Οι after school activities μπορούν να γίνουν πραγματικότητα και στην Ελλάδα

Το απογευματινό σχολείο αφορά τις δραστηριότητες οι οποίες εκτελούνται εντός του διευρυμένου σχολικού ωραρίου και συγκεκριμένα από ώρα 13:30 έως ώρα 19:00. Ένα πρόγραμμα που πραγματοποιείται μετά το πέρας του σχολικού ωραρίου, στην εποχή μας δε θα μπορούσε να περιορίζει την εστίασή του στο αναλυτικό πρόγραμμα. Αντιθέτως, θα πρέπει να εμπλουτίζει το αναλυτικό πρόγραμμα με μια ολιστική προσέγγιση η οποία θα βοηθά τους μαθητές να αναπτυχθούν περαιτέρω.

Σε αυτό το σημείο, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι τέτοιες δραστηριότητες υπάρχουν στην ευρωπαϊκή βιβλιογραφία από το 1900 (after school activities) και υλοποιούνται εδώ και πολύ καιρό σε χώρες της Ευρώπης, στις ΗΠΑ αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Ως εκ τούτου, η προσέγγιση έχει ήδη δοκιμαστεί και έχει αναδείξει το απογευματινό σχολείο σε έναν χώρο ασφαλή, που υποστηρίζει την υγιή κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών, διδάσκει τις κρίσιμες δεξιότητες που απαιτούνται στον 21ο αιώνα και προωθεί την επιτυχία στο σχολείο και στη ζωή.

Το απογευματινό σχολείο μπορεί να επιτελέσει καθοριστικό ρόλο στη ζωή των παιδιών και τους παρέχει ευκαιρίες για να ανακαλύψουν τα ενδιαφέροντά τους, να οικοδομήσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες, να μάθουν να συνεργάζονται, να αναπτύξουν την αυτοεκτίμησή τους.

Δεν υποστηρίζουμε και δεν προτείνουμε τη δημιουργία σχολείων δύο ταχυτήτων. Οι μαθητές το πρωί λαμβάνουν την απαραίτητη εκπαίδευση με βάση τους στόχους του αναλυτικού προγράμματος σπουδών. Το απόγευμα δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να επιλέξουν με βάση τα ενδιαφέροντά τους, το ταλέντο τους, τα ερεθίσματα που αντιλαμβάνονται όπως επίσης και τους στόχους που θέτει η πολιτική ηγεσία.

Κοινός σκοπός όλων των δράσεων του απογευματινού σχολείου είναι οι μαθητές να δημιουργήσουν ομάδες και να ενεργοποιηθούν, να συμμετάσχουν ενεργά στην απόκτηση πρόσθετης γνώσης καθώς και στην απόκτηση προσόντων που θα τους διασφαλίσουν μέγιστες πιθανότητες για την απόκτηση καλύτερης εργασίας στο μέλλον.

Ο σκοπός των εκπαιδευτικών προγραμμάτων

Στο πλαίσιο του απογευματινού σχολείου, τα εκπαιδευτικά προγράμματα έχουν ως σκοπό:
• Τη δημιουργία κατάλληλων εκπαιδευτικών συνθηκών για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας, της καινοτομίας & του πνεύματος συνεργασίας για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στη χώρα μας.
• Την ανάπτυξη εφαρμογών των φυσικών επιστημών και των νέων τεχνολογιών, με ιδιαίτερη έμφαση στις μεθόδους και εφαρμογές του Engineering και του Coding, επίκεντρο των οποίων είναι η εκπαιδευτική ρομποτική.
• Στην ανάπτυξη της τεχνολογικής γνώσης και στην ενίσχυση της σχολικής επίδοσης, η οποία αφορά την καλύτερη και πιο αποδοτική κατανόηση των θετικών μαθημάτων – φυσική, μαθηματικά, πληροφορική.
• Στην ανοικτή ανταλλαγή απόψεων και συνεργασιών με όλους όσοι ενδιαφέρονται και ασχολούνται με τους τομείς των νέων τεχνολογιών και της εκπαιδευτικής ρομποτικής.
• Στην εισαγωγή του Engineering και του Coding στην εκπαιδευτική διαδικασία, με άμεση προτεραιότητα την Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το κεφάλαιο των “Απλών Μηχανών” βρίσκεται εκτός του αναλυτικού προγράμματος σπουδών – Ο οργανισμός μας από νωρίς στόχευσε στην αναπλήρωση του συγκεκριμένου γνωστικού κενού μέσα από τις δράσεις του, κι έχει ήδη συνεισφέρει ουσιαστικά προς αυτή την κατεύθυνση.
• Αντίστοιχα θα πρέπει να ληφθούν πρωτοβουλίες και για την ανάπτυξη της κλασικής παιδείας για την οποία δεν είμαι ειδικός.

