Λερναία Ύδρα τα ναρκωτικά στην Ελλάδα

Αποκαρδιωτική είναι η εικόνα της διακίνησης ψυχοδραστικών ουσιών στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Αυτό καταδείχτηκε στην πρόσφατη ημερίδα που διοργάνωσε ο Σύλλογος Ελλήνων Εγκληματολόγων Παντείου Πανεπιστημίου (ΣΕΕΠΠ) με τον ΟΚΑΝΑ.

«Τα στοιχεία δείχνουν ότι η πολυπλοκότητα και η σοβαρότητα του προβλήματος παραμένουν στην Ευρώπη, και δη στην Ελλάδα, η οποία λόγω της γεωγραφικής της θέσης στη Μεσόγειο θάλασσα παίζει κομβικό ρόλο στην παγκόσμια σκακιέρα του οργανωμένου εγκλήματος», λέει στο SLpress.gr η αξιωματικός του Λιμενικού Σώματος και Πρόεδρος του ΣΕΕΠΠ, κα Ερασμία Μπίτσικα που ήταν μία εκ των πολλών εισηγητών της ημερίδας.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την έκθεση EMCCDA, που δημοσιεύτηκε το καλοκαίρι, περίπου 620 νέες ψυχοδραστικές ουσίες το 2017 έχουν μπει στην αγορά, πέραν των παραδοσιακών, όπως η καναβη τα οποία είναι πιο φτηνά. Όπως αναφέρει η κα Μπίτσικα, περίπου 24.000.000 Ευρωπαίοι έχουν καταναλώσει 2.500 τόνους κάνναβης μέσα στο 2017. «Το ανησυχητικό είναι ότι αυτό το ποσοστό παραμένει το ίδιο τα τελευταία τρία χρόνια χωρίς να παρατηρούνται σημάδια μείωσης».

Δεδομένου ότι στην ΕΕ πάνω από 87.000.000 πολίτες έχουν κάνει χρήση ουσιών σε όλη τους τη ζωή, φαίνεται ότι η ζήτηση στην ευρωπαϊκή αγορά συντηρεί και αναπτύσσει την βιομηχανία παραγωγής. Έτσι η Ευρώπη βαθμιαία έχει μετατραπεί όχι μόνο σε καταναλωτική αγορά αλλά και σε τόπο παραγωγής.

«Mόνο το 2% κατάσχουμε από τα έσοδα του οργανωμένου εγκλήματος στην Ευρώπη» τονίζει η κα Μπίτσικα. Πρόκειται για ένα ασήμαντο ποσοστό αν σκεφτεί κανείς ότι τα έσοδα από το παγκόσμιο παράνομο εμπόριο ναρκωτικών ανέρχονται σε 400 δισ. δολάρια. Εξ αυτών τα 28 δισ. περνάνε από τα Βαλκάνια, ή αφορούν ομάδες που κινούνται σε βαλκανικές χώρες.

Ναρκωτικά ακόμα και με courier

Καμία διωκτική αρχή δεν μπορεί να εξαλείψει το φαινόμενο καθώς, όπως εξηγεί η πρόεδρος του ΣΕΕΠΠ, «για να αντιμετωπίσεις την κατάσταση πρέπει να μειώσεις την πελατεία. Εφόσον υπάρχει ζήτηση θα υπάρχει και παραγωγή. Το οργανωμένο έγκλημα δεν θα επιτρέψει να μην υπάρχουν χρήστες». Η κα Μπίτσικα βλέπει με ιδιαίτερη ανησυχία, έως και φόβο, την εγκληματική δυναμικότητα που προσλαμβάνει η παράνομη εμπορία.

Παρουσιάζει μια «ιδιαίτερη ανταγωνιστική αγορά που υιοθετεί καινοτόμες πρακτικές και συνεχείς διαφοροποιήσεις στις διαδρομές διακίνησης και εναλλαγές στην ανακατανομή των εγκληματικών πόρων». Ενώ παλαιότερα υπήρχαν μεμονωμένα καρτέλ ναρκωτικών, τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί το poly drug trafficking, το οποίο διακινεί πολλών ειδών ναρκωτικά σε τεράστιες ποσότητες σε όλο τον κόσμο.

