Πόσο ζουν οι Έλληνες – Το προσδόκιμο ζωής στην ΕΕ

Η χρεοκοπία της χώρας μας και εν συνεχεία η πανδημία, στην ουσία μείωσε συγκριτικά το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων, όμως όχι εξίσου σε όλες τις περιοχές της χώρας, μια που παρουσιάζονται αξιοσημείωτες διαφορές από νομό σε νομό. Το ότι τα πάμε χειρότερα στην έρευνα της μακροβιότητας δεν προκύπτει από απόλυτους αριθμούς, γιατί θεωρητικά το προσδόκιμο ανήλθε όπως σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες. Όμως, ενώ είμασταν από τους μακροβιότερους, πλέον είμαστε 15οι.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σε πολλές χώρες το προσδόκιμο ανέβαινε όλα αυτά τα χρόνια περισσότερο από όσο στη δική μας. Σύμφωνα με ανάλυση για το προσδόκιμο ζωής μέχρι και το 2020, ως μέσος όρος πανευρωπαϊκά, μειώθηκε κατά σχεδόν ένα έτος λόγω του κορονοϊού. Όμως, δεν μειώθηκε το ίδιο σε όλα τα κράτη, ούτε ο κορονοϊός αποτελεί τον μόνο αρνητικό παράγοντα.

Αναλυτικά, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά στατιστικά στοιχεία, το 1980 η Ελλάδα είχε προσδόκιμο ζωής τα 80,2 έτη και τώρα τα 85. Όμως ενώ όλες οι άλλες χώρες της ΕΕ ανέβηκαν σημαντικά  περισσότερο έκτοτε, εμείς μείναμε πίσω. Συγκεκριμένα, το 1980 είμασταν στις πρώτες έξι μακροβιότερες χώρες, μαζί με την Ισπανία, την Ισλανδία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία και την Ελβετία.

Το 2010 πέσαμε στη 10η θέση, μετά από Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα Αυστρία, Φινλανδία, Σουηδία, Ελβετία και το Λιχτενστάιν. Το 2019 είμασταν πλέον 15οι, καθώς συνέχιζαν να μας ξεπερνούν  οι προαναφερόμενες εννέα χώρες, συν το Βέλγιο, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Πορτογαλία και η Νορβηγία. Το 2020 είμασταν 13οι, αλλά αυτό δεν οφείλονταν σε κάποια βελτίωση στους δείκτες ζωής στην Ελλάδα, όσο στο γεγονός ότι εκείνη τη χρονιά είχαμε λιγότερους νεκρούς από κορονοϊό σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

🆕😷Excess mortality in the EU was +10% in April 2022, rising from +6% in March 2022. This varied across EU Member States: from -5% in 🇸🇪Sweden to +28% in 🇬🇷Greece.
How did the situation evolve in your country❓
👉https://t.co/Qdz1SzRBBO pic.twitter.com/DxUqZ7SErf

— EU_Eurostat (@EU_Eurostat) June 15, 2022

Ανακατατάξεις στο προσδόκιμο ζωής

Οι Βέλγοι αναμενόταν το 1980 να ζουν (15,0+65=) 80 χρόνια και εμείς (16,2+65=) 81,2 χρόνια. Όμως το 2019 μας έφτασαν και μας ξεπέρασαν. Αναλυτικά, το 1990 οι Βέλγοι 65χρονοι αναμένονταν να φτάσουν τα 81,8 και εμείς τα 82. Το 2010 οι Βέλγοι 65χρονοι προσδοκούσαν να φτάσουν τα 84,6 αλλά εμείς τα 84,7 και μετά, η ψαλίδα που ήδη έκλεινε άνοιξε αντίστροφα και το 2019 οι 65χρονοι Βέλγοι περίμεναν ότι θα έφταναν τα 85,6 χρόνια ζωής ενώ εμείς τα 85,4.

Το 2020 ξαναβρεθήκαμε μπροστά από τους Βέλγους, όμως αυτό οφείλονταν στο ότι η χώρα αυτή είχε τον μεγαλύτερο αριθμό θανάτων από κορονοϊό πανευρωπαϊκά, οπότε το 2020 εμείς αναμενόταν να φτάσουμε τα 85 και οι Βέλγοι τα 84,3. Το 2021 θα είναι δυσμενέστερο πάντως για την Ελλάδα, επειδή κατέγραψε πανευρωπαϊκό ρεκόρ θανάτων κατ’ αναλογία προς τον πληθυσμό της.

Ηπειρώτες και νησιώτες

Εκτός από την πανευρωπαϊκή σύγκριση, υπάρχει και η σύγκριση σε επίπεδο περιφερειών της κάθε χώρας. Στην Ελλάδα μακροβιότεροι είναι οι Ηπειρώτες και ακολουθούν οι περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας (όχι όμως και της Αττικής), της Εύβοιας, της Ανατολικής Πελοποννήσου και των νησιών του Αιγαίου. Λιγότερα χρόνια προσδόκιμου ζωής έχουν όσοι ζουν στην Αττική, την Αιτωλοακαρνανία, την Αχαΐα και την Ηλεία και ακόμα λιγότερα στην Θράκη και την Κεντρική Μακεδονία.

Η ανάλυση αφορά στο 2020, χρονιά κατά την οποία είχαμε περισσότερους νεκρούς στην Μακεδονία και πιθανόν οι διαφορές να οφείλονται  στις τοπικές απώλειες λόγω κορονοϊού. Αυτό πιθανόν ερμηνεύει ότι χαμηλότερο προσδόκιμο στην Ιταλία φαίνεται να έχει η Λομβαρδία, που επλήγη και περισσότερο από τον κορονοϊό.  Όμως σε ό,τι αφορά στις τοπικές διαφορές στην Ελλάδα, σίγουρα ο κορονοϊός δεν αποτελεί την καταλυτική παράμετρο.

Συνδράμουν και άλλοι παράγοντες που εξηγούν την διαφορά σε μακροβιότητα από τη μια περιοχή της πατρίδας μας στην άλλη και αυτοί είναι μάλλον περιβαλλοντικοί, καθώς καταγράφονταν δύο χρόνια διαφορά σε μακροβιότητα ήδη από το 2016. Τότε οι Ηπειρώτες μπορούσαν άνετα να περιμένουν ότι θα φτάσουν τα 83,8, ενώ οι Αθηναίοι τότε ήλπιζαν στα 81 και οι νησιώτες τα 82. Σε καλή σειρά τότε ήταν και η Πελοπόννησος, που προσέγγιζε το “σκορ” των νησιωτών.

Πολλά χρόνια και καλά

Η Ευρωπαϊκή Στατιστική  Αρχή διερεύνησε όχι μόνον το προσδόκιμο ζωής, αλλά και το αν αυτά τα χρόνια θα είναι υγιή ή όχι. Σύμφωνα με τις μετρήσεις της, οι Έλληνες και οι Γερμανοί έρχονται έκτοι στην διάρκεια υγιούς ζωής, καθώς αναμένεται να έχουν καλή υγεία μέχρι τα 65 οι άνδρες και μέχρι τα 67 οι γυναίκες, ενώ πρώτοι έρχονται οι Σουηδοί, που αναμένεται να είναι υγιείς μέχρι σχεδόν τα 73 -άνδρες και γυναίκες.