Οι ανθρώπινες μάσκες – Ένας επίκαιρος Επτανήσιος του 19ου αιώνα

Την εποχή της εναγώνιας αναζήτησης επιβεβαίωσης, η ειλικρινής και αυθεντική διεπαφή μεταξύ των ατόμων καθίσταται όλο και πιο δύσκολη. Την εποχή της εξατομίκευσης και της ιδιώτευσης είναι πολύ δύσκολο να δούμε πίσω από κλειστές πόρτες και κυρίως να τις ανοίξουμε. Την εποχή της υπερφίαλης φλυαρίας και της ακατάσχετης μπουρδολογίας καθίσταται όλο και πιο δύσκολο να ακούσουμε έναν άνθρωπο να «μιλάει με την καρδιά του», συνήθως βλέπουμε ανθρώπινες μάσκες.

Ο προσχηματικός λόγος και οι συχνά δύσκολες λέξεις κρύβουν τα νοήματα των λεγομένων του ομιλούντα, παρά φανερώνουν τις βαθύτερες προθέσεις του. Στη σημερινή εποχή οι άνθρωποι φτιασιδώνονται κυρίως και βασικά “ψυχολογικά”, για να μην μπορούν ούτε οι ίδιοι να αναγνωρίσουν την ουσία του εαυτού τους. Κρύβονται για να μπορούν να εκτίθενται επιλεκτικά στα ράφια των κοινωνικών super market, διεκδικώντας κι αυτοί λίγη προσοχή, αν όχι λίγη σημασία.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων όσο πιο πολλά τα φτιασίδια, τόσο μεγαλύτερη η μιζέρια τους. Την εποχή που τη ζωή του ο καθένας δεν την ζει, αλλά την κατασκευάζει στα κοινωνικά δίκτυα αναδεικνύεται ως ιδιαίτερα επίκαιρη η άποψη ενός επτανήσιου συγγραφέα, του Ιάκωβου Πολυλά, γραμμένη τον 19ο αιώνα:

«Δεν μπορώ να σου πω πόσα είδα και τι είδα εις διάφορα σπίτια˙ μονάχα σου λέγω, ότι εγνώρισα πως πολλοί άνθρωποι έχουν δύο τρόπους ζωής. Άλλος ο τρόπος του σπιτιού και άλλος ο τρόπος του δρόμου. Μέσα εις το σπίτι είναι διεστραμμένοι, άδικοι εις τες γυναίκες τους και εις τα παιδιά τους και βλάσφημοι εις τους υπηρέτες και όταν βγαίνουν έξω, στον κόσμο, γίνονται αγαθοί, έχουν πάντοτε εις τα χείλη την αρετήν και την φιλανθρωπίαν. Με αυτούς τους τρόπους κατορθώνουν, καθώς περνούν με ήθος πλασμένο, να τους χαιρετά και να τους προσκυνά όλος ο κόσμος. Εις το σπίτι του ο καθένας φανερώνεται ότι είναι και έξω, στον δρόμον, παρουσιάζεται ότι δεν είναι. Αυτοί οι άνθρωποι και είναι πολλοί, φορούν επί της ζωής τους μια θωριά μια μάσκαρα βαλμένη με τόση τέχνη ώστε είναι πολύ δύσκολο να υποψιαστείς από κάτω της την ασχημάδα τους και τα σιχαμερά ζαρώματα…» (Τα τρία φλωριά (σ.72), στο “Ένα μικρό λάθος και άλλα διηγήματα”, εκδ. Καστανιώτης, 1996).