Ο αρχιεπίσκοπος που έσωσε χριστιανούς και κειμήλια στο Ιράκ

Το βραβείο Ζαχάρωφ απονέμεται κάθε χρόνο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε άτομα ή οργανισμούς προσηλωμένους στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας. Ανάμεσα στους φετινούς υποψηφίους ήταν και ο 63χρονος Αρχιεπίσκοπος της Μοσούλης, Νατζίμπ Μικαέλ Μούσσα, λόγω της καθοριστικής συμβολής του στην ασφαλή διαφυγή χιλιάδων χριστιανών από την πεδιάδα της Νινευί, όταν αυτή κατελήφθη από το Ισλαμικό Κράτος, καθώς και στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς του Ιράκ.

Από το 1990, έχει διασώσει πάνω από 8.000 χειρόγραφα, όχι μόνο χριστιανικά, αλλά και μουσουλμανικά, όπως και της φυλής Γεζίντι, 35.000 έγγραφα και 50.000 βιβλία. Επίσης, έχει αναλάβει με τους συνεργάτες του την ψηφιακή αποκατάσταση και ψηφιοποίηση κατεστραμμένων χειρογράφων. Όταν το 2014, το Ισλαμικό Κράτος κατέλαβε την Μοσούλη, ο αρχιεπίσκοπος βοήθησε στη διαφυγή χιλιάδων Χριστιανών από την πόλη, κάτω από αντίξοες συνθήκες.

Υπολογίζεται ότι σε διάστημα δύο μηνών, περίπου 120.000 χριστιανοί και μέλη άλλων μειονοτήτων αποχώρησαν από την πεδιάδα της Νινευί. Επίσης, μετέφερε κρυφά στο Ερμπίλ του Ιρακινού Κουρδιστάν πάνω από 800 χειρόγραφα, χρονολογούμενα μεταξύ του 13ου και του 19ου αιώνα, διασώζοντάς τα από την βέβαιη καταστροφή στα χέρια των τζιχαντιστών. Μετά την ήττα του ISIS το 2017, επέστρεψε από το Ερμπίλ στη Μοσούλη, όπου και συνεχίζει το έργο του.

Μεταξύ άλλων, αγοράζει εκατοντάδες βιβλία που είχαν κλαπεί από βιβλιοθήκες και εκκλησίες, από πλανόδιους πωλητές. Δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα της πνευματικής καλλιέργειας και του πολιτισμού, δηλώνει ότι «η Μεσοποταμία και το Ιράκ πρέπει να καταστούν εκ νέου κέντρα πολιτισμού που θα προσφέρουν τα φώτα τους σε ολόκληρο τον κόσμο. Και οι χριστιανοί θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε αυτή την αναγέννηση».

Με όραμα την συμφιλίωση

Ο αρχιεπίσκοπος έχει ενεργό ρόλο και στην ανοικοδόμηση της πόλης, η οποία είχε καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό από τους τζιχαντιστές, προκειμένου να επανέλθει η ζωή σε όσο το δυνατόν φυσιολογικούς ρυθμούς και να δημιουργηθούν κίνητρα επιστροφής των χριστιανών κατοίκων. Προσώρας, έχουν επιστρέψει μόνο μερικές δεκάδες οικογένειες, εξαιτίας του φόβου αναβίωσης του Ισλαμικού Κράτους, αλλά και της δυσπιστίας απέναντι σε μερίδα του μουσουλμανικού πληθυσμού, η οποία συμμετείχε στην καταστροφή χριστιανικών περιουσιών.

Όραμα του αρχιεπισκόπου είναι η συμφιλίωση των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων και η αποκατάσταση τής μεταξύ τους εμπιστοσύνης. Γι’ αυτό το λόγο, συνεργάζεται και με τους μουσουλμάνους κατοίκους. Δηλώνει ότι οι χριστιανοί του Ιράκ θέλουν να μπορούν να ζήσουν στην πατρίδα τους ειρηνικά και με ασφάλεια, στο πλαίσιο ισονομίας και ισότητας. Προς τούτο, απαιτούνται αλλαγές της ιρακινής νομοθεσίας, αλλά και η διεθνής, όπως και η ευρωπαϊκή υποστήριξη.

Τονίζει ότι ενώ οι ευρωπαϊκοί λαοί στάθηκαν στο πλευρό των δοκιμαζόμενων χριστιανών, δε συνέβη το ίδιο με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Μολονότι αυτές είχαν επίγνωση του τι συνέβαινε, δεν έδρασαν όσο αποφασιστικά έπρεπε. Θεωρεί ότι ο κίνδυνος της ισλαμικής τρομοκρατίας δεν έχει εκλείψει, καθώς εν υπνώσει θύλακες του Iσλαμικού Κράτους περιμένουν να επανεκκινήσουν τις δραστηριότητές τους, αν τους δοθεί η ευκαιρία. Ωστόσο, δηλώνει ότι «δεν πρέπει ποτέ να τα παρατάμε απέναντι στους φονταμενταλιστές και τους φανατικούς, αλλά να τους πολεμούμε μέσω της εκπαίδευσης».

«Φοβάμαι για την Ευρώπη»

Λόγω της προσωπικής του εμπειρίας από τη δράση των τζιχαντιστών στην πατρίδα του, σε πρόσφατη συνέντευξη τού ζητήθηκε να δώσει κάποιες συμβουλές στους Ευρωπαίους αναφορικά με την τρομοκρατία. Ο αρχιεπίσκοπος έκρουσε των κώδωνα του κινδύνου:
«Φοβάμαι πιο πολύ για την Ευρώπη, παρά για το Ιράκ. Εδώ, κατά κάποιον τρόπο τα έχουμε χάσει όλα, εσείς παραβλέπετε τη σπουδαιότητα των θησαυρών σας, της κουλτούρας σας, του πολιτισμού σας. Και κάποιες φορές δίνετε χώρο σε φονταμενταλιστικά κινήματα, που σταδιακά επιβάλλουν την ιδεολογία τους στους γύρω τους, μετατρέποντάς τους σε φορείς μίσους και ασέβειας για τις χώρες που τους φιλοξενούν».

«Κάποιος πρέπει να είναι κοντόφθαλμος για να μη βλέπει ότι η Ευρώπη είναι αφελής απέναντι στη τρομοκρατία και την ανεξέλεγκτη μετανάστευση. Δεν έρχονται όλοι οι άνθρωποι για να σας αγαπήσουν, για να υπηρετήσουν τις χώρες που θα τους καλωσορίσουν. Αν δεν ελέγξετε και αντιμετωπίσετε όσους παρανομούν και όσους αρνούνται τις αξίες της χώρας σας και τα ανθρώπινα δικαιώματα, επιβάλλοντας τους δικούς τους νόμους, θα χάσετε τον τρόπο ζωής σας, την κουλτούρα σας, την ειρήνη σας».

Τέλος, αναφερόμενος στην πατρίδα του και τη Μέση Ανατολή, ελπίζει ότι η Δύση θα αντιδράσει πιο σκληρά, αν η ιδεολογία του Ισλαμικού Κράτους επανεμφανιστεί. Ειδάλλως, χωρίς τη διεθνή υποστήριξη, οι χριστιανοί μπορεί να εξαφανιστούν από το Ιράκ, μετά από αδιάλειπτη παρουσία 2.000 ετών.