Η υπόθεση της βρετανικής “Κιβωτού”

Κάποτε, η Kids Company αποτελούσε τη ναυαρχίδα των ιδρυμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η αποκάλυψη οικονομικών σκανδάλων, μία μόλις εβδομάδα μετά την κυβερνητική έγκριση χορήγησης τριών εκατομμυρίων λιρών, οδήγησε στο κλείσιμο της οργάνωσης. Στη συνέχεια, δεκάδες ιστορίες βίας, σεξουαλικής κακοποίησης, κακοδιαχείρισης και εκμετάλλευσης των παιδιών πήραν την μορφή χιονοστιβάδας   σοκάροντας τη βρετανική κοινωνία.

Παρά την μέχρι τότε τεράστια εισροή χρημάτων, τα ταμεία άδειασαν. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η αστυνομία ανέλαβε να διαλευκάνει δεκάδες καταγγελίες σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων. Δεκάδες παιδιά ηλικίας 14-17 ετών υποστήριξαν ότι είχαν εξαναγκαστεί να συνευρεθούν σεξουαλικά με χρηματοδότες του ιδρύματος. Στην επιφάνεια ήρθαν και περιπτώσεις χρήσης ναρκωτικών εντός του Kids company, αλλά και βίας. Η υπόθεση δεν άργησε να λάβει και χαρακτήρα πολιτικού σκανδάλου, καθώς η ιδρύτρια και ισόβια πρόεδρος της οργάνωσης, απολάμβανε άριστες σχέσεις με το παλάτι. Είχε λάβει τίτλο τιμής από την ίδια τη βασίλισσα Ελισάβετ, ενώ ήταν στενή φίλη του πρώην πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον. Ακόμα και σήμερα, το θέμα αυτό που έχει πάρει τη νομική οδό συνεχίζει να διχάζει και να κλονίζει.

Η Αγγλία είναι μία χώρα με παράδοση στις φιλανθρωπικές οργανώσεις. Το King’s School, με έδρα στο Καντερμπέρι είναι η αρχαιότερη από όλες, με χρονιά ιδρύσεως το 597! Σήμερα λειτουργούν σχεδόν 200.000 επίσημες οργανώσεις που έχουν στόχο όχι μόνο την υποστήριξη ατόμων των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων, αλλά κυρίως μη προνομιούχα παιδιά.

Η Kids Company που ιδρύθηκε το 1996 ξεχώρισε μεμιάς. Έφτασε να φροντίζει δεκάδες χιλιάδες παιδιά που ζούσαν στην ανέχεια, ήταν ορφανά ή προέρχονταν από κακοποιητικά περιβάλλοντα. Τους παρείχε στέγη, μόρφωση και ασφάλεια και για τον λόγο αυτό εξασφάλιζε γενναιόδωρες κυβερνητικές επιχορηγήσεις. Επιπλέον, αμέτρητοι εθελοντές και απλοί άνθρωποι προσέφεραν ό,τι μπορούσαν από τον χρόνο και το υστέρημά τους, συμβάλοντας έτσι στο εγχείρημα.

Κατά καιρούς διασημότητες όπως τα μέλη του συγκροτήματος Codlplay, η τραγουδίστρια Adele, ο ηθοποιός Ντάνιελ Κρεγκ, ο κωμικός Ρον Άτκινσον και πολλοί ακόμα στήριξαν εμπράκτως την προσπάθεια, προσφέροντας μεγάλα χρηματικά ποσά. Την ημέρα των Χριστουγέννων, ο Ρόουαν Ατκινσον επισκέφτηκε μαζί με τη σύζυγό του ένα από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της οργάνωσης στο Κένσιγκτον, συναντώντας δύο χιλιάδες από τα παιδιά της οργάνωσης. Συχνά, πυκνά διοργανώνονταν και συναυλίες, ακόμα και με τη στήριξη της βασιλικής οικογένειας.

Σελέμπριτι

Πίσω από το success αυτό στόρι βρισκόταν μία χαρισματική προσωπικότητα, η Καμίλα Μπατμανγκελιντζ. Ιδρύτρια και πρακτικά ισόβια πρόεδρος της οργάνωσης είχε μετατραπεί σε μία σελέμπριτι, μία σύγχρονη Μαρία Τερέζα, η οποία φωτογραφιζόταν με πρωθυπουργούς, επισκεπτόταν το παλάτι Μπάνκιγχαμ και λατρευόταν από τα χιλιάδες παιδιά που έβρισκαν καταφύγιο και ένα πιάτο ζεστό φαγητό στις εγκαταστάσεις της οργάνωσης. Η μισή Ιρανή, μισή Βελγίδα, αποδείχθηκε δεινή δημοσιοσχεσίτισα. Κέρδισε πρόσβαση στην αφρόκρεμα της βρετανικής κοινωνίας. Αντιπρόεδρος στο διοικητικό συμβούλιο ήταν ο γενικός διευθυντής του BBC. Δεν ήταν μυστικό ότι ο τότε πρίγκιπας Κάρολος στήριζε με πάθος το ίδρυμα. Ο πιο γενναιόδωρος υποστηρικτής της Kids Company, όμως, ήταν το ίδιο το κράτος. Μονάχα μέσα σε λίγα χρόνια η οργάνωση έλαβε 47 εκατομμύρια λίρες από τα δημόσια ταμεία.

