Η Όμικρον είναι κλεφτρόνι, αλλά αυτό μπορεί να μας βγει σε καλό

Σύμφωνα με την “Washington Post”, ερευνητές στην Μασαχουσέτης ανέλυσαν βιοϊατρικά δεδομένα από το γονιδίωμα της Όμικρον και βρήκαν σε αυτό ένα ολόκληρο “κομμάτι” από το RNA του κορονοϊού που προκαλεί το κοινό και άκακο κρυολόγημα. Αυτό ερμηνεύει την ψηλή μεταδοτικότητα σε σχέση με την Άλφα (βρετανικό στέλεχος) και την Δέλτα (ινδικό), αλλά ίσως και να υποδηλώνει ότι είναι λιγότερο επιθετική και συμπεριφέρεται πιο “έξυπνα” μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, καθώς είναι γνωστό ότι οι ιοί δεν έχουν κανένα συμφέρον να σκοτώσουν τον ξενιστή τους.

Εικάζουν οι ερευνητές ότι το νέο στέλεχος είναι πιθανόν να προέκυψε από έναν ασθενή που είχε προσβληθεί ίσως ταυτόχρονα από κάποιο στέλεχος του επιθετικού κορονοϊού αλλά και από έναν “κλασικό” άκακο κορονοϊό. Πιθανόν ο φορέας να ήταν και ανοσοκατεσταλμένος, μια που υπάρχουν αρκετές θεωρίες για το πώς προέκυψε τόσο γρήγορα ένα στέλεχος σαν την Όμικρον, δηλαδή με αδικαιολόγητα πολλές μεταλλάξεις.

Ο αριθμός των μεταλλάξεων στο RNA της Όμικρον (πάνω από 30) δείχνει ότι αυτή κυοφορήθηκε επί αρκετό χρονικό διάστημα στον οργανισμό ατόμου που ίσως νοσούσε ήπια και άντεξε πολλούς μήνες με μια τρόπον τινά χρόνια μορφή Covid-19. Η εν λόγω κοινή γενετική μετάλλαξη έχει βρεθεί και σε μια ασθενή με HIV/AIDS. Δηλαδή και αυτή η ασθενής είχε παρόμοιο “πακέτο” αλλαγών στον κορονοϊό που έφερε ή που διαμορφώθηκε στον οργανισμό της.

Ο ανθρώπινος οργανισμός όμως μπορεί να προσβάλλεται συγχρόνως από διαφορετικούς ιούς; Ναι, με τη διαφορά ότι κατά κανόνα οι ιοί δίνουν σε αυτή την περίπτωση έναν διμέτωπο: με τον αντίπαλο ιό και συνάμα με τις άμυνες τους ανθρώπινου οργανισμού. Όμως ταυτόχρονα, αν ο ιός είναι συγγενής (π.χ. δύο κορονοϊοί ή δύο στελέχη της γρίπης) ανταλλάσσουν πληροφορίες και γενετικό υλικό.

Η μεταδοτικότητα της Όμικρον

Στη Νότιο Αφρική έχουν πάθει σοκ με τη μεταδοτικότητα του ιού, καθώς από 300 κρούσματα στις 10 Νοεμβρίου έφθασαν χθες τα 16.055. Στα προηγούμενα τρία κύματα η αύξηση των κρουσμάτων ήταν πολύ πιο σταδιακή και για να φτάσει στα ίδια επίπεδα είχε χρειασθεί δύο με τρεις μήνες. Το νέο στέλεχος πλέον ανευρίσκεται στο 70% των κρουσμάτων στο Γιοχάνεσμπουργκ και στην πλειοψηφία των κρουσμάτων όλης της χώρας, όπως ανακοίνωσε χθες ο υπουργός Υγείας της χώρας.

Τα πρώτα κρούσματα καταγράφονταν μεταξύ νέων ως επί το πλείστον, αλλά πλέον διεσπάρησαν και στις μεγάλες ηλικίες, αν και η χώρα έχει δύο πολύ σημαντικές διαφορές με την Ελλάδα και εν γένει με την Ευρώπη: το 80% του πληθυσμού είναι νέοι, δεν έχει κυριαρχήσει η μετάλλαξη Δέλτα και έχει υψηλό ποσοστό φορέων της HIV.

