Ποια είναι η νέα οικιστική τάση στις μητροπόλεις

Στις δημοφιλείς μητροπόλεις του κόσμου, όπου η αξία της ακίνητης περιουσίας είναι ιδιαίτερα υψηλή και η δε γη δυσεύρετη (όπως στη Νέα Υόρκη ή στο Λονδίνο), διαμορφώνεται μία νέα αντίληψη και εμφανίζεται μία εναλλακτική αρχιτεκτονική τυπολογία, αυτή της “μικροκατοικίας”. Η αγορά και συγκεκριμένα ο καπιταλισμός, μάλλον επιβάλλουν την άποψη τους, υπαγορεύοντας νέες κατευθύνσεις στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, αδιανόητες πριν από λίγα χρόνια.

Ο λόγος είναι για διαμερίσματα εμβαδού μικρότερου των τριανταπέντε (35) τετραγωνικών μέτρων (συχνά πολύ μικρότερου), που ουσιαστικά δεν υστερούν από αισθητικής και λειτουργικής άποψης, συγκριτικά με αρκετά μεγαλύτερες αστικές κατοικίες. Με τον ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό της, η Νέα Υόρκη ως megacity, αντιμετωπίζει οξύ οικιστικό πρόβλημα. Επομένως, έπρεπε να επινοηθούν νέοι τρόποι αντιμετώπισης του.

Σημειωτέον ότι οι περισσότερες πολυκατοικίες είχαν δομηθεί όταν η πλειονότητα των δημοτών ήταν οικογένειες με παιδιά, γεγονός που δεν ισχύει πλέον. Συνεπώς τα διαμερίσματα ήταν μεγαλύτερα, προσφέροντας δύο ή τρία υπνοδωμάτια. Η πρώτη μικροκατοικία, το εννιαόροφο συγκρότημα Carmel Place των 55 διαμερισμάτων, έργο των αρχιτεκτόνων n-architects, κατασκευάστηκε το έτος 2015. Προσφέρει πλήρως επιπλωμένα στούντιο (24 μέχρι 33 τμ) προς ενοικίαση, αλλά και μεγαλύτερα διαμερίσματα.

Ως μία ιστορική παρένθεση, το 2013 οι αρχιτέκτονες Eric Bunge and Mimi Hoang κατέκτησαν την πρώτη θέση στο διαγωνισμό μικροκατοικίας της Νέας Υόρκης. Οι δύο αρχιτέκτονες ευτύχησαν να δουν την υλοποίηση της ιδέας τους, σε αντίθεση με τα όσα αδιαφανή ή ευτράπελα συμβαίνουν στη χώρα μας με τους κατ’ ευφημισμόν αρχιτεκτονικούς “διαγωνισμούς”, που διόλου σπάνια περιλαμβάνουν εξαγορές, αγωγές, ματαιώσεις, επαναπροκηρύξεις… Το επακόλουθο είναι, πολλοί από εμάς τους αρχιτέκτονες, να μην λαμβάνουμε πλέον μέρος σε τέτοιες διαδικασίες!

Παροχές και εμπειρία ξενοδοχείου

Εντυπωσιακό είναι ότι τα διαμερίσματα, προκατασκευασμένα με τη λογική της αυτόματης γραμμής παραγωγής της αυτοκινητοβιομηχανίας (σε ένα χώρο πρώην ναυπηγείου), μεταφέρθηκαν με φορτηγό στο οικόπεδο και τοποθετήθηκαν με γερανό στο υπό ανέγερση κτίριο. Το κτίριο διαθέτει κοινή αίθουσα εκδηλώσεων, γυμναστήριο, χώρο ποδηλάτων, χώρο πλυντηρίου, αποθήκες, καθιστικά, κοινές κουζινούλες σε μερικούς ορόφους, διαμορφωμένο δώμα με μπαρ και μουσική dj, κήπο, ξαπλώστρες σε εξώστη για ηλιοθεραπεία, μεταφορά αγαθών super-market και τακτοποίηση αυτών, καθώς και ειδικές παροχές για μέλη σε συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, που συνδυαστικά επιχειρούν να μετριάσουν το πιθανόν μειονέκτημα του λιλιπούτειου εμβαδού.

Αξιοσημείωτο είναι ότι μερικά διαμερίσματα επίσης διαθέτουν κρεβάτια τύπου Μέρφι (Murphy bed), συρόμενα ντουλάπια για αποθήκευση τροφίμων και κρυφά/συρόμενα τραπέζια κουζίνας, ενώ το ύψος των 4,85 μέτρων επιτρέπει άνεση, αίσθηση πολυτέλειας, και περαιτέρω αποθηκευτικούς χώρους. Στις δωρεάν παροχές συγκαταλέγεται η πρόσβαση στο διαδίκτυο, η παροχή συνδρομητικής τηλεόρασης, καθαριότητα και αλλαγή κλινοσκεπασμάτων και πετσετών. Προσφέρονται δηλαδή παροχές και εμπειρία τύπου ξενοδοχείου, ενώ προωθούνται και δυνατότητες κοινωνικής αλληλεπίδρασης.

