Η υγεία ως παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης

Η ασκούμενη πολιτική για την υγεία, τα τελευταία χρόνια, έχει πλέον φθάσει στα όριά της. Συνεπώς οφείλει να υπερβεί την συνήθη πρακτική της παθητικής διαχείρισης των συμπτωμάτων από τις χρόνιες στρεβλώσεις του υγειονομικού τομέα. Οι οποίες εμφανίζονται συχνά και, κατά καιρούς, οξύνονται εξαιτίας της πλημμελούς διαχείρισης, της απουσίας προτεραιοτήτων και της έλλειψης μεταρρυθμιστικής έμπνευσης.

Η εθνική πολιτική για την υγεία και την ιατρική περίθαλψη οφείλει να εμπνέεται από τη πρόθεση να δημιουργήσει αξίες στην υγεία, την ιατρική περίθαλψη και την κοινωνική και ανθρώπινη ανάπτυξη. Το εγχείρημα αυτό μπορεί να επιτευχθεί διαμέσου της διεπιστημονικής τεκμηρίωσης, της διατομεακής εφαρμογής και της προτεραιοποίησης των επιλογών με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Οι οδηγίες αυτές προσδιορίζονται από τη Διακήρυξη της Astana (2018) για την υγειονομική ανάπτυξη με βάση τη σύζευξη των πολιτικών για την πρωτοβάθμια φροντίδα και την δημόσια υγεία. Αυτή η στρατηγική για την υγεία, την ιατρική περίθαλψη και την ανάπτυξη οφείλει να βασίζεται σε τρεις άξονες ποιοτικής βελτίωσης και μεγέθυνσης της αξίας στους τομείς αυτούς αλλά και το υγειονομικό σύστημα συνολικά.

Πρόληψη και φροντίδα

Ο πρώτος άξονας αποσκοπεί στη προσθήκη αξίας στην υγεία με τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής που σχετίζεται με την υγεία και στοχεύει στην αύξηση των ετών ζωής και κυρίως των ετών ζωής σε ευεξία. Στόχος που μπορεί να επιτευχθεί με την πρωτοβάθμια φροντίδα, την πρόληψη και τον προσυμπτωματικο έλεγχο, την έμφαση στη φροντίδα της οικογένειας και τον έλεγχο των συμπεριφορικών (κάπνισμα, παχυσαρκία, φυσική άσκηση) και κοινωνικών παραγόντων (φτώχεια, ανεργία) κινδύνου για την υγεία.

Ακριβώς αυτές οι θέσεις πρέπει να αποτελούν την κύρια αιχμή των πολιτικών που απαιτείται να διαμορφωθούν και να υλοποιηθούν. Ωστόσο, η αλληλεπίδραση ανάμεσα στους συμπεριφορικούς και κοινωνικούς κινδύνους της υγείας μπορεί να απαντηθεί μόνον όταν η υγεία αναχθεί σε πρωταρχική αξία που αποτελεί τη βάση της συμπεριφοράς.

Εξάλλου, αξίζει να τονισθεί η σημασία της συμβολής μιας ποικιλίας άλλων αξιών -πλην της υγείας- που αποτελούν κίνητρο για προληπτική συμπεριφορά στην υγεία. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την αξία της υγείας την οποία μπορεί να εγγυηθεί και να διευρύνει η πολιτική δημόσιας υγείας.

Αξία στην ιατρική περίθαλψη

Ο δεύτερος άξονας αναφέρεται στην προσθήκη αξίας στην ιατρική περίθαλψη με την αποδοτική χρήση των ανθρωπίνων, υλικών και οικονομικών πόρων. Το εγχείρημα αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της επιχειρησιακής βελτίωσης των νοσοκομείων και της εισαγωγής του επαγγελματικού μάνατζμεντ, ώστε να αναπτυχθεί “χώρος” για τη βελτίωση της θέσης των γιατρών, των νοσηλευτών και γενικά των επαγγελματιών υγείας αλλά και της ανταποκρισιμότητας των υπηρεσιών στις προσδοκίες των πολιτών.

Η επίτευξη υψηλής αξίας για τους ασθενείς πρέπει να γίνει ο πρωταρχικός στόχος της παροχής ιατρικής περίθαλψης, με την αξία να ορίζεται ως οι εκβάσεις και τα αποτελέσματα της υγείας τα οποία επιτυγχάνονται ανά 1€ που επενδύεται στον υγειονομικό τομέα.

Πρόκειται για την ενσωμάτωση των αρχών της ισότητας, της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας που μπορεί να υπηρετηθούν αφενός με την διασφάλιση της καθολικής ασφαλιστικής κάλυψης του πληθυσμού και αφετέρου με την εισαγωγή μεθόδων ελεγχόμενου ανταγωνισμού μεταξύ των προμηθευτών.

Πλούτος του έθνους η υγεία

Ο τρίτος άξονας σχετίζεται με την αξία της ανάπτυξης του υγειονομικού τομέα με τη βελτίωση της παραγωγής της φροντίδας υγείας, της έρευνας και της εκπαίδευσης. Ως εκ τούτου μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας και συμβολής στην αύξηση του ΑΕΠ, πράγμα που μπορεί να επιτευχθεί με τις συνέργειες όλων των εμπλεκομένων μερών.

Στο πλαίσιο αυτό, το σύστημα υγείας μπορεί να προετοιμασθεί κατάλληλα να υποδεχθεί το τεχνολογικό και ψηφιακό μέλλον που έρχεται με μεγάλη ταχύτητας τον υγειονομικό τομέα. Η υγεία συνιστά μαζί με την παιδεία και την οικονομία το τρίπτυχο της ανθρώπινης (κοινωνικής και οικονομικής) ανάπτυξης.

Για τούτο η πολιτική για την υγεία υπερβαίνει τα όρια μιας συμβατικής ρύθμισης εκκρεμοτήτων και θέτει ως στόχο μακράς εμβέλειας τη συντήρηση και βελτίωση του ανθρώπινου και διανοητικού κεφαλαίου της χώρας γιατί αυτά αποτελούν το συγκριτικό πλεονέκτημα, τον πλούτο του έθνους. Είναι αυτονόητο ότι η πρόσθεση αξιών στην υγεία, την ιατρική περίθαλψη και την υγειονομική ανάπτυξη απαιτεί ως προϋποθέσεις την ύπαρξη διαφάνειας, δημοκρατίας και ακεραιότητας, πράγμα που είναι δυσχερές και σύνθετο.