Πώς τα σταγονίδια μεταδίδουν τον κορονοϊό (Video)

Πολύς κόσμος θεωρεί τη μάσκα ενοχλητική και ακραίο μέτρο, αμφισβητώντας την απειλή της μετάδοσης των  σταγονιδίων ή του φαινόμενου αεροζόλ. Αντί για κείμενο, σκεφτήκαμε ότι οι εικόνες δείχνουν καλύτερα από τις λέξεις πόσο άμεσος είναι ο κίνδυνος, ειδικά όταν ο φορέας είναι πιο ψηλός από τον “δέκτη” ή όταν ο άνεμος φυσάει προς το μέρος του ευάλωτου σε έναν “ασφαλή εξωτερικό χώρο”.

Χρήσιμο είναι να υπενθυμιστεί ότι η μάσκα πρέπει να φοριέται με τη γαλάζια πλευρά προς τα έξω, επειδή είναι εκείνη που συγκρατεί περισσότερα σταγονίδια και ότι κανονικά οι μάσκες μια χρήσης έχουν τρία πολύ λεπτά στρώματα που κάνουν διαφορετικές “δουλειές” το καθένα. Στόχος ειναι με αυτή τη διαστρωμάτωση να περιορισθεί στο 80%-90% η πιθανότητα μετάδοσης όταν οι άνθρωποι φορούν μάσκα και οι δύο και μένουν σε απόσταση άνω του 1,5 μέτρου ο ένας από τον άλλο.

Η μάσκα συγκρατεί αρκετά από τα σταγονίδια που εκτινάσσει εκείνος που τη φέρει αλλά και σε ένα βαθμό τον προστατεύει από τα σταγονίδια που εκτινάσσονται από το στόμα του συνομιλητή του. Ως μέτρο έχει νόημα, μόνον όταν την φορούν και οι δύο. Αν ο συνομιλητής δεν φοράει μάσκα, η μάσκα του ευάλωτου έχει μόνον 40% πιθανότητες να τον προστατεύσει. Αν φορούν και οι δύο, οι πιθανότητες μετάδοσης μειώνονται στο 20% ή και στο 10%. Όταν μάλιστα τηρείται και απόσταση 1,5-2 μέτρων, τότε η μάσκα προστατεύει σε ποσοστό 95%, εκτός και αν πρόκειται για κλειστό μη φυσικά αεριζόμενο χώρο, π.χ. σε δωμάτιο ασθενούς ή σε ένα ασανσέρ όπου βήχει φορέας, και εκεί πλέον το ιικό φορτίο μπορεί να είναι μεγάλο και οι παράμετροι αλλάζουν.

Η μάσκα δεν είναι παντοδύναμη

Η μάσκα δεν παρέχει 100% προστασία και κανείς δεν πρέπει να στηρίζεται μόνον σε αυτήν για προστασία –η απόσταση ειναι απαραίτητη. Με εξαίρεση τις ειδικές, δυσεύρετες και ακριβές μάσκες –που χρειάζεται οπωσδήποτε ένας ευάλωτος όταν συγκατοικεί με ασθενή ή με ύποπτο κρούσμα– οι υπόλοιπες μάσκες που χρησιμοποιεί η συντριπτική πλειοψηφία είναι σχετικά διαπερατές από τον ιό επειδή αυτός είναι πολύ μικρός. Όμως παρά τα μειονεκτήματα της μάσκας, δεν υπάρχει άλλη επιστημονική πρόταση πιο αποτελεσματική από αυτήν.

Πρέπει να καλύπτει μύτη και στόμα και να εφαρμόζει καλά στα σαγόνι και στα μάγουλα, ειδικά στους κλειστούς χώρους όπως στα ασανσέρ ή σε δωμάτια και γραφεία, επειδή εκεί το άτομο δεν χρειάζεται προστασία μόνον από τα εκτινασσόμενα σταγονίδια, αλλά και από τους αιωρουμενους ιούς. Οι τελευταίοι μπορουν να εισπνευσθούν καθώς “χώνονται” από τα πλάγια.

