Η “χρυσόσκονη” του Πατριάρχη στη Θράκη

Η εποχή το απαιτεί, να γαντζωθεί ο πιστός που βάλλεται πανταχόθεν από κάτι υπερβατικό, θείο, γνώριμο και κοντινό στην ψυχή του, στην σκέψη, στις δοξασίες του, να ελπίσει, να αντλήσει δύναμη, κουράγιο, αισιοδοξία, να νιώσει ότι θα ανέβει αυτό τον Γολγοθά της οικονομικής κρίσης, της κοινωνικής απαξίας, των συνεπειών της πανδημίας, της διαρκούς αβεβαιότητας με την ελπίδα ότι τελικά θα τα καταφέρει. Η επίσκεψη του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στη Θράκη αναπτέρωσε αυτή την ελπίδα…  

Μετά από μια περίοδο τεχνητής ευμάρειας η δεκαετία που ακολούθησε ανέτρεψε την πραγματικότητα, αναιρώντας σταθερές, δημιουργώντας κλυδωνισμούς επιχειρηματικούς, οικογενειακούς, κοινωνικούς. Η άφιξη του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίου, που αναπτύσσει παραδειγματική, αξιοθαύμαστη πρωτοβουλία σε Καβάλα, Θάσο, Κομοτηνή και Σάπες Ροδόπης, έδωσε πολλαπλά μηνύματα. Κατανυκτικές ιερουργίες, με αθρόα συμμετοχή του κόσμου, συλλείτουργα, πανηγυρικές δοξολογίες, μνημόσυνα προσωπικοτήτων που έχουν εκδημήσει, συναντήσεις με τοπικούς άρχοντες, ομιλίες, προσφωνήσεις, αντιφωνήσεις, απονομή δώρων.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο προστατεύει, τονώνει κι ενδυναμώνει τα φτερά των ευαίσθητων Μητροπόλεων της ακριτικής Ελλάδας, νοιάζεται και στηρίζει πνευματικά τις Μητροπόλεις των “Νέων Χωρών” και δείχνει εμπράκτως το ενδιαφέρον του. Ο συνδυασμός της άφιξης της εικόνας Άξιον Εστί του Αγίου Όρους στην Κομοτηνή, που εκτέθηκε σε προσκύνημα για μια εβδομάδα, με την εντυπωσιακή παρουσία των Αγιορειτών εκπροσώπων της ιεράς κοινότητας μονών του Άθω, με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από την απελευθέρωση κι ενσωμάτωση της Θράκης στον εθνικό κορμό, συντελέστηκε χάρις στην ευγενική πρόσκληση και πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμονα.

Παράλληλα η άφιξη του αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου, της προέδρου της διακομματικής επιτροπής της Βουλής για την Θράκη, Ντόρας Μπακογιάννη, της υφυπουργού Παιδείας Ζέτας Μακρή κι άλλων προσωπικοτήτων δεν είναι ότι λαμπρύνει το πρόγραμμα, αλλά σημειολογικά τονίστηκε σε υπέρτατο βαθμό η ελληνικότητα του χαρακτήρα της Θράκης την οποία μονίμως έχει στόχο προκλητικών δηλώσεων η Τουρκία, για να προσεταιρίζεται την μουσουλμανική μειονότητα που αριθμεί 120.000 άτομα.

Έτσι, λοιπόν, η Θράκη ένιωσε την ζεστασιά από την μητέρα εκκλησία και την πνευματική στήριξη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και απαλύνθηκε η αίσθηση μοναξιάς ή και εγκατάλειψης που υπάρχει πολλές φορές για την πολιτική που χαράσσει η Αθήνα.

Η υποδοχή στον Πατριάρχη

Γίνεται αντιληπτό ότι πολλά από αυτά τα ένιωσαν οι Θρακιώτες και οι χιλιάδες επισκέπτες που με αφορμή τις υψηλές αφίξεις έζησαν στιγμές μοναδικές, δεν το αντιμετώπισαν σαν κάποιο “κοσμικό σόου”, δεν ήταν επιδερμική η συμμετοχή στην πορεία των γεγονότων που ακολούθησαν άλλα ότι καταγράφηκε στην ψυχή τους σαν μια εβδομάδα ορόσημο για τον τόπο, τους ίδιους και τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν σε μια αλληλουχία πνευματικής και ουσιαστικής στήριξης.

