Οδύσσεια η αναγνώριση των ξένων πτυχίων

Προκειμένου να γίνει κατανοητή η οδύσσεια της αναγνώρισης των ακαδημαϊκών τίτλων στην Ελλάδα, χρειαζόμαστε λίγη ιστορία, όπως επεσήμανα στο τέλος του προηγούμενου άρθρου μου. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να στραφούμε στο παρελθόν, όταν η μελλοντικός ιδρύτρια/ιδιοκτήτρια του Ιταλικού πανεπιστημίου, την εποχή εκείνη καθηγήτρια λογοτεχνίας, ήρθε στο Πανεπιστήμιο του Μπόρνμουθ ως μέρος ενός προγράμματος χρηματοδοτούμενου από το Erasmus με σκοπό την εγκαθίδρυση ενός ευρωπαϊκού μεταπτυχιακού προγράμματος στις Δημόσιες Σχέσεις, με τη συμμετοχή πολλών πανεπιστημίων.

Το πρόγραμμα κατέληξε σε σκάνδαλο, με τον επικεφαλής του Τμήματος Διαφήμισης και Επικοινωνίας του πανεπιστημίου, Καθηγητή Wheeler, να παραιτείται ξαφνικά: ένας υψηλά ιστάμενος του Erasmus έγραψε στον Αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου του Μπόρνμουθ, το 1992: «Σε συγκεκριμένες, αναγνωρίσιμες πτυχές, οι αναφορές δεν ήταν απλά ανακριβείς αλλά μάλλον σκόπιμα τέτοιες. Ο Wheeler είχε κάνει χρήση δημόσιου χρήματος για να μεταβεί για διακοπές στη Ρώμη μαζί με συναδέλφους του, αντί να διδάσκουν, που ήταν ο ρόλος τους. Η Ιταλίδα καθηγήτρια ήταν έξαλλη με τον ισχυρισμό του πρώτου ότι η διδασκαλία ήταν αδύνατη λόγω φοιτητικών διαδηλώσεων».

Ο Wheeler τότε μετακινήθηκε ξαφνικά στο Ινστιτούτο του Σάουθαμπτον, όπου ένα άλλο οικονομικό χάος ενέσκηψε, μετά από το οποίο κατέληξε στο Τσέστερ, συνταξιοδοτούμενος πρόσφατα ως Αντιπρύτανης, αλλά διατηρώντας μια θέση απ’ όπου επέβλεπε τις διεθνείς συνεργασίες. Η σύνδεση με το ιταλικό πανεπιστήμιο είναι ότι το Πανεπιστήμιο του Τσέστερ ήταν μέχρι πρόσφατα μέλος του FORCOM, ιδρυμένου από την εν λόγω Ιταλίδα καθηγήτρια το 1990.

Την εποχή του ευρέως δημοσιευμένου σκανδάλου στο Μπόρνμουθ (με τον Αντιπρύτανη να παραιτείται και αυτός αργότερα), η Ιταλίδα καθηγήτρια επέκρινε το Μπόρνμουθ, εκδίδοντας μια αναφορά για τα μέσα ενημέρωσης και εκφράζοντας την αγανάκτησή της. Το γεγονός ότι το FORCOM, που χρησιμοποιήθηκε αρχικά από την Ιταλίδα καθηγήτρια προκειμένου η ίδια να συμμετάσχει στα τελικά ανεπιτυχή ευρωπαϊκά μεταπτυχιακά προγράμματα, συνεργάστηκε πρόσφατα με το Πανεπιστήμιο του Τσέστερ, είναι επομένως αξιοπερίεργο. Κάποιος θα μπορούσε να το περιγράψει ως ανίερη συμμαχία.

Γιατί υστερεί η ιδιωτική εκπαίδευση

Η Κίνα έχει ακολουθήσει μια ρεαλιστικότερη προσέγγιση στο όλο ζήτημα και πρόσφατα ανακάλεσε τα προσωρινά μέτρα, διάρκειας δύο ετών, για την αντιμετώπιση της επιδημίας του Covid-19, επιτρέποντας στα διαδικτυακά μαθήματα ξένων πανεπιστημίων να παραδίδονται σε φοιτητές εντός Κίνας, μέτρα που είχαν δικαιολογηθεί στη βάση της λήψης αυστηρών μέτρων εναντίον των μαθημάτων για διαδικτυακά πτυχία χαμηλής ποιότητας.

Η Κίνα δεν θα αναγνωρίζει πλέον τα διαδικτυακά πτυχία από ιδρύματα του εξωτερικού, αν ο φοιτητής φοιτά για αυτά στην Κίνα. Η Ελλάδα έχει επίσης ανακρούσει πρύμναν αναφορικά με τα μέτρα εναντίον του COVID, αλλά η ΕΕ (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας!) εξακολουθεί να αναγνωρίζει τα διαδικτυακά πτυχία εξ αποστάσεως, αν αυτά αναγνωρίζονται από τις αρχές των χωρών προέλευσής τους.

