Ο κόλπος Αλί Αγά στην Τουρκία – Μια απειλή δίπλα μας

Πριν λίγους μήνες είχαν αρχίσει να δημοσιεύονται πληροφορίες ύποπτες δραστηριότητες στο διαλυτήριο πλοίων στη περιοχή Αλί Αγά (Aliağa) στην Τουρκία (περίπου 50 χλμ. βορείως της Σμύρνης). Το συγκεκριμένο σημείο είχε μπει και στο “μικροσκόπιο” της ΕΥΠ, της ΕΛ.ΑΣ και άλλων ξένων υπηρεσιών. Υπήρχαν ενδείξεις και πληροφορίες ότι από εκεί ξεκινούν δεξαμενόπλοια γεμάτα με εκατοντάδες παράτυπους μετανάστες που κατέληγαν σε ελληνικά και ιταλικά παράλια.

Ωστόσο ο κόλπος Αλί Αγά απέκτησε και ένα άλλο ενδιαφέρον πέραν της πιθανής διασύνδεσής του με το μεταναστευτικό. Η διάλυση ενός πλοίου είναι μία πολύπλοκη διαδικασία η οποία περιλαμβάνει αρκετούς περιβαλλοντικούς κινδύνους κυρίως λόγω της παρουσίας επικίνδυνων υλικών στη δομή του. Τα επικίνδυνα υλικά κατά τη διαδικασία διάλυσης του πλοίου μετατρέπονται σε επικίνδυνα απόβλητα. Εάν δεν τηρούνται ορθές πρακτικές, τότε αυτά τα επικίνδυνα απόβλητα καθίστανται επικίνδυνα για το περιβάλλον.

Για τον λόγο αυτό οι περισσότερες χώρες έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση της Βασιλείας και έχουν συμφωνήσει να εργασθούν προκειμένου να επιτευχθεί μια περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων τα οποία προκύπτουν από τη διάλυση των πλοίων. Ωστόσο, πολλά συμφέροντα διακυβεύονται σε αυτή τη ρυπογόνο βιομηχανία. Τα διαλυτήρια πλοίων στην περιοχή της Σμύρνης δυστυχώς έχουν “βρώμικη” προϊστορία για το περιβάλλον της Μεσογείου.

Ο κόλπος Αλί Αγά

Ο κόλπος Αλί Αγά είναι μία από τις σημαντικότερες θαλάσσιες ζώνες της Τουρκίας, όπου συνυπάρχουν η ναυτιλιακή δραστηριότητα, η βιομηχανία κατασκευής πλοίων, χαλυβουργίες και πετροχημικά συγκροτήματα. Η διάλυση των πλοίων στον κόλπο Αλί Αγά ξεκίνησε το 1976. Η Τουρκία είναι η δέκατη μεγαλύτερη χώρα παραγωγής χάλυβα στον κόσμο.

Η χαλυβουργία της εξαρτάται από το παλιοσίδερο (scrap), ένα ποσοστό του οποίου (1-2%) προέρχεται από τα πλοία που διαλύονται στον κόλπο Αλί Αγά. Αυτή είναι μια από τις πιο σημαντικές περιοχές ανακύκλωσης πλοίων παγκοσμίως. Το 4% του παγκόσμιου στόλου διαλύθηκαν στα διαλυτήρια του κόλπου Αλί Αγά μεταξύ των ετών 1994 και 2002, καθιστώντας την Τουρκία μία από τις 5 κορυφαίες χώρες διάλυσης πλοίων στον κόσμο.

Επιστημονική μελέτη που πραγματοποιήθηκε πριν αρκετά χρόνια στη θαλάσσια περιοχή του κόλπου Αλί Αγά αποκάλυψε υψηλά επίπεδα αλουμινίου, σιδήρου, καδμίου, νικελίου, ψευδαργύρου, φθορίου, νιτρικών αλάτων και φωσφορικών αλάτων. Επίσης διαπιστώθηκαν εξαιρετικά υψηλά επίπεδα βαρέων μετάλλων τα οποία αναγνωρίσθηκαν ως οι κύριοι ρυπαντές της παράκτιας ζώνης.

Ανίχνευση βαρέων μέταλλων

Σε μεταγενέστερη επιστημονική μελέτη επίσης ερευνήθηκαν οι συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων και οργανικού άνθρακα σε ιζήματα του κόλπου Αλί Αγά για την αξιολόγηση της εκτίμησης περιβαλλοντικού κινδύνου. Η μελέτη περιελάμβανε την ανίχνευση βαρέων μετάλλων όπως υδράργυρο, κάδμιο, μόλυβδο, χρώμιο, χαλκό, μαγγάνιο και νικέλιο. Το συμπέρασμα και αυτής της έρευνας ήταν ότι η περιοχή του Αλί Αγά είναι αρκετά επιβαρυμένη σε αυτά τα βαρέα μέταλλα.

Οι Τούρκοι διαλυτές πλοίων πραγματοποιούν μεικτή διάλυση: στην παραλία και στη θάλασσα. Γι’ αυτόν τον λόγο, όπως αναφέρει γαλλική περιβαλλοντική ΜΚΟ, τα διαλυτήρια του κόλπου Αλί Αγά θεωρούνται από τα μαύρα σημεία που μολύνουν τη Μεσόγειο. Δυστυχώς, η Τουρκία κατά τη διάλυση των πλοίων στον κόλπο Αλί Αγά εδώ και δεκαετίες δεν ακολουθεί ορθές πρακτικές και μέτρα προφύλαξης για το περιβάλλον με αποτέλεσμα να μολύνεται η Μεσόγειος με βαρέα μέταλλα. Η Τουρκία δεν σέβεται το ευαίσθητο περιβάλλον της Μεσογείου. Αυτά τα βαρέα μέταλλα των διαλυτηρίων του κόλπου Αλί Αγά της Τουρκίας καταλήγουν στα ψάρια της Μεσογείου. Τα ψάρια καταλήγουν στους καταναλωτές.

Η ΕΕ έχει σκοπό να πράξει κάτι; Θα ζητήσει εξηγήσεις από την Τουρκία για τη διαχρονική ρύπανση που προξενεί στη Μεσόγειο θάλασσα; Μήπως η ΕΕ πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο πολιτικών, νομικών και οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας καθώς τίθενται σε κίνδυνο το περιβάλλον, τα ψάρια, η υγεία καταναλωτών αλλά και ο τουρισμός στη Μεσόγειο; Ας ελπίσουμε η ΕΕ να μην έχει χρηματοδοτήσει και αυτές τις απαράδεκτες συμπεριφορές της Τουρκίας.