Πολεμήστε την κατάθλιψη με γκρίζα γλυκά

Τον περασμένο Απρίλιο η ΜΚΟ Befrienders KL στην Μαλαισία (που ασχολείται με θέματα ψυχικής υγείας) ζήτησε συγνώμη για την συνεργασία της με τα “καταθλιπτικά ζαχαροπλαστεία” (depressed caked shop) τα οποία σερβίρουν παγωτό και γλυκίσματα με… γκρι χρώμα. Πολλοί χρήστες των social media βρήκαν «κακόγουστη» την πρωτοβουλία της ΜΚΟ, την οποία εμπνεύστηκε με αφορμή τα προβλήματα ψυχικής υγείας, που επέτεινε η πανδημία.

Πάντως, αρτοποιοί και ιδρύματα ψυχικής υγείας ανά τον κόσμο υποστηρίζουν τα “καταθλιπτικά ζαχαροπλαστεία”, τα οποία βρίσκεις πλέον σε πολλές πόλεις του εξωτερικού. Ξεκίνησαν ως  μία προσπάθεια διασκεδαστικής μεν, αλλά αποτελεσματικής αντιμετώπισης της κατάθλιψης, από πρωτοβουλία Έμα Τόμας. Τα “καταθλιπτικά ζαχαροπλαστεία” πουλούν γκρίζα γλυκά, όπως τούρτες, κέικ και μπισκότα, όλα στις αποχρώσεις του γκρίζου χρώματος. «Η ιδέα είναι απλή: δημιουργείστε γκρίζα κέικ, πουλήστε τα γκρίζα κέικ και δημιουργείστε έτσι μια πλατφόρμα συζήτησης στα ΜΜΕ», υποστήριζε η Τόμας. «Και νομίζω ότι αυτό το έχουμε ήδη καταφέρει».

Η Τόμας είναι επικοινωνιολόγος με έδρα το Λονδίνο. Μέσα από το περιβάλλον και τη δουλειά της, είχε συνειδητοποιήσει ότι πολλοί γύρω της υποφέρουν από κατάθλιψη, αλλά σπανίως είχαν την ελευθερία να το συζητήσουν με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους. «Αν πάει κανείς στον γιατρό και πάσχει από κατάθλιψη, ο γιατρός θα διαγνώσει άγχος, έτσι ώστε η κατάθλιψη να μην εγγραφεί στο αρχείο του ασθενούς… Αν λείψει κανείς από την εργασία του μετά από γρίπη, οι συνάδελφοι του δεν πρόκειται να τον κρίνουν. Αν, όμως, χρειαστεί να νοσηλευτεί για κατάθλιψη είναι πιθανό να στιγματιστεί για πάντα, χάνοντας, μάλιστα, επαγγελματικές ευκαιρίες».

Απογοητευμένη από τα προβλήματα που δημιουργούσε η στάση της κοινωνίας απέναντι στη νόσο, η Τόμας είχε πάρει την απόφαση να δράσει. Δεν ήταν η πρώτη φορά, άλλωστε, που εμπλεκόταν στα κοινά. Η εταιρεία της “Cakehead Loves” οργάνωνε κάθε χρόνο ένα φιλανθρωπικό μπαζάρ ζαχαροπλαστικής, υποστηρίζοντας κάθε φορά διαφορετικούς σκοπούς. Το 2011, οι γλυκές απολαύσεις ήταν σε σχήμα σούσι και τα έσοδα από τις πωλήσεις των γλυκών προσφέρθηκαν στα θύματα του τσουνάμι. Το 2012, μετά το θάνατο του Στηβ Τζομπς, τα γλυκά είχαν σχήμα προϊόντων της Apple και αφιερώθηκαν στην καταπολέμηση του καρκίνου στο πάγκρεας.

Τα “καταθλιπτικά ζαχαροπλαστεία”

Εκμεταλλευόμενη την εμπειρία των φιλανθρωπικών αυτών διοργανώσεων, η Τόμας επέλεξε να ενώσει τις δυνάμεις της με το “Eat Your Heart Out Baking”, δημιουργώντας το πρώτο “καταθλιπτικό” ζαχαροπλαστείο στην περιοχή Brick Lane του Λονδίνου. Με συνθήματα κατά της κατάθλιψης, πούλησαν μόνο γκρίζα γλυκά, τα οποία αντιπροσωπεύουν οπτικά την ψυχική ασθένεια. Τα έσοδα διατέθηκαν για την υποστήριξη των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Η Τόμας είχε ερμηνεύσει την απήχηση του εγχειρήματος στην απλή και διασκεδαστική προσέγγισή της σ’ ένα τόσο ακανθώδες ζήτημα. «Υπάρχουν πάντα σοβαρά φυλλάδια και ιστοσελίδες, αλλά δεν υπάρχει ένας εύκολος και προσιτός τρόπος, ώστε άτομα να μπορούν να προσφέρουν την υποστήριξή τους ή να συμβάλουν στη δημόσια συζήτηση».

