Οι παπάδες του σκότους και η άρνηση της Λύτρωσης – Η ευκαιρία της Εκκλησίας

…κατά κόρον οι θεολόγοι όλων των τάσεων, στηριζόμενοι στην πλατωνική διαίρεση της ψυχής κάνουν λόγο για τη μεταμόρφωση του λογιστικού, του θυμοειδούς και του επιθυμητού, οπότε επισημαίνουν το ήθος ως μορφή και επιτηδειότητα της ζωής να δρα δημιουργικά ως προς την κατάληψη της αλήθειας μέσω της γνώσης, ως προς την πραγμάτωση της ειρήνης μέσω της θυμικής ενέργειας, που πολεμά το κακό και ενστερνίζεται το αγαθό, και ως προς την έκφραση της αγαθής επιθυμίας… (Νίκος Ματσούκας, Ιστορία της Βυζαντινής Φιλοσοφίας, Βάνιας, 1994)

Μεταφέρω χάριν συντομίας την ανακοίνωση της κας Χριστίνας Ζήση του εκδοτικού οίκου “Εκκρεμές” που τον Μάρτιο του 2019 εξέδωσε το βιβλίο του δημοσιογράφου Δημήτρη Αλικάκου με τίτλο “Λύτρωση, Περί του Αγίου Φωτός”: «Στο βιβλίο αυτό, που αποτελεί προϊόν εμπεριστατωμένης δημοσιογραφικής έρευνας, ο συγγραφέας τεκμηριώνει ότι την ημέρα του Μεγάλου Σαββάτου το Άγιο Φως ανάπτεται με φυσικό και όχι με θαυματουργό τρόπο.

Με αφορμή την έκδοση αυτή, δύο από τους αρχιερείς του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων άσκησαν αγωγές εναντίον μας, καθώς επίσης και εναντίον του συγγραφέα. Το αυτό έπραξε και το ίδιο το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, στρεφόμενο επιπλέον και κατά του κ. Σταύρου Ζουμπουλάκη, ο οποίος είχε συγγράψει τον πρόλογο του εν λόγω βιβλίου. Με τις αγωγές αυτές ζητείται να καταβληθούν από όλους μας υπέρογκα ποσά ως αποζημίωση για ηθική βλάβη.

Τους τελευταίους δύο και πλέον μήνες, τόσο ο εκδοτικός οίκος όσο και ο κ. Αλικάκος καταβάλαμε κάθε δυνατή προσπάθεια μέσω των πληρεξουσίων δικηγόρων μας να ανευρεθεί συμβιβαστική λύση και να μην οδηγηθεί η υπόθεση στα δικαστήρια. Και τούτο γιατί είναι βαθιά πεποίθησή μας ότι οι ιδέες και οι πνευματικές δημιουργίες δεν πρέπει να κρίνονται στις αίθουσες των δικαστηρίων. Αντιθέτως, αυτές αξιολογούνται από τους αναγνώστες και αποτιμώνται σε βάθος χρόνου. Παρότι το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, πράγματι, υποχώρησε, δεν συνέβη το ίδιο και με τους δύο αρχιερείς του.

Με την παρούσα θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους όσοι προσπάθησαν να δοθεί μια δίκαιη και κοινώς αποδεκτή λύση στο συγκεκριμένο ζήτημα, είτε προέρχονταν από τη δική μας πλευρά είτε από την πλευρά του Πατριαρχείου. Θα θέλαμε, επίσης, να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας σε όλους εσάς που από την πρώτη στιγμή μας στηρίξατε και μας συμπαρασταθήκατε. Η συμπαράσταση αυτή μας δίνει θάρρος να αντεπεξέλθουμε στην πρόκληση που αντιμετωπίζουμε. Ελπίζουμε ότι η ελευθερία του λόγου και της δημοσιογραφικής έκφρασης θα επικρατήσουν. Ο λόγος πια στην ελληνική δικαιοσύνη».

