Πηνειός και Αχελώος – Η κόντρα Θεσσαλών Αιτωλοακαρνάνων

Εδώ και δεκαετίες τρώγονται οι Θεσσαλοί μεταξύ τους όπως και με άλλες περιφέρειες, γιατί δεν τους φτάνει ο Πηνειός και θέλουν και τον Αχελώο. Πέρασαν 30 χρόνια με συζητήσεις για την εκτροπή του Αχελώου ή έστω για τη δημιουργία τουλάχιστον δύο ή και τριών φραγμάτων στον Πηνειό. Με τα φράγματα, αντί το νερό του να καταλήγει κάθε χειμώνα στη θάλασσα, θα ταμιεύεται διαθέσιμο για τις θεσσαλικές ανάγκες του καλοκαιριού. Φέτος ο Πηνειός ξεράθηκε σε μήκος 25 χιλιομέτρων και η φαγωμάρα ξανάρχισε.

Το σχέδιο για την εκτροπή αν και υιοθετήθηκε από τις κυβερνήσεις Ανδρέα Παπανδρέου και Μητσοτάκη, σκάλωσε στου ΣΥΡΙΖΑ αλλά και στις οκτώ (!) αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας που ακυρώνει τις σχετικές υπουργικές πρωτοβουλίες καθώς και σε απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου, που επίσης απορρίπτει την εκτροπή. Στο σκεφτικό μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι δεν έχουν εξαντληθεί, όλες οι άλλες λύσεις, θέτοντας και άλλες περιβαλλοντικές και καθαρά νομικές παραμέτρους. Ο Αχελώος πηγάζει από τα όρια των νομών Τρικάλων και Ιωαννίνων αλλά οι Θεσσαλοί τον θεωρούν δικό τους ενώ οι Ακαρνάνες όχι.

Και ο σημερινός πρωθυπουργός επανέφερε (πέρσι στην ΔΕΘ) την εκτροπή, παρά τις αποφάσεις που έχουν εκδοθεί και οι οποίες έχουν φρενάρει όλα τα συναφή έργα. Η πλειοψηφία των Θεσσαλών θεωρεί τα φράγματα προσωρινή λύση. Με το επιχείρημα της κλιματικής αλλαγής που θα στερέψει, όπως υποστηρίζουν οι Θεσσαλοί, μελλοντικά τον πιο παραγωγικό κάμπο της Ελλάδας, απαιτούν μόνιμη και μακροπρόθεσμη λύση, δηλαδή την εκτροπή του Αχελώου. Όμως, εν τω μεταξύ δεν προχωρεί καν έστω και ως προσωρινή λύση η πρακτική φόρμουλα των φραγμάτων για τα ύδατα του Πηνειού.

Οι Αιτωλοακαρνάνες από την άλλη, όπως και πολλοί περιβαλλοντικοί επιστήμονες, είναι κατά της εκτροπής. Οι πρώτοι γιατί έχουν ζωτική ανάγκη τα νερά του Αχελώου για την επιβίωσή τους, και οι δεύτεροι για τις επιπτώσεις που θα έχει στο περιβάλλον ένα τέτοιο έργο. Παρ΄όλα αυτά η πλειοψηφία στη Θεσσαλία επιδιώκει την εκτροπή του Αχελώου πεισματικά. Μάλιστα για το θέμα αυτό εδώ και τριάντα χρόνια συστάθηκε η Πανθεσσαλική επιτροπή (ΠΑΣΕ), η οποία πιέζει για την εκτροπή του Αχελώου και δεν προωθεί διόλου τις λύσεις των φραγμάτων του Πηνειού. Ένα από τα επιχειρήματά τους είναι ότι ήδη έχουν διατεθεί πάρα πολλά χρήματα για έργα εκτροπής που δεν περατώθηκαν ποτέ.

Ο Πηνειός δεν στερεύει βέβαια για πρώτη φορά και κάθε φθινόπωρο ξαναγεμίζει. Παλιότερα κάθε καλοκαίρι συγκρούονταν μάλιστα έντονα οι αγρότες Καρδίτσας, Τρικάλων και Λάρισας, καθώς το νερό δεν επαρκούσε για τα ποτιστικά και των τριών. Αυτά τα προβλήματα μειώθηκαν γιατί έγιναν παρεμβάσεις για τη διαχείριση του νερού. Όμως, φέτος για πρώτη φορά ο Πηνειός είναι κατάξερος σε μήκος 25 χιλιομέτρων και το θέμα επανέρχεται, με τους Αιτωλοακρανάνες να χαρακτηρίζουν έγκλημα και παρανομία την τυχόν εκτροπή.

Ο Πηνειός στερεύει

Ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κώστας Αγοραστός, είπε σχετικά ότι δεν υπάρχει σταγόνα νερού σε μία έκταση περίπου 25 χιλιομέτρων στην κοίτη του Πηνειού, από την περιοχή της Καλαμπάκας, μέχρι το χωριό Διαλεκτό, το οποίο βρίσκεται λίγο πιο κάτω από τα Τρίκαλα. Στη συνέχεια υπάρχει νερό στην κοίτη του ποταμού, επειδή αυτό –όπως υποστηρίζει ο ίδιος– προέρχεται από τη λίμνη Πλαστήρα.

Η μόνη λύση κατά τη γνώμη του είναι η εκτροπή του Αχελώου και δεν σχολιάζει το γεγονός ότι το ΣτΕ έχει απορρίψει οκτώ φορές την εκτροπή, αλλά ούτε και το γεγονός ότι όλη η Θεσσαλία έχει στραφεί σχεδόν αποκλειστικά στις ποτιστικές καλλιέργειες. Αυτές προκαλούν υπεράντληση υδάτων –κάτι με σοβαρές επιπτώσεις στον υδροφόρο ορίζοντα.

Επίσης οι Θεσσαλοί δεν ακολουθούν αναλογικότητα και όποιος προλαβαίνει να αντλήσει νερό, απλά το αντλεί και οι υπόλοιποι ξεμένουν ή ψάχνουν να αντλήσουν από αλλού. Εάν τα φράγματα είχαν προχωρήσει, το καλοκαιρινό κυνήγι του νερού και ο “σκοτωμός” του ποιος θα προλάβει να αντλήσει πρώτος το νερό, δεν θα προκαλούσε διαμάχες επιπέδου “ο σώζων εαυτόν σωθήτω”.