Κλιματικά σοκ αναμένονται την άνοιξη και το καλοκαίρι

Η υπερθέρμανση του πλανήτη επηρεάζει τον κύκλο του νερού στη φύση και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές συνέπειες, ανέφεραν οι επιστήμονες στην πρώτη έκθεση της Διεθνούς Κοινοπραξίας για την Παρακολούθηση του Υδάτινου Περιβάλλοντος (Global Water Monitoring Report)*. Μιλούν για κλιματικά σοκ!

Ξηρασίες, δασικές πυρκαγιές, πλημμύρες συμβαίνουν στον κόσμο όλο και πιο συχνά. Όλα αυτά συνδέονται με την υδρόσφαιρα, λένε ειδικοί επιστήμονες από την Αυστραλία, την Ολλανδία, την Αυστρία και την Σαουδική Αραβία.

Οι επιστήμονες μελέτησαν δεδομένα δορυφορικής παρατήρησης, καθώς και αρχεία μετεωρολογικών σταθμών και τα χρησιμοποίησαν για να δημιουργήσουν μοντέλα πρόγνωσης καιρού. Από την μελέτη όλων των στοιχείων διαπίστωσαν ότι οι καιρικές συνθήκες στη Γη εξαρτώνται από την αναλογία αλατιού, γλυκού και ατμοσφαιρικού νερού, καθώς και από την κατάσταση του πάγου και την κυκλοφορία του νερού στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Λόγω της θέρμανσης και της χαμηλότερης υγρασίας το 2022, τα νερά στα βόρεια και ανατολικά του Ινδικού Ωκεανού αποδείχθηκαν θερμότερα από το κανονικό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να προκληθούν μουσώνες και πλημμύρες στο Πακιστάν και στην Αυστραλία, σοβαροί καύσωνες στη Νότια Ασία, ακραία κύματα καύσωνα στην Κίνα και την Ευρώπη, τυφώνες στον Ατλαντικό και ξηρασίες στην Αμερική.

Καιρικά σοκ την άνοιξη και το καλοκαίρι

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2023, ο κόσμος περιμένει ένα ακόμη καιρικό σοκ. Οι καύσωνες και οι ξηρασίες θα έχουν μεγαλύτερη συχνότητα, τόνισε ο επικεφαλής συντάκτης της έκθεσης, ο καθηγητής Albert Van Dijk. «Βλέπουμε στοιχεία για τον αντίκτυπο της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους παγετώνες και στον κύκλο του νερού στις ψυχρές περιοχές. Το λιώσιμο των πάγων έχει ήδη συμβάλει στις πλημμύρες στο Πακιστάν – και θα συνεχίσει να το κάνει μέχρι να εξαφανιστούν οι παγετώνες», είπε ο επιστήμονας.

Ο καθηγητής Albert Van Dijk από τη Σχολή Περιβάλλοντος και Κοινωνίας του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας (ANU) και επικεφαλής συγγραφέας της νέας έκθεσης για την παγκόσμια διαθεσιμότητα νερού, που κυκλοφόρησε στις 12 Ιανουαρίου 2023, λέει ότι οι ξαφνικές ξηρασίες είναι “ευθέως ανάλογες με μια ξαφνική πλημμύρα”.

«Μια ξαφνική ξηρασία είναι μια απροσδόκητα ταχεία εξέλιξη των συνθηκών ξηρασίας», λέει ο Van Dijk. «Συνήθως συμβαδίζουν με παρατεταμένους καύσωνες. Όταν οι πολύ χαμηλές βροχοπτώσεις συνδυάζονται με πολύ υψηλές θερμοκρασίες και ξηρό αέρα μπορεί να προκαλέσουν πολύ υψηλούς ρυθμούς εξάτμισης και ταχεία ξήρανση των εδαφών και μείωση της στάθμης του νερού».

Ονομάζονται έκτακτες ξηρασίες επειδή αναπτύσσονται πολύ πιο γρήγορα από μια κανονική ξηρασία: Εντός εβδομάδων ή μερικών μηνών, ανάλογα με το κλίμα. Οι ξαφνικές ξηρασίες είναι ως επί το πλείστον αισθητές σε κάπως υγρές περιοχές με χειμερινή ή δροσερή εποχή, όπως σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης.

Στο παρελθόν, το καλοκαίρι σε εκείνα τα μέρη ήταν πολύ σύντομο για να προκαλέσει ξηρασίες της σοβαρότητας που παρατηρούνται τώρα. Αλλά με πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες, οι ξηρασίες αναπτύσσονται σε σημείο που δεν είχε συμβεί τόσο γρήγορα στο παρελθόν.

Αλλάζει παγκοσμίως ο κύκλος του νερού

Η έκθεση διαπίστωσε ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη αλλάζει τον κύκλο του νερού σε ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ προειδοποιεί επίσης ότι γεγονότα όπως η «αστραπιαία ξηρασία» θα γίνουν πιο συχνά τα επόμενα χρόνια. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 2022 ο κύκλος του νερού κυριαρχούνταν από σχετικά ζεστά ωκεάνια νερά στον δυτικό Ειρηνικό και στον ανατολικό και βόρειο Ινδικό Ωκεανό. Ως αποτέλεσμα, ένας ισχυρός καύσωνας αναπτύχθηκε στη Νότια Ασία στις αρχές του έτους, ακολουθούμενος από έναν πολύ υγρό μουσώνα που προκάλεσε τεράστιες πλημμύρες στο Πακιστάν.

Αλλού, στην Ευρώπη και την Κίνα, οι ακραίοι καύσωνες προκάλεσαν αυτές τις αποκαλούμενες «αστραπιαίες ξηρασίες», προκαλώντας χαμηλές ροές ποταμών, γεωργικές ζημιές και πυρκαγιές. Η έκθεση δείχνει ότι η θερμοκρασία του αέρα στην ξηρά το 2022 ακολούθησε τη μακροπρόθεσμη τάση θέρμανσης, ενώ η υγρασία του αέρα μειώνεται. «Αυτό σημαίνει ότι η φύση, οι καλλιέργειες και οι άνθρωποι θα χρειαστούν περισσότερο νερό για να παραμείνουν υγιείς, κάτι που επιδεινώνει το πρόβλημα», λέει ο Van Dijk.

«Η επιτροπή δεν έχει ακόμη αποφασίσει αν αυτά τα τρία χρόνια του φαινομένου La Niña ήταν μια στατιστική ατυχία ή τα πρώτα σημάδια για κάτι πιο απαίσιο», συμπληρώνει ο Van Dijk. «Εάν το φαινόμενο La Niña ή El Niño πρόκειται να παραταθεί περισσότερο στο μέλλον, αυτό θα προκαλέσει πολλά προβλήματα, με χειρότερες, μεγαλύτερες ξηρασίες και χειρότερες πλημμύρες».

Προς αξιολόγηση, επίσης, είναι το γεγονός ότι σε ορισμένες περιοχές της βορειοδυτικής Ρωσίας, μια ανώμαλη υπερθέρμανση σημειώθηκε αυτόν τον Ιανουάριο. Η θερμοκρασία του αέρα ξεπέρασε τον κλιματικό κανόνα κατά 6 –10°C. Και τα χειρότερα έπονται…

---

Το Global Water Monitor είναι μια κοινή πρωτοβουλία πολλών δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών έρευνας και ανάπτυξης.