Μέτωπο Τραμπ, Όρμπαν και Κουρτς κατά του Συμφώνου Μετανάστευσης

Μετά τις ΗΠΑ και την Ουγγαρία, η αυστριακή κυβέρνηση αποφάσισε και αυτή να μην υπογράψει το Σύμφωνο Μετανάστευσης του ΟΗΕ, επικαλούμενη τις ανησυχίες της για τον περιορισμό της εθνικής της κυριαρχίας της και της ελευθερίας δράσης της. Η οριστική απόβαση αναμένεται να ληφθεί σήμερα από το Υπουργικό Συμβούλιο και αποτελεί επιστέγασμα της συντηρητικής πολιτικής της νέας αυστριακής κυβέρνησης στο μεταναστευτικό.

Πρόκειται για το Σύμφωνο που καθορίζει τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών και αναμένεται να υπογραφεί τον Δεκέμβριο σε σύνοδο του ΟΗΕ στο Μαρακές του Μαρόκου. Ο Καγκελάριος Κούρτς, ο οποίος έχει εκφράσει ήδη από τις αρχές του μήνα την αντίθεσή του σε άρθρα του Συμφώνου, κατέληξε στην απόρριψή του σε συνεργασία με τον ακροδεξιό αντικαγκελάριο Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε. Ανάλογη στάση κρατά και η Πολωνία, η κυβέρνηση της οποίας έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται να προχωρήσει στην υπογραφή του Συμφώνου.

Στόχος του Συμφώνου του ΟΗΕ είναι να καταστήσει την μετανάστευση περισσότερο συντονισμένη και ασφαλή, όπως αναφέρεται  και στην αρχική συμφωνία, που είναι γνωστή ως «Διακήρυξη της Νέας Υόρκης για Πρόσφυγες και Μετανάστες» και την οποία υπέγραψαν πριν 2 χρόνια 193 χώρες.

Αν και το αρχικό κείμενο είχε γίνει δεκτό με ενθουσιασμό και συγκίνηση, τα δύο τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει πολλά τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Η εκλογή Τραμπ και η άνοδος συντηρητικών και ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη, που προέκυψαν ως αντίδραση στην παγκοσμιοποίηση, επέφεραν σημαντικές αλλαγές στην αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης.

Το Σύμφωνο θα εγκριθεί τυπικά στο Μαρακές, δεν είναι σίγουρο ωστόσο ότι θα φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματά. Στις 34 σελίδες του το Σύμφωνο περιλαμβάνει προβλέψεις και ρυθμίσεις για 250 εκατομμύρια ανθρώπους, έχοντας ως στόχο να καταστήσει την μετανάστευση περισσότερο ασφαλή και οργανωμένη.

Πρόκειται για ένα φιλόδοξο κείμενο, το οποίο αν και δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, προβλέπει στόχους για την καταπολέμηση των αιτίων που προκαλούν την μετανάστευση, ρυθμίσεις για τις διασώσεις, αλλά και την διασφάλιση των βασικών αναγκών των προσφύγων, με την παράλληλη καταπολέμηση των διακινητών μεταναστών και την προστασία των συνόρων.

Στο παιχνίδι και η Δανία

Στις αρχές Οκτωβρίου, στην Βιέννη, Αυστρία και Δανία παρουσίασαν μια κοινή πρόταση, επτά σημείων, για την αναμόρφωση της  ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου, η οποία επικεντρώνει στην προσφορά βοήθειας στους πιο ευάλωτους πρόσφυγες και όχι σε όσους πληρώνουν διακινητές.

Παρουσιάζοντας μάλιστα την πρότασή τους, ο υπουργός Εσωτερικών της Αυστρίας, Χέρμπερτ Κικλ, και η υπουργός Μετανάστευσης της Δανίας, Ίνγκερ Στόιμπεργκ, σημείωσαν ότι άδειες μόνιμης παραμονής πρέπει να δίνονται στους πρόσφυγες μόνον αφού η ΕΕ, αλλάξει την προσέγγισή της σε ό, τι αφορά τη μετανάστευση.

Το κοινό σχέδιο Βιέννης και Κοπεγχάγης προέβλεπε την ενίσχυση από την ΕΕ των χωρών που βρίσκονται κοντά σε εστίες κρίσης και έκανε αναφορές σε ιδέες και έννοιες που συζητήθηκαν και τελικά συμπεριλήφθηκαν σε κείμενα συμπερασμάτων Συνόδων Κορυφής της ΕΕ. Οι πλατφόρμες αποβίβασης, τα κέντρα κράτησης, η ενίσχυση του ελέγχου των εξωτερικών συνόρων και η αλληλεγγύη των κρατών-μελών ήταν κάποια από τα ζητήματα που έθιγε η συγκεκριμένη πρόταση.