Η Τόμας υποστήριζε ότι με το καταθλιπτικό ζαχαροπλαστείο «οι άνθρωποι μπορούν επιτέλους να συμμετάσχουν και αυτοί σε κάτι που αγγίζει τόσους πολλούς γύρω τους. Δεν χρειάζεται να το κάνουν με σοβαροφάνεια και δεν χρειάζεται να κάνουν τζόκινγκ για να συγκεντρώσουν χρήματα. Τώρα μπορούν να συνεισφέρουν αγοράζοντας και απολαμβάνοντας γλυκά».

Έχοντας πια αμέτρητους εθελοντές και αρκετά καταστήματα σε διάφορες χώρες, η Τόμας και η ομάδα της δεν μπορούν να επιβλέπουν προσωπικά κάθε βιτρίνα, αλλά συνεχίζουν να προσφέρουν τη δημιουργική καθοδήγησή τους. «Σας προσφέρουμε έναν μπούσουλα. Θα κάνουμε την προώθηση του μαγαζιού για εσάς, αλλά και θα σας καθοδηγήσουμε στη δημιουργία των προϊόντων. Θα σας βοηθήσουμε σε κάθε βήμα, αλλά συγχρόνως θα σας δώσουμε και ελευθερία κινήσεων».

Απενοχοποίηση της κατάθλιψης

Οι συμμετέχοντες είναι υποχρεωμένοι να συμφωνήσουν και να συμμορφωθούν με δύο κανόνες: πωλούν μόνο γκρίζα γλυκά και προσφέρουν μέρος των εισπράξεων από αυτά σε  φιλανθρωπικές εκστρατείες που σχετίζεται με την ψυχική υγεία. Η Τόμας υποστηρίζει ότι η μεγαλύτερη επιτυχία της δράσης αυτής δεν είναι τα χρήματα, τα οποία συγκεντρώνονται. Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι ότι το θέμα αυτό δεν κρύβεται πια κάτω από το χαλί, αλλά συζητείται.

Η συζήτηση δεν περιορίζεται στα μπισκότα με τυπωμένα σύννεφα, στην τούρτα με τα θλιμμένα προσωπάκια και τα “δακρυσμένα” μακαρόν. Δημιουργούνται ομάδες στο Facebook για τους εθελοντές. Εκεί καλλιεργείται ένα ασφαλές περιβάλλον, στο οποίο οι πάσχοντες συζητούν και συμβουλεύουν ο ένας τον άλλο.

Οι εθελοντές που φέρνουν την ιδέα στην πατρίδα ή στην πόλη τους είναι συνήθως άτομα που έχουν ζήσει από πρώτο χέρι την κατάθλιψη. Η Σαμπρίνα Μοράντ είναι μια από τους εθελοντές που είχε οργανώσει ένα διήμερο μπαζάρ σε ασιατική χώρα. Τα μπαζάρ αυτά δεν μένουν ανοιχτά παραπάνω από λίγες ημέρες. Η Μοράντ είχε στήσει το μπαζάρ στην καφετέρια που διατηρεί η αδελφή της.

«Ο πατριός μου έχει κατάθλιψη από τότε που τον θυμάμαι και πάντα όλοι αποσιωπούσαμε την ασθένειά του. Εμείς ποτέ δεν καταλάβαμε πραγματικά τί συνέβαινε όσο μεγαλώναμε. Η σιωπή μας είχε και άλλες συνέπειες. Θυμάμαι, μόλις πριν από λίγα χρόνια ότι, κάποιοι από τους συγγενείς του πατριού μου από το χωριό, ήρθαν στο σπίτι της μητέρας μου για να ευλογήσουν το σπίτι και να διώξουν τους δαίμονές του».

«Μεγαλώνουμε ημέρα με την ημέρα. Η μεγάλη πρόκληση είναι να κρατήσουμε τα πράγματα απλά. Μας προτείνουν συνέχεια να προσθέσουμε νέες ιδέες και καινούριες πρωτοβουλίες. Είμαι πεπεισμένη ότι με τη δημιουργία των γκρίζων επιδορπίων θα συνεχίσουμε να συμβάλουμε αποφασιστικά στον αγώνα κατά της κατάθλιψης και της περιθωριοποίησης των πασχόντων από αυτήν. Μερικές φορές ένα δακρυσμένο μπισκότο αρκεί», υποστήριζε η Τόμας για την πρωτοποριακή πρωτοβουλία της.