Πλέον, οι διακινητές εξυπηρετούνται από τα εργαλεία της παγκοσμιοποίησης και της διάτρησης των συνόρων, αναπτύσσοντας αποτελεσματικά logistcs. Ως εκ τούτου, οι χρήστες μπορούν να λαμβάνουν το προϊόν τους ακόμα και με courier, καθώς οι διακινητές είτε εξαγοράζουν πτωχευμένες μεταφορικές εταιρείες είτε συστήνουν καινούργιες από την αρχή. Εξάλλου, η διακίνηση των ναρκωτικών μέσω του Διαδικτύου αυξάνεται κατά 50% ανά έτος.

Κοινή γνώμη και εκπαίδευση

Δυστυχώς, η κοινή γνώμη εξακολουθεί να διακατέχεται από λάθος αντιλήψεις και να θεωρεί τον χρήστη εγκληματία. «Αυτό είναι λάθος», λέει η κα Μπίτσικα «Ο χρήστης είναι ο τελευταίος κρίκος. Αποτελεί ταυτόχρονα παγιδευμένο θύμα της εξάρτησής του, αλλά και πελάτης-ανατροφοδότης του παγκόσμιου ιστού παράνομης διακίνησης και εμπορίας ναρκωτικών ουσιών».

Ένα άλλο μειονέκτημα στην εκστρατεία αντιμετώπισης του φαινομένου στην Ελλάδα, σύμφωνα με την ίδια, είναι η σχετικά φτωχή επιστημονική ενασχόληση με την σχετική εγκληματικότητα (drug related crimes), πέραν κάποιων εξαιρέσεων. Ακόμα μένουν αναπάντητα ουσιώδη ερωτήματα, όπως φάνηκε και στην ημερίδα.

Κρίσιμο ερώτημα είναι εάν η χρήση γεννά το έγκλημα ή το αντίθετο, ή αν έχουν κοινή αφετηρία τα ναρκωτικά και το έγκλημα; Από τις διάφορες εισηγήσεις στην ημερίδα, πάντως, καταφάνηκε ότι η πρόληψη πρέπει να ξεκινάει από τα σχολεία. Ο οδηγός για ασφαλή σχολεία του ΚΕΘΕΑ τόσο για τους γονείς όσο και για τους εκπαιδευτικούς είναι πολύ σημαντικός.

Η θεραπεία στις φυλακές 

Είναι πάντως γεγονός ότι οι τρόφιμοι χρήστες σε θεραπεία που και μετά την φυλακή συνεχίζουν τα θεραπευτικά προγράμματα δεν οδηγούνται σε παραβατική συμπεριφορά. Η κα Μαρούσα Απειρανθίτου, Κοινωνική Λειτουργός-Εγκληματολόγος και μέλος του ΣΕΕΠΠ παρουσίασε τις παρεχόμενες ευκαιρίες δημιουργικής αξιοποίησης του χρόνου εγκλεισμού (π.χ. προγράμματα εκπαίδευσης, κατάρτισης, συμβουλευτικής). Υποστήριξε, λοιπόν, ότι μπορούν να στηρίξουν τυχόν προσπάθειες κρατουμένων για απεμπλοκή από την παραβατικότητα.

«Η θεραπεία στους κρατούμενους αποδίδει» όπως μας λέει η κα Μπίτσικα και προσθέτει μάλιστα πως «στον Αυλώνα, υπάρχει διαφορά και μεταστροφή στην συμπεριφορά των νεαρών χρηστών από τα κοινωνικά και θεραπευτικά προγράμματα». Ωστόσο, τα προβλήματα εντός των σωφρονιστικών καταστημάτων είναι πολλά για τους γιατρούς και την ομάδα τους. Δεν υπάρχει συνέχεια, κάποιοι έρχονται, κρατούνται και φεύγουν ξαφνικά. Άλλοι για άλλους λόγους δεν συνεχίζουν την θεραπεία, λέει η πρόεδρος του ΣΕΕΠΠ.