Να κολλήσω την Όμικρον να ξεμπερδεύω;

Κάποιοι εύχονται να κολλήσουν την Όμικρον νομίζοντας ότι είναι πολύ ήπια, καθώς έτσι θεωρούν ότι θα ξεμπερδέψουν με τη νόσο. Η ακινδυνότητα της Όμικρον όμως, διόλου δεν έχει αποδειχθεί. Το γεγονός ότι παρουσιάζει ήπια εικόνα στους περισσότερους νοσούντες ειδικά στη Νότιο Αφρική, αποτελεί μόνον προκαταρκτική ένδειξη και μπορεί κάλλιστα να οφείλεται στο νεανικό πληθυσμό της χώρας, αλλά και στο γεγονός ότι ο πληθυσμός της, αν και ανεμβολίαστος, διαθέτει πολλαπλά αντισώματα επειδή έχει ήδη νοσήσει από άλλα στελέχη ηπίως, λόγω του νεαρού της ηλικίας του.

Σε ένα μήνα ουσιαστικά θα έχουν οι ειδικοί καθαρή εικόνα για το αν νοσούν βαριά οι ηλικιωμένοι ή ευάλωτοι από το νέο στέλεχος την Όμικρον στην Ευρώπη και αλλού, αν θα αποδειχθεί ιδιαίτερα μεταδοτική σε εμβολιασμένα κράτη ή –το κυριότερο ίσως– αν τα εμβόλια θα καλύπτουν μερικώς. Και τονίζουν οι ειδικοί το “μερικώς”, γιατί τα εμβόλια είναι βέβαιο ότι δεν προστατεύουν από την μετάδοση (δηλαδή αποδεδειγμένα κολλούν και εμβολιασμένοι με δύο δόσεις) αλλά φαίνεται πως εξακολουθούν να προστατεύουν από τη βαριά νόσο.

Οι περισσότεροι με πλήρη εμβολιασμό είναι ασυμπτωματικοί ή ολιγοσυμπτωματικοί. Αυτό σημαίνει ότι η τρίτη δόση πιθανόν να προστατεύει όχι μόνον από την βαριά νόσο, αλλά και εξαρχής από την μετάδοση. Σχετική ανάρτηση έκανε και ο μοριακός βιολόγος στο τμήμα Παθολογίας του Νοσοκομείου Mount Sinai στο Τορόντο, Ιωάννης Πρασσάς που κάνει και μερικές πολύ παραστατικές παρομοιώσεις. Ιδού τι γράφει σήμερα: «Πριν από λίγες ώρες είχαμε τα πρώτα εργαστηριακά δεδομένα για την νέα μετάλλαξη (όμικρον). Τι μας είπαν; Η ανοσία δεν είναι άσπρο-μαύρο, δηλαδή έχεις ή δεν έχεις ανοσία. Η ανοσία είναι μια σειρά από αλληλεπικαλυπτόμενες γραμμές άμυνας έναντι σε ένα παθογόνο».

Η νέα Όμικρον

«Απλοϊκά μπορούμε να το φανταστούμε σαν τις τρεις γραμμές εθνικής άμυνας: την αεροπορία (αντισώματα), το ναυτικό (αναμνηστικά β κύτταρα) και το πεζικό (τ κύτταρα εξολοθρευτές). Η αεροπορία (αντισώματα) είναι κατά βάση υπεύθυνη για να μην μπουκάρει το παθογόνο-εχθρός στο σώμα μας, ενώ τα αλλά δυο είναι για να μειώνουν την ζημιά που μπορεί να μας κάνει ο εχθρός αν καταφέρει να μπει μέσα μας (δηλ. αν μας μολύνει). Με αυτά κατά νου ας δούμε τι μας λένε τα πρώτα εργαστηριακά δεδομένα από την όμικρον»:

»1. Η όμικρον δείχνει πολύ αποτελεσματική στο να σπάει την αμυντική γραμμή αεροπορίας σε διπλοεμβολιασμένους (και πιθανότατα σε προηγούμενα νοσούντες μη εμβολιασμένους). Έτσι η προστασία έναντι πιθανής *μόλυνσης* σε αυτούς θα είναι πολύ μειωμένη. Πόσο μειωμένη; 40 φορές κάτω (πολύ είναι αυτό). Αυτοί δηλαδή φαίνεται (με σχετική ασφάλεια πλέον) ότι θα μολύνονται πολύ πιο εύκολα από την όμικρον. Αλλά! Αυτό δεν σημαίνει ότι η προστασία έναντι *βαριάς νόσησης* εξασθενεί εξίσου. Ευτυχώς έχουμε βάσιμους λόγους να πιστεύουμε ότι το ναυτικό και το πεζικό κρατάνε γερά και θα συνεχίσουν να χαρίζουν ισχυρότατη προστασία έναντι βαριάς νόσησης μετά από πιθανή (επανα)μόλυνση. Το αν θα χάσουν και αυτές οι γραμμές κατιτίς θα το δούμε προσεχώς. Αλλά φαίνεται ότι κρατάνε συνολικά γερά».

