Κίνδυνος για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας η φωτορύπανση στις ακτές

Για το θέμα της κατάστασης των λιμένων και των ξαφνικών βλαβών σε φάρους ή φανούς, κανένα φαρικό δίκτυο στον κόσμο δεν έχει κάποιο αυτόματο σύστημα παρακολούθησης ή επιτήρησης και συνεπώς είναι αδύνατο, η υπεύθυνη για την λειτουργία και συντήρηση Υπηρεσία Φάρων του Πολεμικού Ναυτικού, να γνωρίζει τις βλάβες που προκύπτουν στους πυρσούς της χώρας, εκτός και αν αυτό της αναφερθεί.

Όποτε δε γίνει γνωστή στην Υπηρεσία Φάρων κάποια βλάβη, αυτή αμέσως αποκαθίσταται, εκτός και αν οι καιρικές συνθήκες δεν επιτρέπουν την άμεση αποστολή συνεργείου οπότε θα υπάρξει μια μικρή καθυστέρηση.

Επίσης ο Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας (ΓΓ/ΠΝΟ) κ. Μανώλης Τσικαλάκης, λίγο αργότερα έκανε καταγγελίες στο «Πρώτο Θέμα» παραθέτοντας αρκετά προβλήματα των υποδομών των λιμανιών τα οποία δημιουργούν δύσκολες συνθήκες για τους πλοιάρχους αλλά και κινδύνους. Ανέφερε χαρακτηριστικά: «Σε κάποια λιμάνια τα τραπέζια φτάνουν σχεδόν στην προβλήτα του λιμανιού και υπερκαλύπτουν τη φωτεινότητα του φάρου. Είναι απαράδεκτο να φτάνουν τα μαγαζιά μέχρι το λιμάνι».

Επίσης, ανέφερε στις καταγγελίες του αυτές, πως οι φάροι έχουν χαμηλότερη εμβέλεια από εκείνη που πρέπει και πως δεν είναι ορατοί από μακριά. Για το θέμα δε αυτό, αναφερόμενος στους δημοσιογράφους, πρότεινε: «Θα πρέπει να γίνει μία σοβαρή μελέτη για τη φωτοσήμανση των λιμανιών. Να αποτυπωθεί η κατάσταση και στη συνέχεια να κατασκευαστούν φάροι που θα είναι ψηλότεροι και ο φωτισμός τους θα έχει πιο μεγάλη έντονη εμβέλεια. Να διακρίνονται από μακριά. Ύψος και Εμβέλεια είναι η λύση στο πρόβλημα. Επίσης, πρέπει να οριοθετηθεί η είσοδος κάθε λιμανιού με φανούς και να υπάρχει ένας ευδιάκριτος φωτεινός διάδρομος».

Βέβαια ο κ. ΓΓ μπορεί σε μερικά θέματα να έχει δίκιο, αλλά θα μπορούσε αντί να τα λέει στους δημοσιογράφους, να κάνει τις προτάσεις του μέσω των υπαρχόντων διαύλων στις αρμόδιες για την επίλυση τους αρχές, ώστε να γίνει μια εμπεριστατωμένη εξέταση ώστε να ευρεθεί γρήγορα μια λύση. Εξυπακούεται πως δεν αρκεί να αναφερθεί το πρόβλημα αλλά απαιτείται και η παρακολούθηση της επίλυσης του.  Όλα τα προβλήματα έχουν λύσεις, αρκεί αυτά να γίνουν γνωστά στους αρμόδιους.

Η φωτορύπανση δημιουργεί πρόβλημα ασφάλειας

Πράγματι, οι πλοίαρχοι στα πλοία της ακτοπλοΐας, αντιμετωπίζουν σοβαρά θέματα ασφάλειας στα περισσότερα λιμάνια του κόσμου λόγω προβλημάτων στη λειτουργία των φανών, αλλά κυρίως λόγω της φωτο-ρύπανσης από τα φώτα στη ξηρά και στους δρόμους στη περιοχή των λιμανιών. Ειδικότερα στη χώρα μας, η φωτο-ρύπανση των λιμανιών είναι μια μάστιγα που υφίσταται εδώ και πολλά χρόνια. Παρόλο που η σχετική νομοθεσία (Ν.4278/2014) προβλέπει κάθε φάρος να διαθέτει μια «Ζώνη Ασφαλείας», ένα νοητό κύκλο ακτίνας 200 μέτρων με κέντρο το φάρο, ώστε να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη λειτουργία και απόδοση του φάρου, εντούτοις τα φώτα των κτισμάτων που βρίσκονται στη εγγύς περιοχή αλλά και στο παραλιακό μέτωπο, υπερκαλύπτουν το φως του φάρου.