Οι λεγόμενες υφασμάτινες μάσκες πρέπει να πλένονται με καυτό νερό και σαπούνι και να στεγνώνονται καλά ή και να σιδερώνονται μετά από κάθε χρήση. Άλλη λύση είναι μετά την χρήση τους να τις αφήνει κάποιος σε ένα σακουλάκι για 10-20 μέρες αφόρετες, να τις σιδερώνει και να τις ξαναφοράει. Ο ιός ζει λίγες ώρες έως 9 ημέρες στις περισσότερες επιφάνειες, αλλά στα υφάσματα δεν έχουν γίνει μελέτες και ειδικά οι μάσκες έχουν περίπλοκη υφή και συγκρατούν τον ιό για περισσότερο διάστημα από το μέταλλο ή το πλαστικό ή και από ένα κοινό ύφασμα.

Φτάρνισμα

Το φτάρνισμα και βήχας εκτοξεύουν σταγονίδια με μεγάλη ταχύτητα και σε μεγάλη απόσταση.

Tα σταγονίδια από το φτάρνισμα κινούνται με ταχύτητα ένα μέτρο το δευτερόλεπτο (και σε εξωτερικό χώρο), οπότε τα 2 μέτρα είναι πολύ ασφαλέστερα από το 1-1,5 μέτρο της κοινωνικής απόστασης.

Η απλή ομιλία

Το παρακάτω βίντεο (του αμερικανικού υπουργείου Υγείας και ειδικότερα του Κέντρου Διαβήτη, Γαστερεντερικών και Νεφρολογικών παθήσεων) δείχνει αναλυτικά πόσα σταγονίδια εκτοξεύονται με απλές λέξεις, ειπωμένες σιγανά ή κανονικά. Στο 1΄και 10” φαίνονται τα σταγονίδια από ένα μπουκάλι που ανοίγει και εν συνεχεία ένας άνθρωπος μιλά στο ίδιο κλειστό σύστημα. Όταν ο άνδρας απλά εισπνέει και εκπνέει, δεν φαίνονται πράσινες “σπίθες” (αυτές είναι τα σταγονίδια). Μόλις όμως λέει τις λέξεις safe και not safe φαίνονται αμέσως τα σταγονίδια. Κι όταν λέει λίγο πιο δυνατά Stay healthy (μείνετε υγιείς) προκαλούνται πολύ περισσότερα σταγονίδια (στο 1:36).

Κάπως δυνατότερη ομιλία: Στο επόμενο βίντεο από το ίδιο πείραμα, οι επιστήμονες καταγράφουν τα σταγονίδια από λίγο δυνατότερη ομιλία, ουσιαστικά κανονική όταν μιλάει κάποιος σε μια καφετέρια, στο δρόμο ή σε ανοιχτό χώρο -ο επιστήμονας δεν φωνάζει, δεν τραγουδά. Απλώς μιλά. Τα σταγονίδια (οι πράσινες αστραπές) μένουν αιωρούμενα 12 ολόκληρα λεπτά.

Οι περίφημοι ανοιχτοί και “ασφαλείς” χώροι

Οι εξωτερικοί χώροι, οι παραλίες, η θάλασσα, το πάρκο, ο δρόμος στο κέντρο, η Πανεπιστημίου στην Αθήνα ή η Αριστοτέλους στην Θεσσαλονίκη, θεωρουνται παραλόγως ασφαλείς. Στη φωτογραφία κατωτέρω φαίνεται ποια είναι η ασφαλής απόσταση στον ανοιχτό χώρο.

Και ο λόγος είναι ο εξής:

O άνθρωπος που προηγείται ούτε φταρνίζεται ούτε τραγουδάει, απλά εισπνέει και εκπνέει. Αν κάποιος είναι σε απόσταση 2 μέτρων και δεν κινείται πίσω από τον άλλο αλλά πλευρικά, είναι ασφαλέστερος, εκτός και αν φυσάει άνεμος με διεύθυνση προς τον προπορευόμενο και εκείνον.