«Ωραία πράγματα, αλλά είναι αυτά για μας;»!

Ο Ιάσωνας είναι το νεαρό παιδί που έχασε τη ζωή του στο πρόσφατο τροχαίο ατύχημα στη Βουλή. Το περιστατικό συγκλόνισε την κοινή γνώμη, και για το γεγονός ότι ένας ακόμη νέος άνθρωπος έχασε τη ζωή του στο βωμό της ασφάλτου, αλλά και για το λόγο ότι το ατύχημα έγινε έξω από τη Βουλή των Ελλήνων, εξ αιτίας αντικανονικής στροφής που έκανε ένα αυτοκίνητο Ασφάλειας για να εισέλθει στον χώρο της Βουλής.

Δυστυχώς οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, ασχολήθηκαν με το ποιος έφταιγε, αν έπρεπε να απαγορευτεί η αριστερή στροφή στην κάθοδο της Βασιλίσσης Σοφίας, αν πρέπει να μπει φανάρι ρύθμισης της κυκλοφορίας στο σημείο και άλλα παρόμοια. Δεν άκουσα ή δεν διάβασα να γίνεται οποιαδήποτε αναφορά στη λεγόμενη “αμυντική οδήγηση” (defensivedriving), δηλαδή στον τρόπο που ένας οποιοσδήποτε οδηγός, αυτοκινήτου, μοτοσυκλέτας ή ποδηλάτου αλλά ακόμη και ένας πεζός συνειδητοποιεί ότι σε μία κίνηση οχημάτων στους δρόμους μπορεί κάποιος άλλος να κάνει ένα λάθος, που ίσως του κοστίσει την ίδια του τη ζωή. Και φυσικά, συνειδητοποιώντας κάτι τέτοιο, φροντίζει να παίρνει όσα μέτρα είναι δυνατόν να πάρει.

Στο συγκεκριμένο ατύχημα, είδαμε το αυτοκίνητο της Ασφάλειας να στρίβει αντικανονικά, με την έννοια ότι δεν υπήρχε κάποιος τροχονόμος να ρυθμίζει την κυκλοφορία στο σημείο εκείνο, ένα ταξί που ήταν στην αριστερή λωρίδα του ανοδικού ρεύματος να μειώνει την ταχύτητά του, για να επιτρέψει στο αυτοκίνητο της Ασφάλειας να στρίψει, και τον μοτοσυκλετιστή που κινούνταν δεξιά από το ταξί, να μην προλαβαίνει να αντιδράσει και να συγκρούεται σφοδρά με το παραπάνω αυτοκίνητο.

Η αναζήτηση του υπευθύνου για το ατύχημα δεν μπορεί να αναιρέσει το αποτέλεσμα, δηλαδή τον πρόωρο χαμό μίας ανθρώπινης ζωής. Όποιος και αν έφταιξε, το παλικάρι χάθηκε και τίποτε δεν θα το φέρει πίσω. Και το μεγάλο ερώτημα είναι πόσα άλλα τέτοια παλικάρια χάνονται κάθε χρόνο, όχι μπροστά στη Βουλή, ώστε να ασχοληθούν όλοι με το περιστατικό, αλλά οπουδήποτε αλλού, που ίσως δεν το μαθαίνουμε ποτέ, διότι σαν είδηση χάνεται μέσα στο τόσα άλλα θέματα της επικαιρότητας.

Η πανδημία των τροχαίων

Σήμερα το ενδιαφέρον όλων μας επικεντρώνεται στην πανδημία που θερίζει όλη την ανθρωπότητα και που στην πατρίδα μας έχει στοιχίσει μέχρι σήμερα πάνω από 7.400 νεκρούς. Την ίδια όμως στιγμή θρηνούμε και πολλά θύματα τροχαίων ατυχημάτων. Είναι παρελθόν τότε που μιλούσαμε για περίπου 2.500 νεκρούς και όπως χαρακτηριστικά λέγαμε «κάθε χρόνο ένα ολόκληρο χωριό εξαφανίζεται από τον χάρτη της Ελλάδας». Σήμερα μιλούμε για λιγότερα θύματα της ασφάλτου (περίπου 700 το 2017), αλλά και πάλι αυτός ο φόρος αίματος είναι μεγάλος.

Στα θέματα της απώλειας μίας ζωής, η στατιστική δεν είναι η απάντηση. Διότι, ακόμη και ένας να είναι ο θάνατος, αυτός μπορεί να είναι ενός δικού μας προσώπου. Ο πόνος δεν απαλύνεται από τη σκέψη ότι τα τροχαία ατυχήματα μειώθηκαν σημαντικά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Εκτός από τους θανάτους, υπάρχουν και οι σοβαρές και μόνιμες αναπηρίες, που και αυτές ανατρέπουν τη ζωή, ειδικά νέων ανθρώπων, προσθέτοντας βάρη σε όλη την κοινωνία.

