Μονοκλωνικό αντίσωμα εξαφάνισε δύσκολους καρκίνους

Μια απρόσμενη και πολύ θετική εξέλιξη είχε μια κλινική έρευνα στην οποία περιλαμβάνονταν 12 ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο στο ορθό έντερο και οι οποίοι πήραν δοκιμαστικά ένα μονοκλωνικό αντίσωμα, το dostarlimab, με την προοπτική όσοι δεν ανταποκριθούν, να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία, ακτινοβολίες και χειρουργείο. Όμως οι ερευνητές έμειναν κατάπληκτοι όταν διαπίστωσαν ότι το μονοκλωνικό αντίσωμα εξαφάνισε τους όγκους και στους 12 ασθενείς.

Όλοι νιώθουν “συγκρατημένο ενθουσιασμό”, γιατί τα αποτελέσματα ήταν απίστευτα, πλην όμως επειδή το σκεύασμα δόθηκε μόνο σε 12 ασθενείς με αδενοκαρκίνωμα στο ορθό, δηλαδή αφ’ ενός σε μικρό αριθμό ασθενών, αφ’ ετέρου σε ειδική μορφή κακοήθειας. Οι ερευνητές θέλουν να επαναλάβουν την κλινική έρευνα περιλαμβάνοντας μεγαλύτερο αριθμό ασθενών. Επιπλέον, και οι 12 ασθενείς είχαν μια κοινή πάθηση, δηλαδή ένα γονίδιό τους ήταν μεταλλαγμένο και δεν είχαν φυσιολογική απόπτωση των κυττάρων. Αυτό σημαίνει ότι ίσως το σκεύασμα να μην είναι εξίσου αποδοτικό σε όσους δεν φέρουν την μετάλλαξη αυτή στο ανοσοποιητικό τους. Tην φέρει πάντως περίπου το 4% των καρκινοπαθών.

Όσοι την φέρουν, έχουν ένα σοβαρό έλλειμμα. Ο οργανισμός τους δηλαδή χωλαίνει στο “φρενάρισμα” του καρκίνου, γιατί δεν οδηγεί άμεσα σε απόπτωση ή φυσικό θάνατο τα κύτταρα που δεν είναι φυσιολογικά ή όσα “ξεστρατίζουν”, μια φυσική άμυνα που διαθέτει ο ανθρώπινος οργανισμός για να γλιτώνει από τον καρκίνο. Ουσιαστικά δηλαδή στο ανθρώπινο σώμα γίνονται καθημερινά αμέτρητες αναπαραγωγές κυττάρων και ο οργανισμός είναι προγραμματισμένος να απορρίπτει όσα δεν αναπαράγονται “σωστά”. Έτσι η καρκινογένεση καταπολεμάται εν τη γενέσει της. Όμως όσοι έχουν την προαναφερόμενη μετάλλαξη ή την απέκτησαν στην πορεία της ζωής τους, δεν έχουν αυτό τον οπλισμό.

Ελπίδες από το σκεύασμα

Το σκεύασμα λοιπόν πήγε πολύ καλά ως θεραπεία σε 12 άτομα που είχαν αυτή την μετάλλαξη και που αντιμετώπιζαν μια πολύ δύσκολη μορφή καρκίνου. Πρόκειται για σχετικά νέο φάρμακο που παρασκευάσθηκε από αμερικανική εταιρία, και το αγόρασε το 2018 η GlaxiSmithKline, η οποία και άμεσα το έστρεψε στην θεραπεία καρκίνων του ενδομητρίου. Από το 2021 το φάρμακο Jemperli, κόστους 11.000 δολαρίων ανά δόση, χορηγείται σε γυναίκες με προχωρημένο καρκίνο στο ενδομήτριο και η αποτελεσματικότητά του φθάνει το 42%. Όμως και αυτές οι γυναίκες στην πλειοψηφία τους είχαν τη μετάλλαξη του ανοσοποιητικού που στερούσε από αυτές την ικανότητα απόπτωσης.

Το σκεύασμα ερευνάται και για καρκίνους σε άλλες περιοχές, όπως στις ωοθήκες και στους πνεύμονες αλλά και για το μελάνωμα. Όσον αφορά στη νεότερη κλινική έρευνα με τον καρκίνο στο ορθό, οι ασθενείς λάμβαναν μια ένεση ανά τρεις εβδομάδες επί ένα εξάμηνο. Στη συνέχεια τέθηκαν υπό παρακολούθηση για άλλο ένα εξάμηνο. Οι περισσότεροι παρουσίασαν βελτίωση στο πρώτο τρίμηνο. Και στους 12 οι όγκοι εξαφανίστηκαν και δεν μπορούσαν να εντοπιστούν πλέον στις μαγνητικές τομογραφίες, στις βιοψίες και στην ενδοσκόπηση. Μέχρι και ένα χρόνο μετά για τους περισσότερους αλλά για κάποιους που άρχισαν τη θεραπεία νωρίτερα, μέχρι και δύο χρόνια μετά από αυτήν, οι όγκοι δεν επανήλθαν. Επίσης δεν καταγράφηκαν σοβαρές παρενέργειες.

Οι ερευνητές πάντως θεωρούν ότι πρέπει να γίνουν και άλλες έρευνες, αλλά και να συνεχιστεί η παρακολούθηση των πρώτων 12 ασθενών ώστε να διαπιστωθεί αν πρόκειται για απόλυτη θεραπεία ή αν οι όγκοι ξαναδημιουργούνται. Οι 12 ασθενείς είναι ηλικίας 26 έως 78 ετών. Αρχικά συμμετείχαν και άλλοι τέσσερις, που όμως πήραν μόνο μία δόση και επέλεξαν ή έπρεπε να προχωρήσουν σε χειρουργείο και χημειοθεραπεία, οπότε δεν μπορεί να συναχθεί συμπέρασμα για το πώς θα ανταποκρίνονταν αν έμεναν στην έρευνα.