Αυτό είναι φυσικά απατηλό: αν και το Ιταλικό πανεπιστήμιο έχει κλείσει τα γραφεία του στην Ελλάδα, γίνονται ακόμα προσπάθειες προσέλκυσης Ελλήνων φοιτητών και οι τελευταίοι εγγράφονται, υποθετικά δουλεύοντας, όπως οποιοσδήποτε Ιταλός φοιτητής, αλλά στα Αγγλικά ή τα Ελληνικά (έχουν υπάρξει σχόλια από φοιτητές για την προφορά των Ιταλών καθηγητών στα Αγγλικά, κατά τα διαδικτυακά μαθήματα). Τα σοβαρά προβλήματα προκύπτουν στις εξετάσεις, ειδικά στις διαδικτυακές και γύρω από τον τρόπο με τον οποίο ο ΔΟΑΤΑΠ μπορεί να εξακριβώσει τη σύννομη διεξαγωγή τους. Ο τελευταίος δεν έχει αστυνομικές αρμοδιότητες.

Γιατί υστερεί η ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση της Ελλάδας σε διαφάνεια και συνέπεια, με ένα μεγάλο αριθμό φοιτητών να απογοητεύονται; Τα παραπάνω δίνουν μια κάποια εικόνα, αν και η ιστορία δεν τελειώνει εκεί. Προς τιμήν του, το καταπονημένο Υπουργείο Παιδείας της χώρας κατάφερε να επιμείνει για το ότι το καθηγητικό προσωπικό στα ιδιωτικά κολλέγια θα πρέπει να κατέχει τίτλους σπουδών αναγνωρισμένους από το ΔΟΑΤΑΠ. Το ΔΟΑΤΑΠ αποφασίζει ποιους ξένους τίτλους να αναγνωρίσει.

Ο πρόσφατος ελληνικός νόμος

Ένας ελληνικός νόμος ψηφίστηκε πρόσφατα προκειμένου να συμμορφώνεται με τους κανόνες των Βρυξελλών (την αποκαλούμενη Διαδικασία της Μπολόνια). Από την 21η Ιουλίου 2022, αυτό σημαίνει ότι τα πτυχία Ελλήνων ή ξένων φοιτητών από πανεπιστήμια που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Μητρώο Αναγνωρισμένων Ανώτατων Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων της Αλλοδαπής θα αναγνωρίζονται αυτόματα, για τη συνέχιση των σπουδών. Με άλλα λόγια, δε θα αξιολογούνται από το ΔΟΑΤΑΠ, αλλά από το ελληνικό πανεπιστήμιο, που θα αναφέρεται στα μητρώα ιδρυμάτων και τίτλων του ΔΟΑΤΑΠ, εάν οι φοιτητές επιδιώκουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακά ή διδακτορικά προγράμματα ελληνικών πανεπιστημίων.

Η Διαδικασία της Μπολόνια αποσκοπεί επίσης στην εφαρμογή ενός συστήματος διασφάλισης ποιότητας, για «την αναβάθμιση της ποιότητας και συνάφειας της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας». Στην πραγματικότητα αποτελεί μια διαδικασία εκφυλισμού, στη λογική του “κατάλληλο για όλους”. Δε φαίνεται να υπάρχει σαφώς καθορισμένο και οργανωμένο σύστημα διασφάλισης ποιότητας. Ο ΔΟΑΤΑΠ δεν έχει αστυνομικές αρμοδιότητες έναντι της ποιότητας της διδασκαλίας, ή των προσπαθειών αντιγραφής. Αλλά, προκειμένου να αναγνωριστεί ένα πτυχίο, υπάρχει ένα σύστημα επιβεβαίωσης του ελέγχου ποιότητας των χωρών που απονέμουν τα πτυχία.

Παρόλο που η Ελλάδα δεν έχει ούτε υπογράψει ούτε επικυρώσει τη Συνθήκη της Λισαβόνας, στην πράξη ακολουθεί του κανόνες της Μπολόνια. Η εξήγηση για τη μη υπογραφή είναι απλή: το Άρθρο 16 του ελληνικού Συντάγματος εγγυάται την ελεύθερη ανώτατη εκπαίδευση και γι’ αυτό, αρκετά λογικά και σωστά, απαγορεύει τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Εξ’ ου και η παράδοξη εκμετάλλευση του συστήματος από τους φιλάργυρους.

Με αυτήν την έννοια, μπορεί να υποστηριχθεί ότι η Ελλάδα αποτελεί “τον τελευταίο των Μοϊκανών”, όταν επιχειρεί να διατηρήσει διαφανή και επαληθεύσιμα πρότυπα, χάρη στο ΔΟΑΤΑΠ. Στην Ελλάδα, η Εκκλησία, το Εμπορικό Ναυτικό και η δημόσια εκπαίδευση λειτουργούν ακόμα τηρώντας κάποιες προδιαγραφές. Στο τρίτο και τελευταίο άρθρο θα δούμε πως ξεκίνησαν όλα στην αμερικανικού τύπου εμπορική εκπαίδευση, αρχικά με μία αναδρομή στον θατσερισμό.