Το θέμα της ασφάλειας είναι υψίστης προτεραιότητας σε μεγάλες εταιρείες. Για τον λόγο αυτό, όλο το προσωπικό εκπαιδεύεται και μάλιστα όχι μόνο για τα συνήθη θέματα των εργατικών ατυχημάτων, αλλά και για θέματα ασφάλειας στην προσωπική ζωή του καθενός. Μέσα σε αυτά, πρώτιστο θέμα ήταν η οδική ασφάλεια. Εκεί για πρώτη φορά έμαθα για την λεγόμενη “αμυντική οδήγηση”.

Εκεί άκουσα γνωστούς ανθρώπους της οδήγησης, όπως π.χ. ο Ιαβέρης, να μας διδάσκουν τι πρέπει να προσέχουμε ως προς τους άλλους οδηγούς, που μπορεί να κάνουν εκείνοι το λάθος κι αυτό να στοιχίσει σε εμάς έναν σοβαρό τραυματισμό ή και την ίδια τη ζωή μας. Εκεί άκουσα άλλον γνωστό άνθρωπο του χώρου του αυτοκινήτου να λέει «να οδηγείτε σαν όλοι οι άλλοι οδηγοί να είναι πληρωμένοι δολοφόνοι εναντίον σας».

Μία πικρή προσωπική εμπειρία

Πάντα αναρωτιόμουνα γιατί κάτι τέτοιο να μη γίνονταν σε όλη την έκταση της κοινωνίας. Δεν θέλει πολύ χρόνο και θα κόστιζε ελάχιστα. Για να μη πω ότι για τον Δημόσιο Τομέα μπορεί να μη κοστίζει και τίποτε. Ας φανταστούμε, για παράδειγμα, πόσοι άνθρωποι της δημόσιας διοίκησης αντικειμενικά έχουν κάποια “κενά” στην απασχόλησή τους. Δεν θα μπορούσαν όλοι αυτοί να μετατραπούν σε εθελοντές εκπαιδευτές, διαθέτοντας ελάχιστο από τον χρόνο τους στο κοινωνικό έργο της μετάδοσης ιδεών σαν αυτή της οδικής ασφάλειας;

Εκείνο που φοβάμαι είναι ότι όλες αυτές οι σκέψεις αντιμετωπίζονται στην καλύτερη περίπτωση με σκεπτικισμό. Ακούγονται ωραίες, αλλά είναι ίσως μακριά από μία πραγματική εφαρμογή. Δυστυχώς, η εμπλοκή μου με τον Δημόσιο Τομέα είναι γεμάτη από αρνητικές εμπειρίες. Και θα θυμηθώ εδώ μία ιστορία, μακρινή μεν (δεκαετία του 1990), αλλά χαρακτηριστική μίας συγκεκριμένης νοοτροπίας.

Στα πλαίσια της εκπαίδευσης για θέματα οδικής ασφάλειας, το 1992 επισκέφθηκα ένα εκπαιδευτικό κέντρο για θέματα οδικής ασφάλειας στον Μπάντεν της Αυστρίας (πολύ κοντά στη Βιέννη). Το εκπαιδευτικό αυτό κέντρο το λειτουργούσε η εκεί ΕΛΠΑ και εκπαιδεύονταν σε αυτό όσοι ιδιώτες ή και επαγγελματίες οδηγοί ήθελαν. Περιλάμβανε πολλές δοκιμασίες, όπου, με απόλυτα ελεγχόμενο και ασφαλή τρόπο, έβλεπες πράγματα που αν συνέβαιναν σε πραγματική οδήγηση, το ατύχημα θα ήταν ίσως μοιραίο. Για παράδειγμα, υπήρχε δρόμος, που το μισό μέρος του ήταν κανονικό οδόστρωμα και το άλλο μισό είχε πάγο και εκεί έβλεπες πως συμπεριφερόταν το αυτοκίνητο όταν οι δύο τροχοί πατούσαν σε πάγο ενώ οι άλλοι δύο ήταν στον κανονικό δρόμο.

Η όλη εκπαίδευση μου έκανε τόση εντύπωση που επιστρέφοντας στην Ελλάδα, επικοινώνησα με τον πολύ φίλο του πεθερού μου τότε Υπουργό Συγκοινωνιών και έκλεισα ραντεβού μαζί του για να του δείξω αυτά που είχα ζήσει. Σκοπός μου να τον πείσω ότι πολύ εύκολα και η εδώ ΕΛΠΑ θα μπορούσε να φτιάξει ένα τέτοιο εκπαιδευτικό κέντρο και να εκπαιδεύει οδηγούς σε δύσκολες συνθήκες οδήγησης.

Δυστυχώς, το ραντεβού έγινε μεν, αλλά όχι με τον Υπουργό, που τη μέρα εκείνη ήταν απασχολημένος, αλλά με έναν γενικό διευθυντή, στον οποίο ο Υπουργός ανέθεσε να με δει και να με ακούσει. Ο γενικός αυτός διευθυντής με άκουσε, είδε τις ταινίες που του έδειξα και κατέληξε λέγοντας «Ωραία πράγματα, αλλά είναι αυτά για μας;».