»2. Όσοι έχουν νοσήσει και μετά έκαναν δυο δόσεις εμβολίου δείχνουν ότι ακόμη και η αεροπορία τους κρατάει γερά. Πιθανότατα αυτό να οφείλεται στο ότι έχουν δείξει τρεις φορές τον εχθρό στο στρατηγείο. Είναι πολύ πιθανό λοιπόν το ίδιο να ισχύει και για τις τρίτες δόσεις (αναμνηστικές), που ξέρουμε ότι ενισχύουν τα εξουδετερωτικά μας αντισώματα κατά 40 περίπου φορές (μια η άλλη). Κάνουμε λοιπόν τος αναμνηστικές και περιμένουμε την όμικρον σε πλήρη ετοιμότητα και με τις τρεις αμυντικές γραμμές μας έτοιμες. Αυτά από τα νέα δεδομένα».

«Καλά για τις άμυνές μας. Για το αν τελικά έχει γίνει πιο αδύναμος ο εχθρός δεν μάθαμε τίποτα;» Όχι. Δεν ξέρουμε ακόμη τίποτα. Έχουμε κάποιες πρώιμες ενθαρρυντικές επιδημιολογικές ενδείξεις που μας επιτρέπουν να πούμε με κάποια ασφάλεια ότι το νέο στέλεχος δεν δείχνει να έχει γίνει χειρότερο (ως προς την βαρύτητα νόσου που προκαλεί). Αλλά δεν μπορούμε με τίποτα να πούμε αν και πόσο εγγενώς ασθενέστερος μπορεί να έγινε».

Το φονικό δελτο-κύμα

«Η παρατήρηση ότι δεν δίνει πολλές βαριές νοσηλείες για την ώρα (αν και οι νοσηλείες στην Ν. Αφρική έχουν αρχίσει να ανεβαίνουν) μπορεί πιθανότατα να σημαίνει ότι η προηγούμενη έκθεση στον ιό (ή στο εμβόλιο) μειώνει πάρα πολύ την πιθανότητα βαριάς νοσηλείας για πολύ καιρό (ειδικά σε νεότερους ηλικιακά πληθυσμούς). Επιβεβαιώνοντας αυτό που λέγαμε πάντα ότι: η πρώτη επαφή με τον ιό είναι και η πιο επικίνδυνη, επειδή θα μας βρει ανοσολογικά παρθένους. Γι’ αυτό και αν πρέπει κάποιοι να αγχωθούν με τα τελευταία νέα είναι όσοι είναι ανεμβολίαστοι (κάθε ηλικίας). Να τρέξουν άρον άρον να εμβολιαστούν».

»Οι υπόλοιποι κάνουμε αναμνηστικές και περιμένουμε να μάθουμε περισσότερα χωρίς πανικό (και χωρίς εννοείται να τσιμπάμε στον αβάσιμο ενθουσιασμό). Και επικεντρωνόμαστε στην τεράστια μάχη που δίνουμε τώρα με τον δέλτα. Δυστυχώς το συνολικό αποτύπωμα του νέου στελέχους στα συστήματα υγείας μας είναι πολυπαραγοντικό και έτσι είναι δύσκολο ακόμη να υπολογιστεί. Είναι λογικό πολλοί να θέλουν να πιαστούν από κάποιες φαινομενικά αισιόδοξες υποπαραμέτρους της συνολικής εξίσωσης για να νιώσουν καλύτερα, αλλά η αλήθεια είναι ότι είναι νωρίς για να ξέρουμε πως θα επηρεάσει συνολικά ο ερχομός του όμικρον την συνολική πορεία διαχείρισης της πανδημίας στην χώρα μας και στον πλανήτη. Γι’ αυτό και για την ώρα παίζουν όλες οι πιθανές αναγνώσεις».

»Η επιστήμη όμως είναι από πάνω του. Υπάρχει πλήρης κινητοποίηση και τα εργαλεία μας αποδεικνύονται εξαιρετικά (αν και δυστυχώς δεν τα χρησιμοποιούμε επαρκώς). Αν χρειαστεί θα ενημερωθούν κατάλληλα γρήγορα. Σε όλη αυτή τη μακριά πορεία η επιστήμη θα παραμείνει η ασφαλέστερη πυξίδα μας. Για την ώρα όμως πρέπει όλοι να βάλουμε πλάτη να σπάσει μια μέρα νωρίτερα το φονικό δελτο-κύμα που μας χτυπάει τώρα. Σηκώνουμε τις ασπίδες μας και άμυνα. Τα υπόλοιπα θα τα δούμε όταν έρθει η ώρα τους».

»ΥΓ. Εντωμεταξύ, οι γνωστοί τσαρλατάνοι που φώναζαν πρόσφατα ότι τα εμβόλια φταίνε για τον ερχομό επικίνδυνων μεταλλάξεων όπως (τότε θεωρούσαν) την όμικρον, σήμερα είναι οι ίδιοι που πανηγυρίζουν ότι η όμικρον είναι η λύση στην πανδημία. Προφανώς τίποτα από όλα τα παραπάνω δεν ισχύει. Όπως δεν ισχύει ότι ένας τέτοιος ιός έχει καμία εξελικτική καούρα να γίνει ελαφρύτερος (όπως λένε). Τρεις λαλούν και δυο χορεύουν δηλαδή. Και δυστυχώς υπάρχει κόσμος που τους παίρνει ακόμη στα σοβαρά».