Το ίδιο συμβαίνει και λόγω των φώτων πορείας και φρένων των αυτοκινήτων που κινούνται στην περιοχή, που σε πολλές περιπτώσεις δημιουργούν σύγχυση, εκνευρισμό και σπατάλη χρόνου. Ο πολιτισμός βλέπετε και οι συνθήκες στη περιοχή του λιμανιού, άλλαξαν τα δεδομένα.

Στην παρακάτω φωτογραφία φαίνεται το κεντρικό λιμάνι της Αίγινας όπως φαίνεται τη νύχτα από σκάφη που προσεγγίζουν από τη βορειοδυτική της πλευρά.  Στη θέση που δείχνει το άσπρο βέλος είναι ο φανός της άκρης του κυματοθραύστη στον οποίο πρέπει να προσεγγίσουν για να δέσουν τα πλοία.

Είναι γεγονός πως κάθε χρόνο δημιουργούνται νέα μαγαζιά στο παραλιακό μέτωπο, αυξάνεται ο αριθμός των διακινουμένων με πλοία επιβατών, αυξάνεται η κυκλοφορία των οχημάτων στους παραλιακούς δρόμους και πως συνεχώς προστίθενται νέα φώτα. Όλα αυτά, δημιουργούν δύσκολες συνθήκες για μια ευχερή και ασφαλή είσοδο των πλοίων στο λιμάνι, που χειροτερεύει όταν οι καιρικές συνθήκες είναι άσχημες. Κακές καιρικές συνθήκες σημαίνει μειωμένη ορατότητα, επίδραση επιπλέον δυνάμεων στην κίνηση του πλοίου και μεγάλη έκπτωση.

Την εποχή μας, με την πρόοδο στη τεχνολογία των φωτιστικών λυχνιών, που έχουν καταφέρει να δίδουν μεγαλύτερη φωτοβολία με μικρότερη ισχύ (τύπου LED), θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και μάλιστα θα μπορούσαν να έχουν και μεγαλύτερη συχνότητα αναλαμπών π.χ. κάθε 2 δλπ, ώστε εύκολα να ξεχωρίζουν από τα περιβάλλοντα φώτα. Κάτι ανάλογο έχει γίνει με τους φάρους των περιπολικών αυτοκινήτων. Σίγουρα λοιπόν απαιτείται ένας επανέλεγχος και εύρεση λύσης, προκειμένου το πρόβλημα να επιλυθεί πριν γίνει κάποιο κακό.

Σχετικά με τη πρόταση αύξησης του ύψους των φάρων, ένας πλινθόκτιστος φάρος δεν μπορεί να ψηλώσει, διότι αφενός απαγορεύεται από τον νόμο, έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα μνημεία και δεν επιτρέπεται παρέμβαση στο κτίσμα. Αυτοί όμως που είναι σε μεταλλικές βάσεις, θα μπορούσαν να βελτιωθούν με κάποιο όμως κόστος και στην περίπτωση αυτή, ίσως θα πρέπει να ξαναδούμε το θέμα «φαρικά τέλη» και κατανομής αυτών. Αναφορικά με την αύξηση της εμβέλειάς των φανών, αυτό θα ήταν εφικτό να γίνει από την Υπηρεσία Φάρων, εφόσον αυτό της γνωστοποιηθεί αρμοδίως ήτοι, από τις κατά τόπους Λιμενικές ή άλλες Δημόσιες Αρχές και ακολουθηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία.

Για το θέμα των λιμανιών χωρίς σήμανση, φυσικά και υπάρχουν μικρά όμως λιμάνια, όπως αλιευτικά καταφύγια, αλλά και πάλι ουδείς αρμόδιος φορέας έχει υποβάλει ή προωθήσει ανάλογο αίτημα στην Υπηρεσία Φάρων. Ίσως γιατί γνωρίζουν πως το κόστος της δαπάνης εγκατάστασης και συντήρησης (άρθρα 9 και 10 του Ν. 4278/214), βαρύνει εξ ολοκλήρου τον φορέα χρήσης και εκμετάλλευσης του λιμένα, δηλαδή το οικείο Λιμενικό Ταμείο.

Ρυθμίσεις για τους φάρους

Για όλα τα προβλήματα που αναφέρονται, πρέπει πρώτα να γίνει η κατάλληλη εισήγηση από τον αρμόδιο φορέα και επίσης πρέπει να γνωμοδοτήσει η Υδρογραφική Υπηρεσία για το εάν επιβάλλεται ή πόσο πρέπει να αυξηθεί, η εν λόγω εμβέλεια. Ο Διεθνής Κώδικας προς Αποφυγή των Συγκρούσεων (ΔΚΑΣ) που αναφέρθηκε, δεν περιέχει έννοιες για φωτεινή σήμανση της εισόδου των λιμένων, αλλά έννοιες για την αποφυγή συγκρούσεων πλοίων στη θάλασσα. Η ΠΝΟ ή η Πανελλήνια Ένωση Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΠΕΝ), θα μπορούσε να προσδιορίσει σε ποιους από τους λιμένες μας υπάρχει τέτοιο πρόβλημα και να προτείνει μέσω των υπαρχόντων διαύλων, συγκεκριμένες λύσεις.