Το γεγονός ότι έχει πολλά κρούσματα σε παιδιά ως χώρα, μπορεί να μην οφείλεται στο ότι τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα στην Όμικρον, αλλά ότι απλά είναι πολύ περισσότερα από τους ηλικιωμένους. Επίσης το ότι δεν είχε σοβαρό αντίπαλο στην περιοχή (π.χ. την Δέλτα) την άφησε να εξαπλωθεί ανενόχλητα, κάτι που μπορεί να μην ισχύσει σε άλλα κράτη. Το ποσοστό λοιμώξεων με HIV δημιουργεί επίσης ένα υπόστρωμα για μεγαλύτερη μετάδοση, ειδικά σε μια χώρα με εμβολιασμένο μόνον το 29% του πληθυσμού.

Τα αντιρετροϊκά

Εντούτοις οι Νοτιοαφρικανοί γιατροί δεν μπορούν να μας βοηθήσουν στην εξαγωγή συμπερασμάτων για τη βαρύτητα της νόσου σε σύγκριση με άλλα στελέχη, επειδή οι περισσότεροι ασθενείς είναι νέοι και υγιείς, οπότε είναι στατιστικά βέβαιο ότι η συντριπτική πλειονότητα δεν νοσεί βαριά από κανένα στέλεχος. Ούτε όσοι πάσχουν από HIV όμως μπορούν να διαφωτίσουν για τη νόσο, επειδή παίρνουν αντιρετροϊκά φάρμακα (ένα από αυτά περιλαμβάνεται και στο χάπι που ετοιμάζει η Pfizer).

Στη χώρα αυτή το 13% είναι φορείς του AIDS – οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι. Όμως ένα πράγμα είναι σαφές όπως γράφουν και οι New York Times: τα σενάρια ότι θα αποδεκατιζόταν η χώρα, δεν επαληθεύτηκαν παρά τα τρία κύματα κορονοϊού. Οι εκεί επιστήμονες φοβούνταν ότι αυτά τα οκτώ εκατομμύρια θα ήταν εξ ορισμού αν όχι καταδικασμένα, πάντως πολύ ευάλωτα στον κορονοϊό, καθώς ο οργανισμός των φορέων του HIV/AIDS είναι πολύ ανοσοκατεσταλμένος.

Όμως η ζωή απέδειξε το αντίθετο: οι φορείς των δύο ιών στην πράξη επιβίωσαν και η μόνη διαφορά με τους απόλυτα υγιείς, ήταν πως ανέρρωναν μετά από πολλές εβδομάδες ή και μήνες. Διαπιστώθηκε δηλαδή ότι ο κορονοϊός δεν τους σκότωνε, αλλά μεταβαλλόταν στο σώμα τους σε μια χρόνια νόσο. Και η αιτία ήταν τα αντιρετροϊκά φάρμακα που έπαιρναν. Απεναντίας εκείνους που θέρισε ο κορονοϊός στη Νότιο Αφρική, ήταν οι ηλικιωμένοι και κυρίως όσοι είχαν διαβήτη.

Άλλοι δύο με Όμικρον στην Ελλάδα;

Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα δήλωσε ότι «τα συμπτώματά της Όμικρον φαίνεται να είναι ήπια όπως λέει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Φαίνεται να είναι μεταδοτική, αλλά δεν έχουμε ακόμα αρκετά στοιχεία. Στην Αθήνα έχουμε άλλα δύο πιθανά κρούσματα Όμικρον που θα ξέρουμε σήμερα αν είναι όντως έτσι ή όχι».

Σχετικά με το πότε θα χρειαστεί ίσως τέταρτη δόση, η κ. Γκάγκα είπε: «Φαίνεται ότι υπάρχει μικρότερη προστασία από το εμβόλιο μετά από τους τέσσερις μήνες, οπότε η δόση μετά από τον τέταρτο μήνα είναι σημαντική. Τα προβλήματα που βλέπουμε μέχρι τώρα είναι ότι νοσούν αυτοί που έχουν κάνει τα εμβόλιά τους Ιανουάριο, Φεβρουάριο και Μάρτιο». Άφησε δηλαδή να εννοηθεί ότι πιθανόν να χρειάζεται τέταρτη δόση λίγους μήνες μετά την τρίτη.