Ουκρανοί πρόσφυγες μαζικά στα νησιά για εργασία

Μόλις 18.000 Ουκρανοί πρόσφυγες από τους 55.739 που ήρθαν στην Ελλάδα από την έναρξη του πολέμου παρέμειναν εδώ. Οι άλλοι έφυγαν σχεδόν αμέσως για χώρες της δυτικής Ευρώπης, οι οποίες τους δέχονται αυτομάτως, παρά το γεγονός ότι οι ίδιες δεν δέχονται εύκολα πρόσφυγες από άλλες εμπόλεμες περιοχές. Τον τελευταίο μήνα, όμως, αυξήθηκαν εντυπωσιακά οι ροές προς Ελλάδα. Αυτό οφείλεται αφενός στο ότι οι Ουκρανοί έμαθαν ότι μπορούν να βρουν δουλειά στα νησιά, αλλά και στο ότι τους “διώχνει με τρόπο” η Βουλγαρία.

Στην Ελλάδα περίπου 4.000 Ουκρανοί πρόσφυγες βρήκαν ήδη εργασία στην εστίαση στα ελληνικά νησιά. Να υπενθυμίσουμε ότι η εστίαση αντιμετωπίζει φέτος πρόβλημα εξεύρεσης εργαζομένων, επειδή οι αμοιβές και οι συνθήκες εργασίας είναι αποτρεπτικές. Μάλιστα ενώ για πρώτη φορά προ μηνός υπεγράφη επιτέλους συλλογική σύμβαση για πενθήμερο σε εστιατόρια και ξενοδοχεία, προ τριημέρου ο υπουργός την ανέτρεψε, ουσιαστικά καταργώντας την, λόγω πιέσεων των επιχειρηματιών.

Οι εργαζόμενοι αντέδρασαν έντονα και ζητούν να αμείβονται υπερωριακά για όσες ώρες και ημέρες ξεπερνούν την συλλογική τους σύμβαση. Ενώ τον Μάιο έρχονταν 300-400 Ουκρανοί την ημέρα, τον Ιούνιο έφτασαν τους 700 την ημέρα (από Προμαχώνα) και χθες έφθασαν τους 1.012 μέσα σε ένα 24ωρο. Οι Ουκρανοί πρόσφυγες φεύγουν από την Ελλάδα όχι λόγω των εν μέρει πιο “φιλορωσικών” αισθημάτων των Ελλήνων σε σύγκριση με των υπολοίπων Ευρωπαίων, αλλά λόγω πρακτικών προβλημάτων.

Η Ελλάδα είναι μακριά από την πατρίδα τους και από την υπόλοιπη ΕΕ. Το ταξίδι προς Γερμανία και Πολωνία όπου έχουν βρει καταφύγιο πολλοί συμπατριώτες και συγγενείς τους είναι πιο μακρινό και πολυέξοδο. Ο κύριος λόγος, πάντως, είναι οι καλύτερες συνθήκες εργασίας. Αίτημα προσωρινής προστασίας υπέβαλαν 18.096 Ουκρανοί πρόσφυγες και σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου την έλαβαν ήδη οι 16.000. Πολλοί πάντως από όσους ήρθαν αρχικά στην Ελλάδα, γύρισαν στην πατρίδα τους, καθώς διαφαίνεται ότι η δυτική Ουκρανία είναι σχετικά ασφαλής. Οριστικά πρόσφυγες αναμένεται να παραμείνουν όσοι ζούσαν στην ανατολική Ουκρανία, που ελέγχεται πλέον σε μεγάλη έκταση από τις ρωσικές δυνάμεις.

Πολλοί πάντως δεν επιστρέφουν, καθώς στην πατρίδα τους έχουν επιστρατευθεί όλοι οι άνδρες ηλικίας 18 έως 55 ετών, κάτι που λειτουργεί αποτρεπτικά για όσους εξαρχής έφυγαν βιαστικά, προτού επιστρατευθούν. Πολλοί κατάφεραν να φύγουν και μετά την επιστράτευση, αλλά οι περισσότεροι είτε δεν μπόρεσαν να αποφύγουν τη στράτευση, είτε δεν θέλησαν. Πάντως οι περισσότεροι πρόσφυγες είναι γυναικόπαιδα και ηλικιωμένοι.

Ο Γενικός Γραμματέας Υποδοχής Αιτούντων Άσυλο Μάνος Λογοθέτης είπε σε συνέντευξή στο ethnos.gr ότι πολλοί επιθυμούν να γυρίσουν πίσω, γιατί θέλουν να στείλουν τα παιδιά τους σε ουκρανικό σχολείο ενόψει και της νέας σχολικής περιόδου. Και ενώ το καλοκαίρι προσφέρει επιλογές, ο χειμώνας στις ελληνικές δομές φιλοξενίας δεν τους εξυπηρετεί επαρκώς. Εν τω μεταξύ, επειδή οι Βούλγαροι έχουν κι αυτοί τουριστική σεζόν, “με τρόπο” διώχνουν τους πρόσφυγες και πολλοί από αυτούς αναγκαστικά στρέφονται στην Ελλάδα.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον περασμένο μήνα παραδόξως να αυξηθούν οι ροές Ουκρανών μεταναστών περίπου στους 700 την ημέρα. Μέχρι να αντιμετωπίσουν προβλήματα με την Βουλγαρία, έρχονταν στην Ελλάδα οι μισοί. Μάλλον, όμως, κύριο ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι το καλοκαίρι η Ελλάδα προσφέρει τη δυνατότητα εποχικής εργασίας με σχετικά επαρκείς αμοιβές, ενώ η Βουλγαρία όχι.