Με βαθιά αισθήματα τιμής και σεβασμού υποδεχθήκαμε στην Κομοτηνή, στην έδρα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Ο ερχομός του Παναγιώτατου στον τόπο μας, ταυτόχρονα με την ιερή εικόνα του Άξιον Εστί, για να τιμήσουμε τη συμπλήρωση 100 και πλέον χρόνων από την απελευθέρωση και ενσωμάτωση της Θράκης στην Ελλάδα, είναι ένα γεγονός χαράς για όλους μας, για τη Ροδόπη, για τη Θράκη και για ολόκληρη την Περιφέρειά μας.

Η Θράκη, για αιώνες ολόκληρους, λειτουργούσε ως σταυροδρόμι για ανθρώπους, εμπορεύματα, ιδέες και πολιτισμούς. Σημαντικοί άξονες περνούσαν από την περιοχή, όπως η Εγνατία Οδός, που ένωνε την Κωνσταντινούπολη με τα παράλια της Αδριατικής και ο θαλάσσιος δρόμος, που ένωνε τα μικρασιατικά παράλια με το Αιγαίο και το Θρακικό Πέλαγος.
Αυτόν το δρόμο ακολούθησε ο Απόστολος Παύλος στο μεγάλο ταξίδι του για τη διάδοση του Χριστιανισμού. Μέσω της Σαμοθράκης έφτασε στη Νεάπολη, τη σημερινή Καβάλα και ίδρυσε την πρώτη χριστιανική Εκκλησία της Ευρώπης, στους Φιλίππους.

Αλλά και αργότερα, κατά τη βυζαντινή και οθωμανική περίοδο, η Θράκη ήταν δίπλα ακριβώς στο κέντρο ισχυρών αυτοκρατοριών, που καθόρισαν την τύχη της ευρύτερης περιοχής για αιώνες. Όλο αυτό το διάστημα, οι πνευματικοί και εκκλησιαστικοί δεσμοί της περιοχής με τον Οικουμενικό Θρόνο της Κωνσταντινούπολης, υπήρξαν άρρηκτοι.

Η ομιλία του περιφερειάρχη

Ο γενικός γραμματέας της Περιφέρειας Χρήστος Μέτιος έδωσε το στίγμα της σημασίας των σχέσεων της Θράκης με το Πατριαρχείο. Πρόσθεσε: «Δημιουργήσαμε ένα μοντέλο αρμονικής συνύπαρξης μοναδικό στην Ευρώπη. Ένα μοντέλο που θεωρεί την πολυπολιτισμικότητα πλούτο και το οποίο πρέπει να διαφυλάξουμε. Η περιοχή μας, με τη γεωγραφική της θέση και τις υποδομές της, γίνεται ξανά σταυροδρόμι και γέφυρα στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και του εμπορίου.

»Σήμερα, 102 χρόνια μετά την απελευθέρωση και την ενσωμάτωση στην Ελλάδα, η Θράκη, όπως και ολόκληρη η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο. Σε έναν κόσμο που αλλάζει γρήγορα, οφείλουμε να είμαστε εξωστρεφείς, ανοιχτοί στην πρόοδο και στην εξέλιξη. Ταυτόχρονα όμως, έχουμε χρέος να παραμένουμε προσηλωμένοι στις αρχές, στις αξίες και στις πνευματικές μας ρίζες. Το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης είναι το οικουμενικό κέντρο της Ορθοδοξίας. Είναι ο θεματοφύλακας της πίστης και των παραδόσεών μας. Είναι η Μητέρα Εκκλησία στην οποία στρεφόμαστε πάντοτε για πνευματική καθοδήγηση.

»Αναγνωρίζουμε το σημαντικό ρόλο του Παναγιώτατου και το σπουδαίο έργο του. Οι προσπάθειές του υπέρ της ειρηνικής συμβίωσης των λαών, της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και του σεβασμού στη διαφορετικότητα αποτελούν για όλους μας έμπνευση και οδηγό» επεσήμανε στο καλωσόρισμα του ο περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης.

