Η μετανάστευση, η ακροδεξιά και ο Δαλάι Λάμα

Νέες προτάσεις προκειμένου να γίνει πιο εφικτή μια συμβιβαστική λύση στο μεταναστευτικό παρουσίασε η Κομισιόν, μία εβδομάδα πριν από την άτυπη σύνοδο των Ευρωπαίων ηγετών στο Σάλτσμπουργκ. Παραλλήλως διοργανώθηκε στην Βιέννη διήμερη υπουργική διάσκεψη για την ασφάλεια και την μετανάστευση, ένα θέμα που εξακολουθεί να διχάζει την Ευρώπη και να τροφοδοτεί την ακροδεξιά.

Στην  υπουργική σύνοδο της Βιέννης, η οποία ολοκληρώνεται σήμερα, την Ελλάδα εκπροσωπεί υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Δημήτρης Βίτσας, ο οποίος στην παρέμβασή του τόνισε την ανάγκη να βρεθούν συλλογικές λύσεις στο κοινό για την Ευρώπη προσφυγικό-μεταναστευτικό πρόβλημα.

Ο κ. Βίτσας, αφού επανέλαβε ότι θέση της Ελλάδας είναι να αποφεύγονται οι μονομερείς ενέργειες, επισήμανε ότι είναι επιτακτική η ανάγκη για την πλήρη εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, σημειώνοντας ότι η Ευρώπη θα πρέπει να συνεχίσει την συνεργασία με την γείτονα. Πρόσθεσε επίσης ότι η προσέγγιση της ΕΕ δεν μπορεί να περιορίζεται μόνον στην διαχείριση των συνόρων, αλλά πρέπει να περιλαμβάνει και τις διαστάσεις της υποδοχής και του ασύλου.

Σημείωσε τέλος ότι η αλληλεγγύη και ο δίκαιος επιμερισμός των βαρών σε όλους τους τομείς είναι απαραίτητες προϋποθέσεις, αφού καμία χώρα δεν μπορεί να σηκώσει μόνη της το βάρος των προσφυγικών-μεταναστευτικών ροών.

Μεταξύ Σένγκεν και Μόριας ο Αβραμόπουλος  

Την ώρα που η αυστριακή προεδρία της ΕΕ συγκαλούσε την υπουργική διάσκεψη για την ασφάλεια και την μετανάστευση, ο οικοδεσπότης Αυστριακός υπουργός Εσωτερικών Χέρμπερτ Κικλ, με την εναρκτήρια ομιλία του, διαμήνυε ότι η Αυστρία  θα συνεχίσει τους ελέγχους στα σύνορά της, μέχρι να υπάρξει «και στην πράξη προστασία των εξωτερικών συνόρων». Ο Κικλ, ο οποίος προέρχεται από το συγκυβερνών ακροδεξιό εθνικιστικό Κόμμα των Ελευθέρων, έκανε σαφές ότι άρση των συνοριακών ελέγχων που είχαν αποφασιστεί το 2015 δεν μπορεί να γίνει, παρά μόνον «αν λειτουργήσει πραγματικά η προστασία των εξωτερικών συνόρων».

Από την πλευρά του, ο αρμόδιος Επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος, σε συνέντευξη τύπου στις Βρυξέλλες σχετικά με τις νέες προτάσεις της Κομισιόν, ζήτησε από τις χώρες που συνεχίζουν τους συνοριακούς ελέγχους, να τους άρουν το ταχύτερο δυνατό, σημειώνοντας ότι έχει δρομολογηθεί η βελτίωση της προστασίας των συνόρων.

Ο Αβραμόπουλος, ο οποίος θα βρίσκεται την επόμενη εβδομάδα στην Αθήνα για επίσημες συνομιλίες με τους νέους αρμόδιους υπουργούς και τον πρωθυπουργό, ρωτήθηκε για την κατάσταση στα ελληνικά νησιά και ειδικά για την Μόρια, μετά και το τελεσίγραφο της  Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου ότι θα κλείσει το Κέντρο Υποδοχής αν δεν βελτιωθούν οι συνθήκες. «Έχουμε τονίσει επανειλημμένως ότι η κατάσταση στη Μόρια είναι ανησυχητική και πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως», είπε ο Επίτροπος, προσθέτοντας ότι η Κομισιόν στηρίζει τις ελληνικές αρχές «σε επιχειρησιακό και σε οικονομικό επίπεδο, προκειμένου να βελτιώσει τις συνθήκες υποδοχής».

Ο επίτροπος Μετανάστευσης ανέφερε επίσης ότι η Ελλάδα έχει πάρει περίπου 1,6 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, ποσό το οποίο χαρακτήρισε «πολύ σημαντικό». Πρόσθεσε ωστόσο, ότι ο βασικός παράγοντας επιτυχίας του προγράμματος αντιμετώπισης των μεταναστευτικών ροών στα ελληνικά νησιά είναι η αποτελεσματική εφαρμογής της συμφωνίας, ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία.