Σύμφωνα με τον κ. Λογοθέτη, η αύξηση αυτή ενδέχεται να οφείλεται σε ένα βαθμό, στο γεγονός ότι πολλοί πρόσφυγες έμεναν κατά κύριο λόγο σε ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα κοντά στη Μαύρη Θάλασσα. Τώρα που ξεκίνησε η σεζόν, οι Ουκρανοί πιέζονται να μετακομίσουν.  Στην Ελλάδα οι περισσότεροι Ουκρανοί πρόσφυγες συνεχίζουν να μένουν σε σπίτια συγγενών και φίλων, ενώ κάποιοι έχουν νοικιάσει μόνοι τους καταλύματα.

Σχετικά λίγοι φιλοξενούνται σε δομές δήμων και ΜΚΟ και σχεδόν κανένας δεν θέλησε να πάει σε δομές προσφύγων στις Σέρρες και στην Ελευσίνα που είναι σχεδόν άδειες. Μέχρι στιγμής η ΕΕ δεν έχει δώσει ούτε ένα ευρώ για τη φιλοξενία των Ουκρανών προσφύγων, αλλά ούτε και της ζητήθηκε από τις ελληνικές αρχές. Οικονομική βοήθεια δεν παρέχεται σε όσους Ουκρανούς έχουν δικαίωμα να εργασθούν κι αυτό το δικαίωμα το έχουν όλοι όσοι ήρθαν στην Ελλάδα. Επιδοτούνται όσοι αιτούνται ασύλου και όσοι δεν έχουν δικαίωμα να εργασθούν, κάτι που δεν ισχύει για τους Ουκρανούς.

Στα άλλα κράτη

Πολλοί πάντως που προτίμησαν να καταφύγουν στη Βρετανία, βρέθηκαν τελικά άστεγοι, καθώς το πρόγραμμα Homes for Ukraine δεν επαρκεί για όλους. Αν και η κυβέρνηση Τζόνσον, μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο, προέτρεπε ιδιώτες και εταιρείες και φιλανθρωπικούς οργανισμούς να φιλοξενήσουν Ουκρανούς πρόσφυγες, στους οποίους χορηγούσε βίζα με γρήγορες διαδικασίες, το σχέδιο δεν είχε την αναμενόμενη επιτυχία. Πολλοί έσπασαν την συμφωνία πολύ νωρίτερα από τον προβλεπόμενο χρόνο φιλοξενίας, που ήταν κατ’ ελάχιστον έξι μήνες. Για την φιλοξενία Ουκρανών προσφύγων η βρετανική κυβέρνηση προσέφερε 350 λίρες μηνιαίως.

Τα τοπικά συμβούλια στη Βρετανία, όπου καταφεύγουν για αναζήτηση στέγης οι πρόσφυγες, τους αντιμετωπίζουν σαν άστεγους και δεν καταβάλουν προσπάθεια για να βρεθούν νέοι σπόνσορες. Τους τοποθετούν σε ξενώνες ή ξενοδοχεία, όπως ακριβώς έκαναν και με τους Αφγανούς πρόσφυγες, μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν.

Η βρετανική εφημερίδα Guardian φιλοξένησε τη συνέντευξη ενός ζευγαριού που με τα παιδιά τους βρέθηκαν στη Βρετανία, αλλά απογοητεύθηκαν αμέσως. Η 37χρονη Άννα από το Κίεβο μαζί με τον σύζυγο της και τον τρίχρονο γιο τους έφθασαν στα τέλη Μαρτίου στο Νορθάμπτον φιλοξενούμενοι μιας τετραμελούς οικογένειας Βρετανών, που διέθετε ένα μεγάλο σπίτι. «Ενώ στην αρχή μας καλωσόρισαν, μετά από λίγες εβδομάδες άλλαξαν στάση απέναντί μας σχεδόν απότομα. Δεν καταλάβαμε το λόγο. Μας μετέφεραν σε ένα δωμάτιο στην αυλή σαν αποθήκη, όπου δεν μπορούσα ούτε να μαγειρέψω για τα παιδιά», δήλωσε η Άννα, που είπε ότι πλέον σκέφτονταν σοβαρά να ξαναγυρίσουν στην Ουκρανία. Οι Ουκρανοί θα προτιμούσαν ένα κυβερνητικό σχέδιο φιλοξενίας αντί για αυτές τις μη σταθερές ιδιωτικές πρωτοβουλίες.

Η Πολωνία, που φιλοξενεί και τους περισσότερους Ουκρανούς πρόσφυγες ζήτησε οικονομική βοήθεια από τα ταμεία της ΕΕ. Στη Γερμανία εν τω μεταξύ ανοδική είναι η πορεία της ανεργίας σύμφωνα με στοιχεία του Ομοσπονδιακού Γραφείου Εργασίας, όπως μετέδωσε το Reuters. Η αύξηση αυτή προέκυψε, διότι πλέον καταμετρούνται ως άνεργοι και οι Ουκρανοί πρόσφυγες που έχουν εγγραφεί στο γραφείο προς αναζήτηση εργασίας. Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Εργασίας ανέφερε ότι ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 133.000 και συγκεκριμένα έφθασε συνολικά τα 2.500.000 ανέργους συνολικά.