Ο Τσίπρας στη Λέσβο της κοινωνικής έκρηξης

Γράφει ο Γιώργος Τάττης*  – 

Η Λέσβος, δυο βδομάδες πριν, βίωσε τη δική του νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου. Κανείς δεν μπορεί να διανοηθεί την ένταση που εξελίχθηκαν τα γεγονότα εκτός και αν ήταν παρών. Ενώνοντας όμως τα κομμάτια του παζλ, το κουβάρι ξετυλίγεται και ερμηνεύει πολιτικές, φανερώνει στοχεύσεις, ιδεολογικές αγκυλώσεις και ένα περίπλοκο πολιτικό παίγνιο που περιλαμβάνει ανταγωνισμούς μεταξύ κομμάτων, τοπικές ίντριγκες, σχέσεις εξουσίας και αποποιήσεις ευθυνών. Κάπου σε αυτή τη λογική εντάσσονται και οι χθεσινές κινητοποιήσεις, με ό,τι ακολούθησε.

Από προπυλακισμούς δημοσιογράφων, μέχρι πετροπολέμους στο κέντρο της πόλης. Τώρα όμως, οι λύσεις φαντάζουν πιο αναγκαίες από ποτέ. Εάν δεν υπάρξει επιτέλους νηφάλιος – και κυρίως πολιτικός – λόγος, η πόλωση θα εντείνεται.

Όλα ξεκίνησαν όταν ομάδα – κυρίως – Αφγανών προσφύγων και μεταναστών μετέβη στην πλατεία Σαπφούς για διαμαρτυρία. Ο εγκλωβισμός τους στο νησί, λόγω της αργής διαδικασίας διεκπεραίωσης των αιτημάτων ασύλου, οι κάκιστες συνθήκες διαβίωσης στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Μόριας και οι φήμες για την ελλιπή περίθαλψη ομοεθνή τους με χρόνιο πρόβλημα υγείας, ήταν οι βασικοί λόγοι που ώθησαν σε δραστικότερα μέτρα. Παράλληλα, οι συνθήκες «ομηρίας», μετά και τη νομολογία του ΣτΕ (έχει ήδη ακυρωθεί), δεν αίρονταν στους ήδη διαμένοντες στο νησί.

Οι μέρες περνούσαν, οι πιέσεις από πλευράς κατοίκων και δημοτικών αρχών για ανακατάληψη του καταληφθέντα κεντρικού δημόσιου χώρου εντείνονταν. Τέθηκαν ζητήματα που άπτονταν της δημόσιας υγείας, πλήττονταν παραπλήσιες επιχειρήσεις και αυξήθηκαν οι φωνές που έβλεπαν πιθανή αρνητική τουριστική προβολή του νησιού. Ως εκ τούτου, τα αιτήματα τήρησης της έννομης τάξης (παράνομη κατάληψη δημόσιου χώρου), σε συνδυασμό με ένα διάχυτο αίσθημα προνομιακής μεταχείρισης των προσφύγων, ακριβώς λόγω αυτής τους της ιδιότητας, γιγαντώνονταν.

Εντός δικαιολογημένων αιτημάτων από όλες τις πλευρές, απότοκων της διαχρονικά αποτυχημένης μεταναστευτικής/προσφυγικής και εξωτερικής πολιτικής που ασκεί το Ελληνικό κράτος, διαγραφόταν αδιέξοδο. Παράλληλα, η απουσία – έστω και την ύστατη – ενός νηφάλιου λόγου που θα συνενώνει τις φωνές διαμαρτυρίας με τρόπο παραγωγικό για όλους, οδήγησε σε ένα περαιτέρω εκρηκτικό σκηνικό. Η απογοήτευση, αντί να συσπειρώνεται απέναντι στους πραγματικούς υπαίτιους, μετατράπηκε σε μένος έναντι των προσφύγων/μεταναστών, πολλοί από αυτούς οικογενειάρχες, γυναικόπαιδα. Που στο κάτω κάτω, το ίδιο πράγμα με τους ντόπιους θέλουν: Να φύγουν από το νησί και να ανοίξουν οι δρόμοι προς την Ευρώπη. Αλλά εν τη απουσία πολιτικής με όραμα, κυριαρχεί ο φανατισμός και η άγνοια.

