Μεταμόσχευση κοπράνων, όταν τα αντιβιοτικά δεν βοηθούν…

Σύμφωνα με σοβαρές επιστημονικές μελέτες, τα χρησιμοποιούμενα σήμερα αντιβιοτικά επηρεάζουν αρνητικά την εντερική μικροχλωρίδα. Ταυτόχρονα, λόγω ανθεκτικών επιβλαβών βακτηρίων, χάνουν την αποτελεσματικότητά τους. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μια πιθανή εναλλακτική είναι η μεταμόσχευση ωφέλιμων μικροβίων από έναν υγιή οργανισμό σε έναν άρρωστο.

Το έντερο φιλοξενεί τρισεκατομμύρια βακτήρια βάρους από τρία έως κιλά. Κρίνοντας από πολυάριθμες μελέτες, σχεδόν όλες οι πτυχές της ζωής και της υγείας εξαρτώνται από αυτά. Συγκεκριμένα, η ποιότητα του μικροβιώματος (το σύνολο των μικροοργανισμών που φιλοξενεί ο καθένας από εμάς) σχετίζεται άμεσα με την αρμονία ή την πληρότητα του σώματος, την ανοσία, την κατάσταση της καρδιάς και των πνευμόνων, την ψυχολογική και ψυχική ευεξία και κατ’ επέκταση με την μακροζωία.

Το μικροβίωμα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (κληρονομικότητα, συνήθειες). Η σύνθεση και οι επιπτώσεις του στην υγεία ποικίλλουν ανάλογα με τις συνθήκες διαβίωσης. Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι από ανεπτυγμένες χώρες δεν έχουν τέτοια ποικιλία εντερικών βακτηρίων, όπως αυτοί που ζουν στον τρίτο κόσμο. Έτσι, όταν οι μετανάστες εισέρχονται σε ένα πιο “στείρο” περιβάλλον, ο αριθμός των μικροοργανισμών τους μειώνεται . Αυτό συσχετίζεται με τη συχνότητα των αυτοάνοσων νοσημάτων, η οποία είναι πολύ υψηλότερη στις πλούσιες χώρες παρά στις φτωχές.

Ο “πληθυσμός” των εντέρων, και επομένως το ανοσοποιητικό σύστημα, επηρεάζεται από το περιβάλλον – το σώμα είναι πιο ανθεκτικό στις ασθένειες εάν ένα άτομο μεγάλωσε. Για παράδειγμα, σε μεγάλη οικογένεια ή στο ίδιο σπίτι με έναν σκύλο.

Αντιβιοτικά και μικροβίωμα

Γενικά, όσο περισσότεροι τύποι μικροβίων εγκαταβιούν στα έντερα και όσο πιο ισορροπημένη είναι η μικροχλωρίδα, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να είστε υγιείς τόσο στο σώμα, όσο και στο πνεύμα. Ωστόσο, τα αντιβιοτικά, τα οποία παραμένουν το κύριο μέσο για την καταπολέμηση των επιβλαβών βακτηρίων, μειώνουν σημαντικά αυτή την ποικιλομορφία.
Σε μια νέα μελέτη, Αμερικανοί επιστήμονες απέδειξαν ξεκάθαρα πώς μια δεκαήμερη λήψη αντιβιοτικών “καίει” αποικίες εκατομμυρίων αερόβιων βακτηρίων, σε μη ανιχνεύσιμη ποσότητα.

Οι επιβλαβείς επιπτώσεις των αντιβιοτικών στα συμβιωτικά βακτήρια ήταν γνωστές στο παρελθόν, αλλά ούτε το ιατρικό προσωπικό, ούτε το ευρύ κοινό γνωρίζουν ακόμη το μέγεθος του κινδύνου από τη λήψη των. Αντίθετα, συνεχίζουν και συνταγογραφούνται για τον… παραμικρό βήχα. Γι’ αυτό το τόσο σοβαρό θέμα, οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου – τόσο στη Δυτική Ευρώπη, όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες .

Η ευρεία και μερικές φορές κακή χρήση αντιβιοτικών έχει οδηγήσει στην εμφάνιση στελεχών υψηλής αντοχής. Έτσι, το 2017, καταγράφηκε κρούσμα θανάτου από υπερβακτηρίδιο, ανθεκτικό σε 26 φάρμακα, στις Ηνωμένες Πολιτείες! Αν και οι εργασίες για την ανάπτυξη νέων τύπων αντιβιοτικών (π.χ. συνθετικών ) συνεχίζονται, η εμφάνιση αυξανόμενου αριθμού πολυανθεκτικών βακτηρίων θέτει υπό αμφισβήτηση το μέλλον αυτού του τύπου φαρμάκων.

Μεταμόσχευση κοπράνων!