Ο καθαγιασμός απέναντι στο ψέμα

Το βιβλίο το διάβασα το καλοκαίρι εντυπωσιάστηκα από την εμμονική τεκμηρίωση που έγινε με επιτόπια έρευνα στα Ιεροσόλυμα και εξαντλητικές ηχογραφημένες συζητήσεις και ηλεκτρονική αλληλογραφία με τους εμπλεκόμενους αρμόδιους για την τελετή ιερείς και αρχιερείς. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων στο πλαίσιο της έρευνα του Αλικάκου αφαίρεσε από τα επίσημα κείμενά του τη λέξη «θαύμα» για την τελετή της αφής. Ο Πατριάρχης Θεόφιλος Γ΄ δήλωσε πως «δεν υπάρχει θαύμα», αν και δεν απάντησε ξεκάθαρα «πώς ανάβει το Άγιο Φως».

Ο Αλικάκος περιγράφει με λεπτομέρεια την διαδικασία αφής. Προσκομίζει τις αποκαλυπτικές μαρτυρίες ενός νυν και ενός πρώην σκευοφύλακα, καθώς και τα λόγια τριών Αγιοταφικών Αρχιεπισκόπων που επιβεβαίωσαν τη φυσική προέλευση του Αγίου Φωτός. «Αυτό βέβαια δεν αναιρεί την αγιότητά του, σύμφωνα με την Εκκλησία, αφού καθαγιάζεται με την Ευχή». Η σιωπή του κλήρου επί της πραγματικότητας της αφής αποδίδεται στο γεγονός ότι «αυτός ο τύπος των πιστών δεν θέλει την αλήθεια».

Είναι προφανές πως το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων δεν αντέχει να πάρει πάνω του την αλήθεια, όμως είχε την ευφυΐα να υποχωρήσει από τη δικαστική αναμέτρηση. Οι δύο ιερείς συνεχίζουν και απαιτούν όχι μια τυπικού χαρακτήρα αποζημίωση, αλλά μια τεράστια και αυτό είναι ένα ερώτημα. Είναι για θεολογικούς λόγους; Θα δούμε στη δίκη.

Η αλήθεια ως λύτρωση

Το βιβλίο του Αλικάκου ήταν μια ευπρεπής ευκαιρία για την Ορθοδοξία να απαλλαγεί από ένα ψέμα, να λυτρωθεί μέσα από μια αυτονόητη αλήθεια. Η δίκη είναι η δεύτερη ευκαιρία. Μόνο που πρέπει να πάρει ευθέως θέση και η Εκκλησία της Ελλάδος και το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Είναι προφανές στους καιρούς που ζούμε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν υπέρ της Εκκλησίας, γιατί η πλειονότητα των πιστών μπορεί να κατανοήσει τον καθαγιασμό του Φωτός.

Ο καθαγιασμός είναι το μυστήριο, όχι η αφή που όλοι φαντάζονται πως γίνεται. Άλλωστε, όπως γράφει ο Ματσούκας η ζωή της εκκλησιαστικής κοινότητας πρώτιστα στοχεύει στη θεραπεία της ύπαρξης, στην ευστάθεια δηλαδή της υπαρξιακής ενότητας, και έπειτα επισημαίνει τρόπους ζωής και συμπεριφοράς ως δείκτες καθοδηγητικούς. Οι δύο ιερείς οφείλουν να ξανασκεφτούν, μήπως τελικά βλάψουν την Εκκλησία.

Όμως και η Ελληνική Πολιτεία οφείλει να σταματήσει αυτή την υποκριτική αποστολή αεροπλάνου για να φέρει το Άγιο Φως το οποίο προφανώς δεν διαμοιράζεται σε όλους τους ναούς της χώρας και όπου υπάρχει ορθόδοξη εκκλησία σε όλο τον κόσμο. Είναι ευκαιρία λύτρωσης για όλους.