Ποια μετάλλαξη θα διαδεχθεί την Όμικρον

Ερευνητές διαπίστωσαν τον λόγο για τον οποίο κυριάρχησαν μέχρι στιγμής συγκεκριμένες μεταλλάξεις του κορονοϊού και αυτό το εύρημα ανοίγει το δρόμο για να προβλέψουμε ποια θα είναι η επόμενη μετάλλαξη, που θα διαδεχθεί την παραλλαγή Όμικρον. Συγκεκριμένα, οι ειδικοί έβαλαν φορείς διαφόρων μεταλλάξεων να φυσάνε μέσα σε ένα χωνί και διαπίστωσαν ότι όσοι είχαν μολυνθεί από την Άλφα (βρετανική), από την Δέλτα (ινδική) και από την Όμικρον (νοτιοαφρικανική), εξέπνεεαν πολύ περισσότερο ιικό φορτίο, σε σύγκριση με όσους είχαν μολυνθεί από άλλες παραλλαγές ή υποπαραλλαγές.

Η ίδια έρευνα έδειξε και ότι έκαναν λάθος όσοι θεωρούσαν ότι οι εμβολιασμένοι που κολλούν τη νόσο “δεν μεταδίδουν”. Απεναντίας, η έρευνα έδειξε ότι όσοι κολλούν μετά από εμβολιασμό, ακόμα και μετά από τρίτη δόση, εξακολουθούν να μεταδίδουν τη νόσο “κανονικά”. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση medRxiv και δεν έχει ακόμη “εγκριθεί”.

Αυτή η έγκριση είναι τυπικός, αλλά και ουσιαστικός όρος. Κάθε έρευνα δηλαδή περνάει από “κόσκινο” ειδικών που εξετάζουν αν τηρήθηκαν όλες οι προδιαγραφές σωστά και εν γένει εντοπίζουν τυχόν λάθη ή διφορούμενα σημεία στην κάθε μελέτη. Αυτό το κόσκινο δίνει στην έρευνα την απαραίτητη εγκυρότητα. Πάντως συχνά οι έρευνες δημοσιεύονται προτού περάσουν από τον έλεγχο της ομάδας των ειδικών κάθε ιατρικής επιθεώρησης, έντυπης ή διαδικτυακής.

Όπως εξηγεί ο Τζον Βόλκενς, ειδικός Δημόσιας Υγείας στο κρατικό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Φορτ Κόλινς, σύμφωνα με τους ερευνητές οι τρεις μεταλλάξεις που κατίσχυσαν στον μεταξύ τους ανταγωνισμό, έχουν το κοινό στοιχεί να τις εκπέμπει ο μολυσμένος σε μεγαλύτερη ποσότητα όταν μιλάει ή όταν φωνάζει. Μία από τους συγγραφείς της έρευνας, η Κρίστεν Κόουλμαν, που μελετά νέους ιούς στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, στο Κόλετζ Παρκ, δήλωσε ότι είναι πλέον σαφές πως «οι κυβερνήσεις πρέπει να φροντίσουν να βελτιωθεί η ατμόσφαιρα στους κλειστούς χώρους, με καλύτερο εξαερισμό και πιο αποτελεσματικά φίλτρα στα κλιματιστικά».

Πώς έγινε η έρευνα

Η έρευνα στηρίχθηκε στη μελέτη αποτελεσμάτων από 93 φορείς που έλαβαν μέρος σε πειράματα από τα μέσα του 2020 μέχρι τις αρχές του 2022. Οι συμμετέχοντες είχαν μολυνθεί από ποικίλες μεταλλάξεις. Όσοι μάλιστα είχαν κολλήσει την παραλλαγή Όμικρον, ήταν προηγουμένως πλήρως εμβολιασμένοι. Οι εθελοντές κλήθηκαν να βάλουν το πρόσωπό τους σε ένα μηχάνημα που είχε μια υποδοχή σαν κώνο.

Εκεί τους ζητήθηκε είτε να τραγουδούν είτε να φωνάζουν, είτε να βήχουν, για 30 λεπτά. Ο,τι εξέπνεαν, συγκεντρωνόταν και αναλυόταν από μια συσκευή που λέγεται Gesundheit-II. Αυτή διαχώριζε τα σταγονίδια διαμέτρου κάτω των πέντε μικρομέτρων ή μικρών, το μικρόν είναι μονάδα μήκους, ίση με το ένα εκατομμυριοστό του μέτρου. Οι ειδικοί εστιάσθηκαν στα μικρά, επειδή μόνον αυτά διαπερνούν τις χειρουργικές ή υφασμάτινες μάσκες.