Αρχικά, τα χρήματα αυτά φάνηκαν να πιάνουν τόπο. Εκτός από τις κουζίνες, τις βιβλιοθήκες και τους ξενώνες, η οργάνωση διέθετε θεραπευτικά κέντρα με προγράμματα πρόληψης, αντιμετώπισης και ένταξης παραβατικών παιδιών στην κοινωνία. Είχε μυριάδες αθλητικές και κοινωνικές πρωτοβουλίες για ταλαιπωρημένα παιδιά που στερούνταν τα στοιχειώδη της ανάπτυξής τους. Η οργάνωση είχε αναπτυχθεί τόσο που διέθετε χώρους και γραφεία στο κεντρικό, στο βόρειο και νότιο Λονδίνο, στο Λίβερπουλ και το Μπρίστολ.

Το προσωπικό και οι δομές της Kids Company υποστήριζαν τα τελευταία χρόνια λειτουργίας της παραπάνω από 36.000 παιδιά, προσφέροντάς τους τρείς χιλιάδες γεύματα την εβδομάδα. Σε 25.000 παιδιά έδινε ρουχισμό και στέγη. Το 85% αυτών των ανηλίκων βασίζονταν αποκλειστικά στην οργάνωση για την επιβίωσή τους. Παρά το όνομα της οργάνωσης, φρόντιζε και άτομα έως 30 ετών. Με τα χρόνια, η διεύρυνσή του ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Εκτός από τις άμεσες υπηρεσίες, διεξήγαγε καμπάνιες. Χρηματοδότησε επιστημονικές έρευνες.

Συνέβαλαν οι δεκάδες συνεντεύξεις, τα τηλεοπτικά αφιερώματα και τα ντοκιμαντέρ που αποτύπωναν την σχεδόν πανηγυρική ατμόσφαιρα που κυριαρχούσε στους ξενώνες και στα εστιατόρια της οργάνωσης. Έσφυζαν από ζωή και παιδικές φωνούλες. Μετά το σχολείο φαγητό, μαθήματα καλλιτεχνικών, γυμναστικήςκαι θεατρικές ομάδες συγκαταλέγονταν στο καθημερινό πρόγραμμα. Εθελοντές και εργαζόμενοι δεν άφηναν στιγμή τα παιδιά από τα μάτια τους. Ήταν τόσο τραυματισμένα κάποια από τα παιδιά που έφταναν στην οργάνωση που το προσωπικό της Kids Company έκανε υποχρεωτικά μια φορά την εβδομάδα συνεδρίες ψυχοθεραπείας για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στο έργο του.

Δοσοληψίες

Από την αρχή, όμως, η Kids Company στηρίχθηκε σε ένα ασυνήθιστο μοντέλο. Σε κάθε ένα από τα 15.933 παιδιά που αποτελούσαν τον πυρήνα της οργάνωσης είχε ανατεθεί ένας «key worker ». Ήταν ο προσωπικός μέντορας του κάθε παιδιού, υπεύθυνος για την πρόοδο του. Συχνά πολύ νέοι οι ίδιοι, είχαν ως στόχο να καθοδηγήσουν, να εκπαιδεύσουν και να βοηθήσουν τα παιδιά. Σε αντίθεση, όμως, με τους κλασικούς εκπαιδευμένους κοινωνικούς λειτουργούς δεν διατηρούσαν απόσταση. Πολλές σχέσεις και στενοί δεσμοί που δημιουργήθηκαν μπήκαν στο στόχαστρο των αρχών.

Το ίδιο και οι οικονομικές δοσοληψίες μεταξύ ιδρύματος και παιδιών. Κάποια εξ’ αυτών λάμβαναν χαρτζιλίκι χιλιάδων λιρών την εβδομάδα και ακριβά δώρα. Εντύπωση προκάλεσαν και οι δυσθεώρατοι μισθοί των υπαλλήλων, όταν ξεκίνησε η πτώση της οργάνωσης. Τέλος, όταν κλήθηκε η διοίκηση να δώσει στη δικαιοσύνη όλα τα στοιχεία των παιδιών, η λίστα περιορίστηκε σε κάτι λιγότερα από δύο χιλιάδες.

Η μέχρι τότε λαλίστατη ιδρύτρια ξαφνικά σώπασε. Δεν μπορούσε να δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις για το πού πήγαιναν τα χρήματα και κατά πόσο βοηθούσαν τα παιδιά. Ακαδημαϊκοί και κοινωνικοί λειτουργοί που είχαν εξαρτημένη οικονομική σχέση με το ίδρυμα, έσπευσαν να το υπερασπιστούν, αλλά ούτε εκείνοι έδωσαν ικανοποιητικές απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα. Ούτε διάσημοι υποστηρικτές του ιδρύματος ήταν σε θέση να διαλευκάνουν την υπόθεση. Μέρος της απάντησης ήταν ένα μοτίβο που προέκυψε από μερικούς πρώην δωρητές που μετατράπηκαν σε σκεπτικιστές. Όταν εμφανίζονταν την κατάλληλη μέρα, έβλεπαν χαρούμενα παιδιά και γεμάτα κέντρα. Αλλά αν εμφανίζονταν σε λάθος ημερομηνία, όλα ήταν πολύ διαφορετικά.

Μόλις πριν από λίγους μήνες, η Καμίλα Μπατμανγκελιντζ αθωώθηκε από το δικαστήριο. Αποδείχθηκε ότι δεν γνώριζε προσωπικά για τα όσα συνέβαιναν, το ίδιο και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου. Γεγονός παραμένει ότι το ίδρυμα έκλεισε τις πόρτες του και η αλλοτινή ιστορία επιτυχίας, αμαυρώθηκε δια παντός.