Η αυστριακή αντιπροσωπεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες επέκρινε το σχέδιο των υπουργών της Δανίας και της Αυστρίας και οι δύο χώρες επανέλαβαν ότι φέτος δεν θα δεχθούν  κανέναν πρόσφυγα στο πλαίσιο των προγραμμάτων μετεγκατάστασης των Ηνωμένων Εθνών. Η Δανία μάλιστα αιτιολόγησε την απόφασή της λέγοντας ότι θέλει να δώσει βάρος στην ενσωμάτωση των προσφύγων και μεταναστών που φιλοξενεί.

Τι δείχνει η στατιστική

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, πέρυσι η Ευρώπη των 28 προσέφερε μετεγκατάσταση σε 24.155 πρόσφυγες που ζούσαν σε εστίες κρίσης ή κοντά σε αυτές. Από αυτούς η Δανία επέτρεψε την μόνιμη εγκατάσταση σε πέντε άτομα και η Αυστρία σε 380. Παραλλήλως η Δανία προσέφερε διεθνής προστασία σε 385 αιτούντες άσυλο και η Αυστρία σε 3.925.

Η Δανία, από το 1989, δεχόταν ετησίως περίπου 500 πρόσφυγες βάσει του προγράμματος μετεγκατάστασης που οργανώνει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Μετά την έξαρση της μεταναστευτικής κρίσης όμως, το 2015, υποβλήθηκαν στην χώρα 20.000 αιτήσεις για την παροχή ασύλου και η Κοπεγχάγη ανακοίνωσε ότι θα πάψει να δέχεται πρόσφυγες μέσω του προγράμματος του ΟΗΕ. Η κεντροδεξιά κυβέρνηση μειοψηφίας άλλωστε, έχει υιοθετήσει  από το 2017 πολύ σκληρότερη στάση έναντι της μετανάστευσης, καθώς στηρίζεται στο  κοινοβούλιο από το αντιμεταναστευτικό κόμμα του Δανικού Λαού.

Την ίδια ώρα, η Αυστρία κατέγραψε το πρώτο οκτάμηνο του 2018 τον μικρότερο αριθμό αιτήσεων για τη χορήγηση ασύλου, από το 2010. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών φέτος οι αιτήσεις ασύλου σημείωσαν πτώση 46,35 και διαμορφώθηκαν στις 9.337, ενώ το πρώτο οκτάμηνο του 2017 είχαν υποβληθεί 17.378 αιτήσεις. Δεν έχει αλλάξει ωστόσο η χώρα προέλευσης, καθώς, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, οι περισσότερες αιτήσεις υποβάλλονται από πολίτες της Συρίας και ακολουθούν οι πολίτες του Αφγανιστάν και του Ιράν.

Η Αυστρία δέχθηκε το 2015, την χρονιά της μεγάλης κρίσης, 90.000 αιτήσεις ασύλου, αυξημένες δηλαδή κατά 200% σε σχέση με το 2014, όταν είχαν φτάσει στην χώρα 28.000 πρόσφυγες. Παρόλα αυτά το ιστορικό ρεκόρ στην υποδοχή προσφύγων το κατέγραψε το 1956, όταν εξαιτίας της κρίσης στην γειτονική Ουγγαρία, 170.000 Ούγγροι πέρασαν τα σύνορα.

Υπάρχει ιστορικό

Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που η Αυστρία έρχεται σε αντιπαράθεση με τον ΟΗΕ για θέματα που αφορούν την μεταναστευτική κρίση.  Οι σχέσεις της Βιέννης με τον Διεθνή Οργανισμό χτύπησαν κόκκινο τον Σεπτέμβριο, όταν μετά την κρίση του καλοκαιριού, εξαιτίας της αλλαγής πολιτικής στην Ιταλία, η νέα ύπατη εκπρόσωπος του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Μισέλ Μπασελέ, είπε ότι θα στείλει ομάδα ελέγχου στην Αυστρία για να εξετάσει την πολιτική της στο προσφυγικό.

Ο Καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς απάντησε άμεσα στην πρώην πρόεδρο της Χιλής, κάνοντας λόγο για «πολιτική προκατάληψη» και ζήτησε διευκρινίσεις σχετικά με τον έλεγχο. Ανάλογη ήταν και η απάντηση του Σαλβίνι, ο οποίος προέτρεψε τον ΟΗΕ «να ξεκινήσει έρευνα σε χώρες που αγνοούν βασικά δικαιώματα, όπως την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών».

Μία από τις πρώτες χώρες που απέρριψαν το Σύμφωνο για την Μετανάστευση, εκτός από τις ΗΠΑ, ήταν η Ουγγαρία, τις θέσεις της οποίας διατύπωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Πέτερ Σιγιάρτο, με την ομιλία του από το βήμα της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Ο Σιγιάρτο τόνισε ότι «το Σύμφωνο αυτό είναι αντίθετο με το εθνικό συμφέρον» της Ουγγαρίας και κάλεσε την «διεθνή κοινότητα να μην ενθαρρύνει τα μεταναστευτικά κύματα, αλλά να δώσει ένα τέλος σε αυτά».