Στη γειτονιά Kips Bay, σε απόσταση αναπνοής από το Grammercy Park και πλησίον του μετρό, το Carmel Place αποτελεί εξαιρετική πρόταση για επαγγελματίες, οι οποίοι συχνά είναι νέοι, ελεύθεροι και λάτρεις της αστυφιλίας. Οι δε τιμές ενοικίασης, συγκριτικά με τα σχετικά υπέρογκα ποσά αυτής της μητρόπολης, θεωρούνται μάλλον προσιτές (αν και αυτό είναι υποκειμενικό).

Petit διαστάσεις με πολλαπλά οφέλη

Διαφαίνεται η εξέταση του “ελάχιστου”, όχι μόνον ως πιθανή, αλλά και ως αποδεκτή αρχιτεκτονική έκφραση. Θυμίζουμε τη δημοφιλία των κοντέινερ που χρησιμοποιούνται ως κατοικία, κυρίως παραθεριστική, αν και η μικροκατοικία ως ιδέα, τουλάχιστον στο συγκεκριμένο πλαίσιο, νοείται ως αστική. Το εναλλακτικό αυτό μοντέλο κατοικίας παρέχει πολλά οφέλη, κυρίως οικονομικά και οικολογικά.

Πιο αναλυτικά, διαμένουμε στη γεμάτη ζωή καρδιά της πόλης, με μικρό κεφάλαιο αγοράς ή χαμηλότερο μίσθωμα και απολαμβάνουμε χαμηλότερα μηνιαία έξοδα. Επιπλέον, εξοικονομούμε χρόνο για μετάβαση από/προς την εργασία μας, ενώ προκύπτει κα μικρότερο ενεργειακό αποτύπωμα. Τέλος, δημιουργούνται ευκαιρίες κοινωνικής αλληλεπίδρασης ή κοινωνικών σχέσεων, σε μία πόλη που αρκετοί θεωρούν ατομικιστική ή ψυχρή.

Στη χώρα μας, λόγω των διαχρονικά αβέβαιων οικονομικών συνθηκών, για δεκαετίες παράγονταν διαμερίσματα, νόμιμα ή μη, εμβαδού μικρότερου των τριάντα (30) ή και των εικοσιπέντε (25) τετραγωνικών μέτρων. Όμως, συχνά συλλαμβάνονταν σχεδιαστικά ως απλώς μικρά, δίχως τις απαραίτητες αντίρροπες ή ειδικές σχεδιαστικές προτάσεις. Επομένως, στην πλειοψηφία τους είναι δυσλειτουργικά ή κλειστοφοβικά (αν και πρόσφατα, έχουν επιχειρηθεί αξιόλογες προσπάθειες από ειδικούς αρχιτέκτονες μηχανικούς).

Διαφαίνεται ήδη το μέλλον;

Στον αντίποδα του καταναλωτικού life-style που γνωρίσαμε, αδιαμφισβήτητα στις συγκεκριμένες κατοικίες αναδεικνύεται η δημιουργικότητα και η ευφυΐα του αρχιτέκτονα, που στοχεύει σε μία εμπειρία σχεδόν ανάλογη των πολυτελών και μεγαλύτερων αστικών κατοικιών. Φιλοσοφικά τουλάχιστον, διερωτώμεθα γιατί να μην μπορεί ο άνθρωπος, σε
έναν τόσο ελάχιστο ή λιτό χώρο, να νιώθει ευτυχισμένος ή ως μία ολοκληρωμένη ύπαρξη;

Δεν το έπραξε ο Διογένης ο Κυνικός (ή Σινωπεύς) στο γνωστό πιθάρι; Δεν αποτελεί διαχρονικά τρόπο ζωής για χιλιάδες μοναχούς και αναχωρητές; Με δεδομένο ότι από το έτος 2000, περίπου, η πλειονότητα του πληθυσμού του πλανήτη ζει πλέον στις πόλεις, και ο νυν παγκόσμιος πληθυσμός είναι σχεδόν 7,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι (που αυξάνονται ταχέως), η μικροκατοικία είναι μία τάση που πιθανότητα θα διαμορφώσει τις μελλοντικές εξελίξεις, ενώ στα υπερμεγέθη μητροπολιτικά κέντρα, θα αναδειχθεί ως αρχιτεκτονική ειδικότητα.