Ένα άλλο πρόβλημα που δεν θίχτηκε, αλλά πρέπει να επισημανθεί, είναι ο σωστός φωτισμός κάθε λιμενοβραχίονα ή κυματοθραύστη που προσεγγίζουν τα πλοία είτε για πρόσδεση είτε για στροφή, καθώς επίσης και η ύπαρξη κάποιου ανεμουρίου ή έστω της Ελληνικής σημαίας που θα φωτίζεται τη νύχτα. Με τον τρόπο αυτό θα  υπάρχει άμεση και σαφής γνώση της διεύθυνσης/έντασης του ανέμου και ο πλοίαρχος δεν θα έχει ένα επιπλέον πρόβλημα να τον απασχολεί. Όταν ένα πλοίο κρατήσει τις μηχανές και όταν αναποδίζει, κυρίαρχη δύναμη έχει ο άνεμος και το ρεύμα. Επίσης θα μπορούσε να μπει επιπλέον φωτισμός που θα φωτίζει  τυχόν εμπόδια που είναι πιο πέρα.

Θα μπορούσε λοιπόν εύκολα και σύντομα, να καταγραφούν για κάθε λιμάνι από μια ολιγομελή επιτροπή, στην οποία το ένα μέλος να είναι πλοίαρχος πλοίου που επισκέπτεται συχνά το λιμάνι, όλα τα προβλήματα φωτισμού και των 263 λιμένων και αλιευτικών καταφυγίων, προκειμένου να ιεραρχηθούν για να γίνουν οι απαραίτητες παρεμβάσεις, πριν αρχίσει η περίοδος που πλοία, γιώτ και σκάφη αναψυχής θα καταπλέουν σε αυτά.

Λιμάνι είναι εξ’ ορισμού, ο παραθαλάσσιος χώρος που σταθμεύουν όλα τα πλωτά μέσα για προστασία από καιρικές συνθήκες, για φορτοεκφορτώσεις εμπορευμάτων προς τροφοδοσία και εφοδιασμό των κατοίκων μιας περιοχής, για επιβιβάσεις και αποβιβάσεις ανθρώπων και για εκτέλεση τυχών επισκευών. Για να επιτευχθούν όμως όλα αυτά, τα λιμάνια πρέπει να παρέχουν ασφάλεια στα πλωτά μέσα και διευκολύνσεις για αυτά.

Η χώρα μας, σαν από τις μεγαλύτερες ναυτικές χώρες του κόσμου, θα μπορούσε μετά να εισηγηθεί τις βελτιώσεις αυτές στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ), αφού το θέμα είναι κοινό για όλες τις  χώρες που έχουν ακτοπλοϊκές γραμμές.

Η ΠΕΠΕΝ, κάθε χρόνο ζητά από τους πλοιάρχους όλων των πλοίων της ακτοπλοΐας να καταγράψουν τα προβλήματα κάθε λιμανιού που προσεγγίζουν και ζητά την επίλυση τους, αλλά μέχρις εκεί. Όποιο όμως πλοίαρχο και αν ρωτήσεις, θα σου πεί πως κάθε χρόνο τα ίδια και τα ίδια. Κουράστηκαν να τα επαναλαμβάνουν. Τα αναφερθέντα από αυτούς προβλήματα δεν λιγοστεύουν, απλά παραμένουν και μάλιστα σε μερικά λιμάνια αυξάνονται. Για τον λόγο αυτό, αρκετοί πλοίαρχοι, που σε κάθε ταξίδι αγωνιούν, ενημερώνουν πλέον και την εταιρεία τους η οποία όμως απλά προωθεί τα «ομαδικά» αιτήματα τους, στα ίδια κανάλια. Καμιά αλλαγή.

Τα προβλήματα λοιπόν των λιμανιών είναι γνωστά και θα γίνουν ευρέως γνωστά όταν συμβεί κάποιο ατύχημα. Χρειάζονται συνεπώς να αναληφθούν κάποιες ενέργειες, χρειάζεται κάποια ώθηση για να ξεφύγουμε από την αδράνεια και αυτό πρέπει να γίνει το ταχύτερο. Η ασφάλεια των επιβατών που εμπιστεύονται και επιλέγουν τα πλοία ως μέσο μεταφοράς, είναι και πρέπει να είναι, η πρώτη προτεραιότητα των συναρμόδιων φορέων και αυτή πρέπει να εξασφαλίζεται χωρίς περιορισμούς ή καθυστερήσεις στην διόρθωση των παραγόντων που την επηρεάζουν.

Δεν πρέπει να επιτρέψουμε ένα λιμάνι να μετατραπεί σε χώρο ατυχήματος. Στη θάλασσα μπορεί πολύ γρήγορα από μπουνάτσα να έλθει καταιγίδα.