Πως να μιλήσετε στα παιδιά για μια τραγωδία

Ως ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, πιστοποιημένη τραυματοθεραπεύτρια στη μέθοδο EMDR και με πολλά-πολλά χρόνια εμπειρίας στον χώρο της ψυχοθεραπείας, βλέπω το ψυχολογικό πέρασμα από το αίσθημα του φόβου σε αυτό της ασφαλείας και με μια τεράστια δόση στεναχώριας με την τραγωδία στα Τέμπη που συγκλονίζει την χώρα. 

Και σκέφτομαι όλα τα παιδιά που έχουν φίλους και συγγενείς νεκρούς και αγνοούμενους, τα παιδιά των μελών των σωστικών συνεργείων, που ξέρουν ότι ένας γονιός τους είναι κυριολεκτικά στην πρώτη γραμμή του πυρός και μάχεται λυσσαλέα για να σώσει τη ζωή άλλων ανθρώπων, όλα τα παιδιά που βλέπουν τις σοκαριστικές εικόνες από την τραγωδία στα Τέμπη στην τηλεόραση και τα social media…

ΔΕΝ μπορούμε να παραστήσουμε ότι δεν τρέχει τίποτα. ΔΕΝ μπορούμε να αποκρύψουμε από τα παιδιά την αλήθεια. Μπορούμε όμως να τα ενημερώσουμε και παράλληλα να τα βοηθήσουμε να επεξεργαστούν τις πληροφορίες για την παρούσα κατάσταση. Σοκ, στεναχώρια, θλίψη, αγανάκτηση, θυμός, είναι μερικά από τα συναισθήματα για όσα συμβαίνουν γύρω μας, καθώς οι λεπτομέρειες από την τραγωδία στα Τέμπη γίνονται γνωστές.

Τα παιδιά είναι δίπλα μας και βλέπουν. Βλέπουν εικόνες φρίκης στην τηλεόραση αλλά και ακούνε τις συζητήσεις και τις αντιδράσεις των ενηλίκων γύρω τους. Πολλών γονιών το ένστικτο είναι να μην πουν απολύτως τίποτα στα παιδιά τους, ειδικά αν είναι κάτω των έξι ετών, θεωρώντας ότι έτσι τα προστατεύουν. Άλλοι γονείς πάλι έχουν την τηλεόραση διαρκώς ανοιχτή για τη συνεχή ενημέρωση τους, αφήνοντας τις εικόνες φρίκης να βομβαρδίζουν όλη την οικογένεια, επηρεάζοντας κυρίως τα παιδιά.

Τι πρέπει να κάνουμε

Δώστε προσοχή στη λέξη «μιλήσουμε»! Ρόλος των γονιών είναι να συζητήσουν με τα παιδιά για το τι συμβαίνει και όχι να τα αφήσουν απλώς να βλέπουν τηλεόραση. Δώστε στα παιδιά ειλικρινείς και μετριοπαθείς εξηγήσεις. Μην πείτε ψέματα γιατί τα παιδιά πάντα βρίσκουν τον τρόπο να μάθουν και μετά θα χάσετε την αξιοπιστία σας και το παιδί σας δε θα σας εμπιστεύεται.

Μην αφήνετε την τηλεόραση να παίζει συνέχεια, σαν μουσική επένδυση στην καθημερινότητα σας. Περιορίσετε τις εικόνες φρίκης στις οποίες εκτίθενται τα παιδιά. Περιορίστε τις άκριτες εκδηλώσεις θυμού, τα ξεσπάσματα, τις βρισιές και τον κακό τρόπο ως αντίδραση σε αυτά που συμβαίνουν. Τα παιδιά βλέπουν πώς μιλάνε και πώς φέρονται οι γονείς και κάνουν τα ίδια. Διατηρείστε ήρεμη και ψύχραιμη στάση.

Μιλήστε στα παιδιά για όλους αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους, τους γιατρούς, τους διασώστες ή τους δύο σπουδαίους νέους που έσπευσαν να βοηθήσουν, σώζοντας ζωές, νέους που πρέπει να μνημονεύσουμε τα ονόματα τους: Τους Ανδρέα Αλικανιώτη και τον Άγγελο Τσιαμούρα. Κάθε τι μετράει.

Ακούστε με προσοχή κάθε απορία και ερώτηση του παιδιού. Δώστε σημάδια και αξία σε αυτά που σκέφτεται, που νιώθει και που το προβληματίζουν. ΠΟΤΕ μην ακυρώνετε τα συναισθήματα του λέγοντας «δεν πρέπει να φοβάσαι/να στεναχωριέσαι/να αγχώνεσαι», κλπ. Το παιδί έχει δικαίωμα να νιώθει όπως νιώθει. Χρειάζεται να το βοηθήσουμε να αντέξει το συναίσθημα του και να το διαχειριστεί.

Έκφραση συναισθημάτων

ΜΗ δώσετε στα παιδιά ψευδείς διαβεβαιώσεις ότι εσείς δεν κινδυνεύετε και ότι ποτέ δε θα πάθετε τίποτα. Είναι προτιμότερο να πείτε την αλήθεια «κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας για να είναι καλά η οικογένεια μας». Βοηθήστε το παιδί να βρει τρόπους να εκφράσει τα συναισθήματα του.

Προτείνετε στο παιδί να κάνει μια ζωγραφιά, να γράψει ένα ποίημα ή να παίξει με τα παιχνίδια του πχ, στήνοντας κάποια σκηνή διάσωσης – είναι καλοί τρόποι να εκφράσει και να επεξεργαστεί τα συναισθήματα του σε συμβολικό επίπεδο. Δώστε στο παιδί ελπίδα και αισιοδοξία για το μέλλον. Θυμήστε του ότι η ζωή είναι πολύτιμο δώρο και κάνετε κάτι όμορφο μαζί,  ίσως μια ζέστη, ασφαλή, καθησυχαστική αγκαλιά!