Οι μεταλλάξεις του κορωνοϊού και τα εμβόλια – Πως επηρεάζεται η αποτελεσματικότητά τους

Η εξάπλωση του μεταλλαγμένου στελέχους του κορωνοϊού στη Βρετανία προκαλεί έντονη ανησυχία σε όλη την Ευρώπη με τους φόβους να εστιάζονται πλέον στο πόσο αποτελεσματικά είναι τα εμβόλια. Σύμφωνα πάντως με όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα γνωστά δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι το νέο στέλεχος του κορωνοϊού είναι ανθεκτικότερο στα εμβόλια που έχουν ήδη εγκριθεί ή αναμένεται να εγκριθούν.

Αυτό, τουλάχιστον, φαίνεται ότι έχουν πει οι επιστήμονες στους Βρετανούς υπουργούς, όπως αναφέρει δημοσίευμα των New York Times. Σε αυτό το σκεπτικό κινήθηκαν άλλωστε και οι τοποθετήσεις του Μπόρις Τζόνσον και του Βρετανού υπουργού Υγείας, κατά την ανακοίνωση του νέου αυστηρού Lockdown.

Σημειώνεται ότι αυτή η μετάλλαξη του ιού που εμφανίστηκε στη Βρετανία, δεν θεωρείται συνηθισμένη και είναι γνωστή ως VUI 202012/01. Η μετάλλαξη εμφανίστηκε και σε άλλες χώρες, όπως η Νότια Αφρική, η Ολλανδία, η Δανία και η Αυστραλία, στη Βρετανία, ωστόσο, δείχνει να μεταδίδεται πολύ πιο γρήγορα, έχοντας σχεδόν εκτοπίσει τα υπόλοιπα στελέχη του ιού. Ανάλογα στατιστικά δίνει και η Νότια Αφρική, όπου το μεταλλαγμένο στέλεχος παρουσιάζει ομοιότητες με αυτό της Βρετανίας και φαίνεται ότι έχει προκαλέσει το 80 με 90% των νέων μολύνσεων στη χώρα.

Τί λέει ο ΠΟΥ

Επιστήμονες στο Ηνωμένο Βασίλειο προειδοποίησαν ότι πρέπει να γίνουν εκτενή εργαστηριακά πειράματα και αναλύσεις, προκειμένου να διαπιστωθεί με βεβαιότητα αν το νέο στέλεχος είναι όντως περισσότερο επιθετικό στη μετάδοση ή αν η κυριαρχία του επί των άλλων στελεχών οφείλεται σε άλλους παράγοντες. Οι πρώτες έρευνες έδειξαν όντως μια ταχύτητα στη μετάδοση και με βάση αυτές αποδόθηκε στις νέες μεταλλάξεις η νέα έξαρση της διασποράς.

Μέχρι στιγμής, ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία για το αν το νέος στέλεχος προκαλεί πιο βαριά νόσο ή αν είναι περισσότερο θανατηφόρο. Η μεγάλη ανησυχία ξέσπασε όμως γύρω από το αν το νέο στέλεχος είναι ανθεκτικότερο στα εμβόλια που έχουν ήδη παρασκευαστεί. Οι Βρετανοί επιστήμονες φαίνεται ότι δεν απέδωσαν τέτοιες ιδιότητες στο νέο στέλεχος, ενώ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο οποίος με παρέμβασή του καλεί τα μέλη του να εντείνουν τις προσπάθειες δεν κάνει κάποια σχετική αναφορά.

Ο ΠΟΥ καλεί τα μέλη του στην Ευρώπη να «ενισχύσουν τους ελέγχους τους», αναφέροντας ότι, σύμφωνα με τις «προκαταρκτικές πληροφορίες», εκτός των «προκαταρκτικών ενδείξεων ότι η μετάλλαξη θα μπορούσε να είναι περισσότερο μεταδοτική, θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα ορισμένων διαγνωστικών μεθόδων». Παραλλήλως, αν και δέχεται ότι παρατηρείται μια αύξηση της μετάδοσης, τονίζει ότι αντιθέτως δεν υπάρχει «καμία απόδειξη μιας αλλαγής της βαρύτητας της νόσου», ακόμα και αν αυτό το ζήτημα αποτελεί αντικείμενο ερευνών.

Οι επιστήμονες για τα εμβόλια 

Στη νέα μετάλλαξη αναφέρθηκε, μιλώντας στο Open, ο πρύτανης του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος, ο οποίος τόνισε μεταξύ άλλων, ότι υπάρχει προβληματισμός, αφού ουσιαστικά ακόμα γίνεται προσπάθεια ανάλυσης της μετάλλαξης. Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι «οποιαδήποτε μετάλλαξη και αν συμβεί στον κορωνοϊό, δεν πρόκειται να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων που έχουν ή θα πάρουν έγκριση».

Καθησυχαστικός εμφανίστηκε και ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας, Ηλίας Μόσιαλος, αναφέροντας ότι «με βάση τα δεδομένα που έχουμε και με βάση τα δεδομένα που ανακοίνωσαν οι επιστημονικοί σύμβουλοι του Βρετανού πρωθυπουργού, δε φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα με το εμβόλιο». Ο ίδιος αναφέρει σε ανάρτησή του ότι «υπάρχουν ήδη διάφορα στελέχη του ιού που κυκλοφορούν χωρίς όμως πραγματική συνέπεια».

Παραλλήλως σημειώνει ότι οι ερευνητές του Covid-19 Genomics UK (Cog-UK) που εντόπισαν και παρακολουθούν το νέο στέλεχος θεωρούν πως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για τη χρήση των εμβολίων. «Εάν ο ιός μεταλλαχθεί σε πιο ανθεκτική μορφή, τα εμβόλια μπορούν να τροποποιηθούν για να είναι εκ νέου αποτελεσματικά. Όπως γίνεται κάθε χρόνο με το εμβόλιο της γρίπης» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Την ίδια άποψη διατύπωσε και ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Σύψας, δηλώνοντας στο protothema.gr, ότι «αν ο κορωνοϊός αλλάξει το γενετικό του υλικό, σημαίνει ότι αλλάζει η σύσταση της πρωτεΐνης ακίδα, που έχει στην επιφάνειά του. Και αυτό μας ανησυχεί, ότι δηλαδή αν αλλάξει η σύνθεση της πρωτεΐνης το εμβόλιο ενδεχομένως να μην λειτουργήσει. Ωστόσο, από τις μέχρι τώρα μεταλλάξεις, καμία δεν επηρεάζει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Στο μέλλον, εάν όντως υπάρξει κάποια σοβαρή μετάλλαξη, τότε μπορούμε να αλλάξουμε τη σύσταση του εμβολίου. Προς το παρόν όμως τα εμβόλια λειτουργούν και είναι πάνω από 95% αποτελεσματικά».

Θέση για το θέμα της αποτελεσματικότητας των εμβολίων πήρε πριν λίγη ώρα και η γερμανική κυβέρνηση, τονίζοντας ότι οι ειδικοί της ΕΕ έφθασαν στο συμπέρασμα ότι τα εμβόλια που έχουν αναπτυχθεί κατά του κορονοϊού παραμένουν αποτελεσματικά απέναντι στην νέα μετάλλαξη του ιού. «Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε αυτήν την στιγμή και έπειτα από συνομιλίες μεταξύ των ειδικών των ευρωπαϊκών αρχών», το νέο στέλεχος «δεν έχει επιπτώσεις στα εμβόλια», που παραμένουν «εξ ίσου αποτελεσματικά», δήλωσε ο υπουργός Υγείας της Γερμανίας Γενς Σπαν.