Μία από τις πολλά υποσχόμενες μεθόδους καταπολέμησης των επιβλαβών βακτηρίων στη Δύση σήμερα είναι η μεταμόσχευση κοπράνων – στην πραγματικότητα, η αντικατάσταση της κακής μικροχλωρίδας με μια υγιή. Με αυτόν τον τρόπο, προτείνουν τη θεραπεία της διάρροιας, της ηπατικής νόσου, ακόμη και του COVID-19. Και επίσης για την καταπολέμηση της αντίστασης του οργανισμού στα αντιβιοτικά.

Η μεταμόσχευση μικροχλωρίδας κοπράνων πραγματοποιείται από έναν υγιή δότη σε έναν άρρωστο λήπτη. Τα μικρόβια και οι ενώσεις που βρίσκονται στα κόπρανα του δότη στη συνέχεια προσκολλώνται στα έντερα του δέκτη, βοηθώντας στην καταστολή των επιβλαβών βακτηρίων.

Υπάρχει η άποψη πως η μεταμόσχευση από στενούς συγγενείς είναι πιο αποτελεσματική από ό,τι από το πρώτο τυχαίο άτομο. Το ζήτημα της εύρεσης ενός ιδανικού δότη είναι αντικείμενο ξεχωριστών μελετών. Η ίδια η διαδικασία μεταμόσχευσης μπορεί να είναι διαφορετική: Χρησιμοποιώντας μια μέθοδο κολονοσκόπησης, χρησιμοποιώντας κλύσμα, ή μέσω ενός σωλήνα που εισάγεται από την μύτη στο στομάχι ή στο λεπτό έντερο. Ωστόσο, υπάρχει ένας ευκολότερος τρόπος – ειδικές κάψουλες που απλά πρέπει να καταπιεί ο ασθενής.

Προβληματισμοί των ειδικών

Ωστόσο, οι ειδικοί δεν βιάζονται ακόμη να κηρύξουν τη μεταμόσχευση κοπράνων ως πανάκεια για όλες τις παθήσεις. «Η διαδικασία χρησιμοποιείται για τη θεραπεία περιορισμένου αριθμού ασθενειών», εξηγεί ο Konstantin Severinov, Διδάκτωρ Βιολογικών Επιστημών, καθηγητής στο Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας Skolkovo και στο Πανεπιστήμιο Rutgers (ΗΠΑ). «Για παράδειγμα, αυτό δεν θα βοηθήσει στη φλεγμονή των πνευμόνων, που προκαλείται από μικρόβια, καθώς και στην βακτηριαιμία (παρουσία βακτηρίων στο αίμα)».

Σύμφωνα με τον επιστήμονα, εκτός από την πιθανή μη ελκυστικότητα για τον ασθενή, αυτή η τεχνική μπορεί να έχει και άλλα μειονεκτήματα. Για παράδειγμα, οι γιατροί έχουν σοβαρές αμφιβολίες για το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα: «Πολλές από αυτές τις διαδικασίες έχουν μικρή διάρκεια, μετά την οποία όλα επιστρέφουν στο φυσιολογικό. Προφανώς, επειδή η αρχική ανθρώπινη μικροχλωρίδα καθορίζεται από τη γενετική», πιστεύει ο προαναφερθείς βιολόγος.

Τονίζει δε ότι ένας μικρός αριθμός παθήσεων – για παράδειγμα, η νόσος του Crohn – είναι πραγματικά δύσκολο να αντιμετωπιστούν, ιδίως με αντιβιοτικά αλλά μια μεταμόσχευση κοπράνων λειτουργεί εναντίον τους. Στις ΗΠΑ, μάλιστα, δόθηκε κλινική έγκριση αυτής της μεθόδου, από την αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).

Το πράσινο φως από τον FDA

Ο FDA έδωσε το πράσινο φως για χρήση της μεταμόσχευσης κοπράνων σε ενήλικες με επίμονη λοίμωξη από το διαβόητο βακτήριο Clostridium difficile (“Κλωστρήδιο το δύσκολο”), το οποίο προκαλεί ναυτία και διάρροια και συχνά είναι ανθεκτικό στα αντιβιοτικά. To Clostridium difficile ζει στο έντερο των περισσότερων ανθρώπων, προκαλεί όμως σοβαρή κολίτιδα σε εξασθενημένους οργανισμούς

Στις ΗΠΑ, το βακτήριο συνδέεται με 15 έως 30 χιλιάδες θανάτους το χρόνο, κυρίως μεταξύ ηλικιωμένων και ανοσοκατεσταλμένων ασθενών. Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε άλλη εγκεκριμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση του Clostridium difficile, ωστόσο εδώ και μια δεκαετία η μεταμόσχευση κοπράνων εφαρμόζεται ανεπίσημα στις ΗΠΑ, όπου έχουν ιδρυθεί μάλιστα και τράπεζες κοπράνων. H θεραπεία προορίζεται μόνο για ενήλικες που δεν εμφάνισαν βελτίωση έπειτα από αγωγή με αντιβιοτικά.