχαν “μυστηριώδεις” ηπατίτιδες, αλλά με την έννοια ότι δεν ενέπιπταν στον Α, B, C, D και Ε τύπο της ηπατίτιδας. Το καινούργιο και ανησυχητικό όμως είναι, ότι παρατηρείται έξαρση.

Κρούσματα στο εξωτερικό

Το πρόβλημα έγινε αντιληπτό πρώτα στη Σκοτία και στη Βρετανία. Στη Σκοτία αντιμετώπισαν 3-4 περιστατικά το χρόνο, και τον Απρίλιο αντιμετώπισαν αίφνης 13. Τότε άρχισαν να ψάχνονται και στην Βρετανία, όπου κατέγραψαν τελικά πάνω από 112 κρούσματα μέσα στον Απρίλη. Δεν είναι γνωστό αν έχουν έξαρση και στις άλλες χώρες όπου εν συνεχεία τέθηκαν σε επαγρύπνηση οι παιδογαστρεντερολόγοι και ηπατολόγοι. Κρούσματα έχουν καταγραφεί σε ΗΠΑ, Καναδά, Ισπανία, Ρουμανία, Ισραήλ, Ολλανδία και Ιαπωνία. O Καναδάς ανακοίνωσε σήμερα ότι σημειώθηκαν κρούσματα, αλλά οι ειδικοί δεν είναι ακόμη σε θέση να εκτιμήσουν αν πρόκειται για έξαρση ή αν ο αριθμός των περιστατικών είναι στα συνήθη επίπεδα.

Πιθανόν και στις άλλες χώρες να μην καταγράφεται έξαρση, δηλαδή ίσως τα κρούσματα να είναι στα επίπεδα παλαιοτέρων ετών. Μέχρι στιγμής μόνον θεωρίες εκφέρονται για το θέμα, με την κυρίαρχη να συσχετίζει την έξαρση της φλεγμονής του ήπατος με τον κορονοϊό. Δεν είναι σαφές όμως αν ο κορονοϊός προκαλεί μακροπρόθεσμα τη φλεγμονή, καθώς πολλά παιδιά που προσεβλήθησαν ήταν αρνητικά στον κορονοϊό. Συγκεκριμένα είχαν παρουσία κορονοϊού μόνον τα 20, ενώ αδενοϊού το 77%.

Οι ειδικοί, όπως αναφέρει ο  ΠΟΥ, αναζητούν ερμηνεία για την βαρύτητα της ηπατίτιδας, καθώς οι αδενοϊοί που βρέθηκαν στον οργανισμό των μικρών ασθενών, ποτέ δεν προκαλούσαν κατά το παρελθόν ηπατίτιδα, ούτε καν ήπιας μορφής. Τα μόνα παιδιά που παρουσίαζαν σοβαρή μορφή ηπατίτιδας μέχρι φέτος μετά από προσβολή από αδενοϊό, ήταν τα ανοσοκατεσταλμένα.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Λοιμωδών σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου ανέφερε ως μια εκδοχή και το ότι λόγω της παρατεταμένης καραντίνας και της χρήσης της μάσκας, τα παιδιά δεν εκτέθηκαν όπως στο παρελθόν σε ιούς και έτσι δεν είχαν την ευκαιρία να αναπτύξουν σταδιακά ανοσία και να “εξοικειωθούν” με τους ιούς τους περιβάλλοντος ανώδυνα και βαθμιαία. Η “γυάλα” στην οποία κλείστηκαν δηλαδή ήταν κάτι πρωτοφανές στην παιδιατρική και ίσως να ευθύνεται για την έντονη αντίδραση σε κοινούς ιούς.