Είναι ένα πράγμα το να διαφωνείς με την στρατευμένη μεταναστευτική πολιτική που ακολουθεί το κράτος, με προσφυγοπατέρες και διεθνείς οργανισμούς να θησαυρίζουν στην πλάτη των ίδιων των προσφύγων και του μικρού σου τόπου και άλλο το να μην διανοείσαι ότι μια πέτρα μπορεί να χτυπήσει ένα 5χρονο παιδί. Άλλο το να βλέπεις να εργαλειοποιείται ο πόνος των ανθρώπων εις βάρος σου και εις βάρος τους και άλλο το να ορμάς σε άτομα που θα μπορούσαν να ήταν οι γονείς σου.

Οι ευθύνες βαραίνουν τους πάντες

Ποιος ήταν ο ρόλος της κυβέρνησης, των τοπικών αρχών και των υπόλοιπων πολιτικών δυνάμεων; Μετά από πιέσεις της τοπικής κοινωνίας, τα συνεπακόλουθα καλέσματα του Δημάρχου για κρατική παρέμβαση, και αφού η οποιαδήποτε καταστολή θα αμαύρωνε το αριστερό προσωπείο της κυβέρνησης, τα γεγονότα ήταν καλύτερο να αφεθούν στην προδιαγεγραμμένη τους πορεία.

Η ρητορική του Δημάρχου, λόγω αδυναμίας διαχείρισης της κατάστασης, περί δικαιολογημένης λαϊκής οργής, νομιμοποίησε ενδεχομένως μία επίθεση. Από την άλλη, η κυβέρνηση βλέποντας τα πράγματα να οδεύουν προς μία συμπλοκή, αποφάσισε πιθανότατα να τα αφήσει να εκτροχιαστούν. Έτσι, θα αναλάμβανε τον ρόλο της εκκαθάρισης της πλατείας ο ακροδεξιός όχλος. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται η πολιτική επιβίωση των πάντων. Όποιος κάνει τις συνδέσεις, μπορεί να το επιβεβαιώσει.

Τα «Αναπτυξιακά Συνέδρια» δεν αποφέρουν λύσεις

Λαμβάνοντας υπόψιν όλα αυτά, φαίνεται ότι η κάθοδος του Πρωθυπουργού να αποτελεί ένα ακόμη επικοινωνιακό τέχνασμα κατευνασμού. Εξάλλου, η ανάπτυξη ποτέ δεν ήρθε με συνέδρια, ιδίως όταν αυτά γίνονται υπό την επίβλεψη των «εταίρων» μας, όταν ένα κράτος φυτοζωεί μεταξύ γεωπολιτικών αναταράξεων, οικονομικών και μεταναστευτικών μνημονίων.

Η ατμόσφαιρα στο νησί της Λέσβου είναι τεταμένη. Οι λύσεις πρέπει να είναι άμεσες και αποτελεσματικές. Να προσανατολίζονται προς την σωστή κατεύθυνση. Οι αντιδράσεις είναι ιδεολογικά ανοχύρωτες και ετερόκλητες. Χθες στο νησί, αναπαράχθηκε ξανά μία απολίτικη εμφυλιοπολεμική διαμάχη.

Κυριάρχησαν οι ακραίες απόψεις, με την συντριπτική μερίδα του ντόπιου κόσμου, που ήθελε να διαμαρτυρηθεί για την αύξηση του συντελεστή του ΦΠΑ και για το αδιέξοδο στο μεταναστευτικό/προσφυγικό, να αποχωρεί ντροπιασμένη. Εξαιρούνται φυσικά μερικές υγιείς φωνές που έθεσαν το πρόβλημα στην πολιτική/γεωπολιτική/κοινωνική του ουσία.

Η άνιση κατανομή των βαρών στα κράτη της ΕΕ είναι υπαρκτό πρόβλημα. Όπως και οι πολιτισμικές αντιθέσεις που θα προκύψουν. Γιατί προφανώς, όταν καλούνται να συνυπάρξουν ετερόκλητες πολιτισμικά συλλογικότητες, δε θα είναι όλα ρόδινα. Από την άλλη και η γκετοποίηση δημιουργεί εντάσεις, δίκτυα εγκληματικότητας. Όλοι αυτοί είναι λογικοί προβληματισμοί. Πόσοι αλήθεια τους εκφράζουν χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις; Και με όλα αυτά, οι σχέσεις εξουσίας μεταξύ ΕΕ, Τουρκίας και Ελλάδας διαιωνίζονται, με μόνο χαμένο την Ελλάδα. Οι επεμβατικές πολιτικές και οι διεθνείς ανταγωνισμοί εξακολουθούν να ορίζουν και το δικό μας μέλλον. Κι εμείς αντί τον γάιδαρο… δέρνουμε το σαμάρι.

---

*Ο Γιώργος Τάττης είναι δημοσιογράφος στη Λέσβο