Ο κορονοϊός καταργεί και τα προσωπικά δεδομένα

Είχε προκαλέσει σάλο η σκέψη της Κυπριακής Δημοκρατίας να υιοθετήσει ηλεκτρονική κατ’ οίκον επιτήρηση, το γνωστό “βραχιολάκι”, προκειμένου να αναχαιτίσει τον κορονοϊό. Αυτό αφορούσε όχι μόνο όσους έχουν νοσήσει, αλλά και αυτούς που βρίσκονται σε προληπτική καραντίνα.

Ως αφορμή για να τεθεί στο τραπέζι το σενάριο της ηλεκτρονικής παρακολούθησης είχαν σταθεί τα ουκ ολίγα περιστατικά, σύμφωνα με τα οποία επιβεβαιωμένοι φορείς του κορονοϊού είχαν παραβιάσει τους περιορισμούς και έτσι είχαν θέσει σε κίνδυνο συμπολίτες τους. Η Μεγαλόνησος, άλλωστε, είχε συζητήσει το ενδεχόμενο, επειδή σχετικοί προβληματισμοί είχαν εκφραστεί και σε άλλες χώρες.

Στη μάχη κατά του κορονοϊού επιστρατεύτηκε από το πρώτο κύμα η τεχνολογία εις βάρος της ιδιωτικότητας. Κυβερνήσεις καταφεύγουν στην ψηφιακή επόπτευση: εκτός από τα ηλεκτρονικά βραχιόλια που καταγράφουν τις κινήσεις αυτού που το φοράει, εφαρμογές στο κινητό ειδοποιούν αν ο ιδιοκτήτης του έρχεται σε ανθρώπινη επαφή, απομακρύνεται από το σπίτι του ή ανεβάζει πυρετό. Drones με θερμικές κάμερες εντοπίζουν κίνηση στους δρόμους και προχωρούν σε αναγνώριση προσώπων. Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει και ο ΟΗΕ, εκφράζοντας την ανησυχία του για ολίσθηση στη μαζική παραβίαση των ατομικών δικαιωμάτων και των προσωπικών δεδομένων.

Πολλές χώρες της Ασίας αναγνωρίζουν την ψηφιακή κατόπτευση των κοινωνιών ως το σημαντικότερο όπλο στην ανάσχεση του ιού. Μέσω των έξυπνων κινητών, το γεωγραφικό στίγμα του κάθε πολίτη ήταν γνωστό. Σε κάποιες περιπτώσεις, αν η βόλτα με τον σκύλο διαρκούσε περισσότερο από το συνηθισμένο, ένα SMS υπενθύμιζε στον παραλήπτη του ότι είναι ώρα να επιστρέψει στο σπίτι. Αν παρέκκλινε από τον δρόμο του, μπορούσε να ειδοποιηθεί ακόμα και η αστυνομία.

Στη Νότια Κορέα, οι τραπεζικές πιστωτικές κάρτες μετατράπηκαν σε τσιπ εντοπισμού. Όποιος είχε νοσήσει, ήταν αναγκασμένος να εγγραφεί σ’ έναν ζωντανό διαδραστικό χάρτη. Μέσω των συναλλαγών του, οι κινήσεις του κοινοποιούνταν, ώστε να αποφεύγεται ο συγχρωτισμός άλλων μαζί του. Στην Ταϊβάν οι αρχές αποστέλλουν προειδοποιητικά μηνύματα σε όποιον πολίτη παραβιάσει τα όρια της καραντίνας. Για τον σκοπό αυτό διαμοιράστηκαν και τηλέφωνα με σύστημα γεωεντοπισμού (GPS) σε όποιον πολίτη δεν διέθετε.

Πρόγραμμα αναγνώρισης προσώπου

Στη Ρωσία έχουν τοποθετηθεί αναρίθμητες κάμερες σε δημόσιους χώρους. Μόνο στη Μόσχα υπολογίζονται σε 170.000. Μέσω ενός προγράμματος αναγνώρισης προσώπου, εκατοντάδες άτομα που είχαν τεθεί σε καραντίνα και εντοπίστηκαν εκτός σπιτιού τιμωρήθηκαν με πρόστιμο, το οποίο συνοδευόταν από μία φωτογραφία τους.

Στην Πολωνία, η κυβέρνηση δημιούργησε από το πρώτο lockdown την εφαρμογή Home Quarantine. Όσοι είχαν ταξιδέψει το προηγούμενο διάστημα στο εξωτερικό, ήταν υποχρεωμένοι να αναρτούν κάθε μισή ώρα μία φωτογραφία τους που αποδείκνυε ότι βρίσκονταν στο σπίτι. Η Ρουμανία προώθησε ένα ακόμα πιο εξελιγμένο ηλεκτρονικό “βραχιολάκι”. Η συσκευή δεν περιορίζεται στο GPS και στον εντοπισμό αυτού που το φοράει αλλά και στην εκπομπή ιατρικών δεδομένων. Στο Ισραήλ, το υπουργείο Άμυνας δημιούργησε λογισμικό που αναλύει δεδομένα από κινητά τηλέφωνα με σκοπό να εντοπίζονται οι πιθανοί φορείς του κορονοϊού και να εξετάζονται.

Σε γενικές γραμμές οι πολίτες φαίνεται να δέχονται τη νέα αυτή κατάσταση. Έχουν, άλλωστε, να αντιμετωπίσουν έναν θανατηφόρο ιό, ενώ οι περιορισμοί των ελευθεριών τους δεν αναμένεται να είναι μόνιμοι. Ειδικοί εντός και εκτός της ΕΕ, όμως, προειδοποιούν ότι το ίδιο συνέβη και μετά το χτύπημα των Δίδυμων Πύργων την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Ο χρόνος απέδειξε ότι τίποτα δεν επανήλθε στην πρότερη μορφή του, με τα έκτακτα δεδομένα να μετατρέπονται, σε μεγάλο βαθμό, σε νέα κανονικότητα. «Ουδέν μονιμότερο του προσωρινού» που λέει και ο σοφός λαός.