Κοντά στην πραγματική ζωή

Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρονται στο πλαίσιο του απογευματινού σχολείου αναπτύσσονται από φορείς κυρίως μη κερδοσκοπικούς, σκοπός των οποίων είναι η δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων που επιδιώκει να φέρει τους μαθητές πιο κοντά στην πραγματική ζωή (π.χ. προγράμματα STEM ή εκπαιδευτικής ρομποτικής με τη Ρομποτική, την τεχνητή νοημοσύνη, τις φυσικές επιστήμες, το coding, τον προγραμματισμό κ.λπ. να εφαρμόζονται για να δώσουν λύσεις στην κοινωνία).

Όταν λοιπόν ομιλούμε για εκπαιδευτικά προγράμματα βασισμένα στη μεθοδολογία STEM, στην ουσία ομιλούμε για τη βιωματική κατανόηση και την εφαρμογή στον πραγματικό κόσμο:
• Των Φυσικών Επιστημών (Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Γεωλογία)
• Των Μαθηματικών (τουλάχιστον στον βαθμό των γνωστικών σημείων που απαιτούνται για την τεκμηρίωση της εργασίας (project) που υλοποιούν οι μαθητές)
• Της Τεχνολογίας (στο πλαίσιο της εργασίας ή αλλιώς του projectπου υλοποιούν οι μαθητές για την κατανόηση των ανωτέρω)
• Της Μηχανικής(Engineering), με την έννοια της προετοιμασίας των μαθητών για να μπορούν να σκέφτονται και να φαντάζονται λύσεις επάνω σε προβλήματα που υπάρχουν στη ζωή μας και απαιτούν επίλυση.

Συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα

Το συμπέρασμα των ως άνω αναφερόμενων προκύπτει αβίαστα. Κρίνεται απαραίτητη όσο ποτέ η συνεργασία Ιδιωτικού και δημόσιου τομέα – κάτι τέτοιο είναι εξάλλου απαιτητό και από την EΕ. Ο λόγος είναι απλός. Σε κάθε χώρα, τα εκπαιδευτικά συστήματα είναι προσανατολισμένα στο να συντηρούν ένα υπάρχον αναλυτικό πρόγραμμα, βασιζόμενα σε εκπαιδευτικούς που έχουν πολυετή παρουσία.

Από την άλλη μεριά, οι φορείς βρίσκονται πολύ κοντά στην πραγματική οικονομία (αγορά), δημιουργούν εκπαιδευτικά προγράμματα στηριζόμενοι σε πολύ σύγχρονα εκπαιδευτικά προϊόντα και προσπαθούν να μεταφέρουν αυτή τη γνώση τους σε εκπαιδευτικούς και μαθητές. Από πολλές απόψεις οι φορείς αποτελούν την απόλυτη λύση για την επίτευξη των παραπάνω, καθώς διαθέτουν:

• Ευελιξία
• Ανθρώπινους πόρους
• Εξοπλισμό
• Τεχνογνωσία

Τα παραπάνω καθιστούν τους φορείς ικανούς για συσσώρευση τεχνογνωσίας και μεθοδολογίας που μπορεί εύκολα να μεταφερθεί σε νέα πλαίσια και σε νέους συνεργάτες. Η εμπειρία της χώρας είναι αποκαλυπτική. Γνωστοποιήσαμε την έννοια και το περιεχόμενο της εκπαιδευτικής ρομποτικής σε όλη τη χώρα, εκπαιδεύσαμε ανθρώπινους πόρους που καλύπτουν επίσης όλη τη χώρα, εξοπλίσαμε με εκπαιδευτικό υλικό (εξοπλισμό και εκπαιδευτικό περιεχόμενο) αρκετά σχολεία.