Οι νέες προτάσεις Γιούνκερ   

Μετά τις διαφωνίες στην σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, τις έντονες αντιδράσεις της Ιταλίας και τα αδιέξοδα που προέκυψαν από την στάση του Σαλβίνι σχετικά με την διαχείριση διασωθέντων μεταναστών στην Μεσόγειο, η Κομισιόν προχώρησε σε νέες συμβιβαστικές προτάσεις προς τους Ευρωπαίους ηγέτες.

«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να λογομαχούμε για να βρίσκουμε λύσεις ad-hoc κάθε φορά που φτάνει ένα καινούργιο πλοίο» είπε ο Γιούνκερ στην ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου παρουσίασε και τις προτάσεις της Επιτροπής, για να προσθέσει ότι η ΕΕ χρειάζεται «διαρκή αλληλεγγύη».

Η Κομισιόν  πρότεινε την σημαντική ενίσχυση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας φύλαξης των συνόρων με 10.000 συνοριοφύλακες, η οποία θα αποτελεί μια  πραγματική «ευρωπαϊκή αστυνομία των εξωτερικών συνόρων» της ΕΕ. Πρότεινε επίσης, αυτή η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία να διαθέτει διοικητικές εξουσίες, αλλά και δικό της εξοπλισμό, και γι αυτό προέβλεψε ποσό «2,2 δισεκ. ευρώ στον προϋπολογισμό της ΕΕ 2021-2027».

Αν και το προσωπικό αυτού του «μόνιμου σώματος», εκτός από περιπολίες, θα μπορεί να κάνει ελέγχους ταυτότητας και να προβαίνει σε συλλήψεις προσώπων, η Επιτροπή διατείνεται ότι σκοπός της είναι να στηρίζει τα κράτη-μέλη και δεν τα υποκαθιστά στην διαχείριση των συνόρων τους και των επιστροφών. Η Μέρκελ ωστόσο, μιλώντας στο γερμανικό κοινοβούλιο, ανέφερε ότι «οι χώρες με εξωτερικά σύνορα πρέπει να εγκαταλείψουν ορισμένες από τις εθνικές ευθύνες τους».

Η πρόταση της Κομισιόν εξοπλίζει περαιτέρω και τον μελλοντικό Οργανισμό της ΕΕ για το Άσυλο, προβλέπει την επιτάχυνση των διαδικασιών επιστροφής και την πρόληψη των παράτυπων δευτερογενών μετακινήσεων, αλλά και την ανάπτυξη ομαλών νόμιμων οδών για τα άτομα που χρήζουν προστασίας.

Οι αντιδράσεις και ο Δαλάι Λάμα

Εν μέσω παραπόνων για έλλειψη αλληλεγγύης στην υπόθεση του πλοίου Diciotti, το οποίο τον Αύγουστο διέσωσε και μετέφερε στην Σικελία 177 μετανάστες, ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε, μιλώντας στην Γερουσία, ανέφερε ότι «η Ιταλία επιθυμεί την δημιουργία αυτού του ευρωπαϊκού μηχανισμού». Η ενίσχυση της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων ήταν, άλλωστε, ένα από τα βασικά ζητήματα που προέβαλε από την ανάληψη των καθηκόντων της η νέα ιταλική κυβέρνηση.

Αντιθέτως, αντιδράσεις στο σύνολο σχεδόν των προτάσεων Γιούνκερ, προέβαλε ο υπουργός Εσωτερικών της Αυστρίας, σημειώνοντας ότι οι «νόμιμοι δρόμοι μετανάστευσης» που προτείνει η Επιτροπή μπορούν να συζητηθούν μόνον όταν καταπολεμηθεί η παράνομη μετανάστευση. Όσον δε αφορά την ανακατανομή, υπενθύμισε ότι και στο παρελθόν η ΕΕ προσπάθησε «να επιβάλλει κάτι που κανένας δεν ήθελε». Τέλος για την υπηρεσία φύλαξης των συνόρων, αν και η Αυστρία δεν διαθέτει εξωτερικά σύνορα, ο Κικλ ζητά να παραμείνει ο έλεγχος στα εθνικά κράτη, επισημαίνοντας ότι η όποια «άρση της κυριαρχίας των επί μέρους χωρών θα αποτελούσε τον λάθος δρόμο».

Στο προσφυγικό τοποθετήθηκε με ομιλία του στο Μάλμε της Σουηδίας και  ο πνευματικός ηγέτης του Θιβετιανού Βουδισμού, Δαλάι Λάμα, τονίζοντας ότι η Ευρώπη έχει την ηθική ευθύνη να βοηθήσει τους πρόσφυγες που κινδυνεύουν πραγματικά. Πρόσθεσε ωστόσο ότι οι  πρόσφυγες θα πρέπει κάποτε να επιστρέψουν στα σπίτια τους «για να ανοικοδομήσουν τις χώρες τους» και κατέληξε, λέγοντας: «Πιστεύω ότι η Ευρώπη ανήκει στους Ευρωπαίους».