Όταν η ανάλυση ολοκληρώθηκε, διαπιστώθηκαν μεγάλες διαφορές στο ιικό φορτίο που εξέπεμπαν οι μολυσμένοι από διάφορες παραλλαγές. Μάλιστα και οι τρεις είχαν πολύ μεγαλύτερο φορτίο από ό,τι το αρχικό στέλεχος της Γιουχάν. Είχαν μεγαλύτερο ιικό φορτίο και από παραλλαγές που τελικά περιορίστηκαν, όπως η Γάμα, η οποία είχε εμφανιστεί το 2020. Μάλιστα όσοι ήταν φορείς της Δέλτα και της Όμικρον, εξέπεμπαν πενταπλάσιο ιικό φορτίο στα σταγονίδιά τους

Οι ερευνητές μόλυναν εν συνεχεία κύτταρα στο εργαστήριό τους, ραντίζοντάς τα με δείγματα του “ατμοσφαιρικού” αέρα που δημιουργούσαν στον κώνο οι εθελοντές, σημειώνοντας κάθε παραλλαγή χωριστά. Συνέκριναν ποιο δείγμα μόλυνε περισσότερα κύτταρα. Ο ιός στις επιφάνειες δεν ήταν πάντα μολυσματικός, όπως λέει άλλη μια συγγραφέας στην ίδια μελέτη, η η Τζάνγιου Λάι, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, που προσθέτει απεναντίας ότι το φαινόμενο αεροζόλ, δηλαδή τα σταγονίδια στην ατμόσφαιρα, διασπείρουν πολύ ευκολότερα τα νοσήματα.

Κι αν απλά μιλάμε;

Για το σκεφτικό της έρευνας πάντως, υπάρχουν και ενστάσεις, όπως του ειδικού στο φαινόμενο αεροζόλ (διασποράς σταγονιδίων) Μαλίν Άλσβεντ του σουηδικού Πανεπιστημίου της Λουντ. Η αντίρρησή του εστιάζεται στο ότι ανέμιξαν όλες τις μεθόδους εκπνοής, δηλαδή και την απλή ανάσα, την ομιλία, τον βήχα ή το τραγούδι. Η ερευνήτρια Κόουλμαν υποστηρίζει ότι με αυτό ήθελαν να αναπαράγουν ή να μιμηθούν τις συνθήκες που επικρατούν σε ένα εστιατόριο, αλλά ο Άλσβεντ έχει δίκιο στο ότι με αυτό τον τρόπο δεν ξέρουμε πόσο διαχέεται ο ιός όταν κάποιος είναι απλώς στον ίδιο χώρο σιωπηλός ή μιλάει κανονικά.

Η ίδια έρευνα έδειξε και διαφορές μεταξύ των ατόμων, ανεξαρτήτως του στελέχους του ιού. Κάποια άτομα, δηλαδή, απ’ ό,τι κι αν μολυνθούν, είναι πιο μολυσματικά από άλλα. Ένα άτομο που είχε μολυνθεί από την παραλλαγή Όμικρον, εξέπνεε στον κώνο τριπλάσιο ιικό φορτίο από άλλα άτομα με Όμικρον. Δεν έχει βρεθεί ο λόγος που συμβαίνει αυτό, και κάποιοι πιστεύουν ότι σχετίζονται με την ηλικία ή με άλλα βιολογικά στοιχεία του μολυνθέντα.

Στο συγκεκριμένο πείραμα πάντως, ο άνθρωπος με το μεγαλύτερο φορτίο, ήταν και εκείνος που έβηχε πιο συχνά από όλους. Κατά συνέπεια το τριπλάσιο φορτίο μπορεί κάλλιστα να αποδοθεί στο συχνό βήχα του και όχι σε κάποια ιδιαιτερότητα στο DNA του, παρότι εν γένει, έχει διαπιστωθεί και σε άλλα πειράματα, ότι παραδόξως πράγματι κάποιοι μολύνουν τους άλλους πιο εύκολα από τον μέσο όρο. Ένα άλλο παράδοξο εύρημά τους ήταν πως οι μολυσμένοι με Όμικρον, αν και είχαν πολλαπλά μολυσμένα σταγονίδια στις εκπνοές τους, εντούτοις είχαν λιγότερο έντονη παρουσία του ιού στα επιχρίσματα από τη μύτη τους κατά τη λήψη του κλασικού τεστ.

Πιο προσαρμοστικός από την γρίπη

Κάτι ακόμη που πρόσεξαν οι ερευνητές είναι ότι όσοι έχουν κορονοϊό, αποπνέουν πολύ μεγαλύτερο ιικό φορτίο από όσους έχουν γρίπη. Αυτό δυστυχώς σημαίνει ότι ο κορονοϊός έχει “τα φόντα” να δημιουργήσει παραλλαγές που θα τον μεταδίδουν ακόμα πιο εύκολα το μέλλον. Το μόνο θετικό από όλα αυτά, είναι ότι τεκμηριώνεται η επικινδυνότητα του κλειστού χώρου και του συνωστισμού, ενώ παράλληλα δίνεται θεωρητικά η δυνατότητα να μελετάται συστηματικά κάθε νέα παραλλαγή ως προς την ποσότητα του ιικού φορτίου που αποπνέει ο μολυσμένος.

Η μελέτη αυτή, αν γίνει συντονισμένα και έγκαιρα σε διεθνές επίπεδο, θα μπορούσε να προλάβει την διάδοση της διαδόχου μετάλλαξης της Όμικρον ή έστω να δώσει χρόνο στις κοινότητες να πάρουν όσα μέτρα είναι στο χέρι τους, δηλαδή τη διπλή μάσκα ή τη μάσκα υψηλής προστασίας και την αποφυγή συγχρωτισμού ειδικά για τους ευπαθείς οιασδήποτε ηλικίας. Επίσης, οι συγγραφείς της μελέτης συνιστούν τον προληπτικό καθαρισμό της ατμόσφαιρας σε κλειστούς χώρους με συσκευές απολύμανσης ή ουδετεροποίησης μικροοργανισμών, δηλαδή συσκευές που αδρανοποιούν τους ιούς, π.χ. με υπεριώδη ακτινοβολία.