Θρησκευτικός τουρισμός στη Θράκη

Μπορεί στην παραμεθόριο της Ελλάδας να παίζονται σκληρά παιγνίδια με το μεταναστευτικό, τους εξοπλισμούς, την θωράκιση με τον φράχτη, τα αμερικανικά συμφέροντα με επίκεντρο την Θράκη, αλλά ακόμη χρειάζεται να καλυφθεί μακρύς δρόμος σε πολλά. Υποδομές, μείωση της ανεργίας, συγκράτηση του πληθυσμού και δημογραφική τόνωση.

Μια διάσταση που δόθηκε κι ενθαρρύνεται από την δημοτική αρχή της Κομοτηνής είναι αυτή του θρησκευτικού τουρισμού, μιας και στην Ροδόπη αναπτύχθηκε η μεγαλύτερη μοναστική πολιτεία προγενέστερη του Αγίου Όρους, το Παπίκιο, όπου τμήματα των κτισμάτων των Μονών αυτών σώζονται στην οροσειρά της Ροδόπης. Εκεί κοντά βρίσκονται η Μονή  του οσίου Μαξίμου Καυσοκαλύβη, η Αναστασιούπολη, η Μαξιμιανούπολη, οι λατρευτικοί χώροι στην Σύναξη Μαρωνείας στον Άγιο Χαράλαμπο, εκκλησάκια σε κορυφές βουνών αφιερωμένα σε αγίους και οι επισκέψεις συνδυάζονται με ήπιες ορειβατικές εκδρομές.

Στη διπλανή Ξάνθη, το μετόχι της μονής Βατοπαιδίου στο Πόρτο Λάγος, οι μονές Παναγία Καλάμου, Αρχαγγελιώτισσας και άλλες, το προσκύνημα της Παναγίας Κοσμοσωτείρας στον Έβρο -αντίγραφο της Αγίας Σοφίας στις Φέρες- το εκκλησιαστικό μουσείο Αλεξανδρούπολης με σπάνιους θησαυρούς, τα γραφικά ξωκλήσια στον βόρειο Έβρο με σπάνιες αγιογραφίες, το προσκύνημα στο ξωκκλήσι του Αγίου Ανθίμου δίπλα στις καλύβες των ψαράδων του Δέλτα του Έβρου. Στο θρησκευτικό τουρισμό θα μπορούσαν να ενταχθούν ιστορικά τεμένη σε Κομοτηνή, Διδυμότειχο, Ρούσα, Ξάνθη, Εχίνο κλπ.

Μια ποικιλία δράσεων γνωριμίας με ένα χώρο όπου οι θρησκείες είχαν καταλυτική έκφραση από τα προϊστορικά χρόνια, τα βυζαντινά, αλλά και τα σημερινά. Οι περιηγήσεις αυτές που προσφέρουν αυτό που λέμε “ανάταση ψυχής” θα συνδυάζονται με την ιδιαίτερη τοπική γαστρονομία που είναι μίξη της φημισμένης κωνσταντινοπολίτικης κουζίνας, της ανατολίτικης με μπαχαρικά, ζυμάρια, αξιοποίηση όλων των λαχανικών, των ντόπιων κρεατικών και των ψαριών του θρακικού πελάγους.

Αναχώρηση του Οικουμενικού Πατριάρχη

Το τελωνείο, το τελευταίο της Ευρώπης, για να περάσει κάποιος στην Τουρκία είναι σε απόλυτη εγκατάλειψη. Παλιό, στενόχωρο, υποβαθμισμένο, σε κτήριο που ποτέ δεν ανακαινίστηκε και λειτουργεί χάρις στην φιλοτιμία του προσωπικού του, που υπερβαίνει εαυτόν. Μια εικόνα μίζερη που προκαλεί θλίψη για την τελευταία εικόνα της Ελλάδας που παίρνει μαζί του ο επισκέπτης.

Οι φωτογραφίες αποτυπώνουν αυτές τις τελευταίες στιγμές της επίσκεψης του Πατριάρχη στην Θράκη. Φεύγει με εκείνο το γαλήνιο βλέμμα και το μειλίχιο χαμόγελο, αφήνοντάς μας, όπως θα πουν οι παρευρισκόμενοι, παρακαταθήκες για το μεγαλείο της Ορθοδοξίας, για όσους φυσικά μπορούν να αισθανθούν την σημασία αυτής της χειρονομίας.