Θα πρέπει επίσης να γίνει κατανοητό ότι ομιλούμε για μία προσέγγιση ολοκληρωμένη, με σαφείς εκπαιδευτικούς στόχους, διδακτικό πλαίσιο και πρόγραμμα σπουδών. Ενδεικτικά, η εκπαιδευτική ρομποτική στο Δημοτικό αποτελεί ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο οποίο οι μαθητές θα συμμετάσχουν αφού έχουν ολοκληρώσει προπαρασκευαστικά στάδια εκπαίδευσης.

Ουσιαστικά ομιλούμε για την εμπλοκή των μαθητών από μικρές ηλικίες στη γνωριμία και κατανόηση του κεφαλαίου των απλών μηχανών με κατάληξη την εκπαιδευτική ρομποτική. Συγκεκριμένα, η πορεία εξέλιξης των γνώσεων είναι η παρακάτω:
1. Απλές Μηχανές (Μηχανισμοί-Ενέργεια με το χέρι)
2. Σύνθετοι και Ηλεκτρικοί Μηχανισμοί (Σύνθετοι Μηχανισμοί Ενέργεια Ηλεκτρισμός, Δυναμική, Αιολική κ.λπ.)
3. Σύνθετοι μηχανισμοί από τον Ηλεκτρισμό στους αυτοματισμούς
4. Εκπαιδευτική Ρομποτική

Εκπαιδευτική ρομποτική

Το παραπάνω παράδειγμα καθιστά σαφές το γεγονός ότι δεν ομιλούμε για κάποια περαστική τάση ή μόδα (στο πλαίσιο της οποίας όλοι ασχολούνται με την εκπαιδευτική ρομποτική, γενικά και αορίστως και ανεξαρτήτως ηλικίας) αλλά για τη βιωματική κατανόηση ενός σημαντικού γνωστικού αντικειμένου που δε διδάσκεται σε καμία βαθμίδα του αναλυτικού προγράμματος, με μία ολοκληρωμένη προσέγγιση που προσαρμόζεται ανά ηλικία, έτσι ώστε στο τέλος να επιτυγχάνεται ο στόχος, που δεν είναι άλλος από την εισαγωγή στην εκπαιδευτική ρομποτική.

Στόχος των προγραμμάτων που στηρίζονται στη μεθοδολογία STEM –μέρος των οποίων είναι και η εκπαιδευτική ρομποτική- είναι να δημιουργηθεί μια νέα γενιά ανθρώπων, που χρησιμοποιώντας στοιχεία από όλες τις θετικές επιστήμες, σε συνδυασμό μεταξύ τους, θα αποκτήσει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τον κόσμο που την περιβάλλει.

Οι μαθητές να μπορούν να μάθουν να επιλύουν προβλήματα (problem solvers) με σκοπό να συμμετέχουν με αξιώσεις στον μελλοντικό ψηφιακό κόσμο που διαμορφώνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Σε εκπαιδευτικά προγράμματα που στηρίζονται στη μεθοδολογία STEM, η δημιουργία στηρίζεται στο “Εμείς” και όχι στο “Εγώ”, η φαντασία και η ανάπτυξη ικανοτήτων δημιουργεί τα νέα προϊόντα, η βιωματική κατανόηση των Φυσικών Επιστημών αποτελεί τη βάση ανάπτυξης στον αιώνα που διανύουμε.

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα στηρίζονται στη φιλοσοφία της εκπαίδευσης STEM και αναπτύσσονται γύρω από τέσσερις πυλώνες, που ορίζονται από τις κατευθύνσεις Engineering, Coding, Μαθηματικά και Φυσικές Επιστήμες, , ανάλογα με τα χαρακτηριστικά στοιχεία που κυριαρχούν σε αυτές. Στην Ελλάδα μπορεί να δίνεται η δυνατότητα σε μαθητές να συμμετάσχουν σε on line μαθήματα STEM ειδικά τώρα που προωθείται η on line διδασκαλία λόγω πανδημίας. Οι μαθητές θα μπορούν να πιστοποιούν τη παρεχόμενη γνώση με δραστηριότητες κατ’ οίκον. Το συμπέρασμα είναι ότι η γνώση υπάρχει όπου υπάρχουν μαθητές όπου παίζουν τα παιδιά, όπου η τεχνολογία μπορεί να μπει στη υπηρεσία της γνώσης