Μίνως Ζομπανάκης: Ο Έλληνας που ανακύκλωσε τα πετροδολάρια

Ο Μίνως Ζομπανάκης έφυγε προσφάτως από τη ζωή, αλλά θα μείνει στην ιστορία της διεθνούς οικονομίας, ως ο ΄Ελλην που ανακύκλωσε τα πετροδολάρια, επινόηση άνευ της οποίας η παγκόσμια οικονομία θα εισήρχετο εις παρατεταμένην ύφεσιν, όταν το 1973 τριπλασιάσθη η τιμή του πετρελαίου από τα 3 στα 12 δολάρια το βαρέλι και το 1979 στα 24 μετά την Ιρανική Επανάσταση.

Είχα τη σπάνια ευκαιρία να γνωρίσω προσωπικώς τον Μίνωα τόσο στο γραφείο του στο Λονδίνο (δίπλα στα ανάκτορα  του Μπάκιγχαμ) όσο και στην Κρήτη, γνήσιο τέκνο της οποίας υπήρξε όχι μόνον ως γεννηθείς στις Καλύβες Αποκορώνου αλλά ως αυθεντικός Κρης και σπουδαίος «γκουρμέ», μέχρι τέλους.

Για την πρώτη εμπειρία έχω να πω ότι ήταν από τους ολίγους Έλληνες που εθαύμαζε ο Εconomist και που επηρέαζε τα χρηματοοικονομικά άρθρα του γνωστού περιοδικού. Για την επίσκεψή μου στο φιλόξενο σπίτι του στο Ρέθυμνο, όπως θα έλεγε ο Αλεξανδρινός ποιητής: “Κ’ ήπια από δυνατά κρασιά. Που πίνουν οι ανδρείοι της ηδονής” («Επήγα» Κ.Π.Καβάφης).

Γιατί ο Μίνως ήταν πράγματι «ανδρείος» με την καβαφική έννοια. Όχι πως ηρνήθη την πρωθυπουργία, προεδρεύοντος του Γεωργίου Παπαδόπουλου (αληθές ότι του προσέφερε τη διοίκηση της Τραπέζης της Ελλάδος), αλλά διότι αρνείτο τα παχυλά δώρα των τραπεζιτών (κοινώς bonus of Bangsters) πιστεύων ότι ο υπέρμετρος πλούτος είναι μπελάς, αλλά και ευλογία όταν «τον αγαθοεργείς»! Έτσι, ο Ζομπανάκης χρηματοδότησε το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, καθιερώνοντας την ομώνυμη έδρα χρηματοοικονομικών και όχι έδρα “χρηματοκομματικών” , όπως συμβαίνει στα αναρχούμενα ελληνικά πανεπιστημία.

«Αγαπητέ μου, έλεγε πάντοτε, εάν ο ελληνικός λαός είχε λιγότερα κόμματα και κατάλληλη ηγεσία θα θαυματουργούσε». Τα ίδια υποστήριζαν κι οι άλλοι δύο μεγάλοι Έλληνες τραπεζίτες, ο Ανδρέας Συγγρός και ο Κυριάκος Βαρβαρέσος, που ήσαν τόσον «βαρείς» για τη χώρα, ώστε ευδοκίμησαν μόνο στο εξωτερικό. Ο πρώτος ως ο πρώτος «σορτάκιας» των οθωμανικών ομολόγων και ο δεύτερος, εκ των θεμελιωτών των συμφωνιών του Μπρέτον Γούντς. Έτσι και ο αξέχαστος Μίνωας Ζομπανάκης υπήρξε πνεύμα ανήσυχο και πρωτοπόρο.