Πόσο αξιόπιστα είναι τα rapid test για τον Covid – Τί δείχνει έρευνα

Βρετανική έρευνα έδειξε ότι τα rapid test μπορεί να βγαίνουν ψευδώς αρνητικά σε ποσοστό 57% κατά τις πρώτες ημέρες της λοίμωξης, παρότι ο φορέας μπορεί ήδη να ασθενεί και να μεταδίδει. Η έρευνα είχε ολοκληρωθεί πριν από την εμφάνιση της Όμικρον και αφορούσε λοιμώξεις από Δέλτα και Άλφα, όμως θεωρείται βέβαιο ότι ισχύει και για τα τρέχοντα κύματα των παραλλαγών της Όμικρον. Επίσης έδειξε ότι, παρότι τα περισσότερα κράτη τείνουν να καταργήσουν ακόμη και την πενθήμερη καραντίνα, οι ασθενείς είναι μολυσματικοί, ακόμα και κατά την έβδομη μέρα από τη λοίμωξη και κάποιοι κατά την δέκατη.

Το ελληνικό υπουργείο Υγείας, αλλά και τα περισσότερα ευρωπαϊκά δεν έχουν κάνει επίσημα συστάσεις, όσον αφορά την αξιοπιστία των τεστ ταχείας ανίχνευσης και έτσι όσοι έχουν συμπτώματα ή επαφή με κρούσμα, δεν επιμένουν πάντα στη διενέργεια PCR τεστ. Στην πραγματικότητα, έχουν μειωθεί κάθετα ακόμη και τα rapid test. Σε ερωτήματα, μήπως τα rapid test, αλλά και εκείνα που κάνουν ειδικοί σε κέντρα λήψης επιχρίσματος “δεν πιάνουν” την Δέλτα ή την Όμικρον, η απάντηση ήταν πάντα αρνητική. Όλοι επέμεναν ότι τα τεστ πιάνουν εξίσου όλες τις παραλλαγές.

Όπως φαίνεται όμως, θα πρέπει να κάνουν επαναληπτικό τεστ και μάλλον να προτιμούν άμεσα το μοριακό τεστ όσοι έχουν επαφή με ασθενή και, ασφαλώς, όσοι έχουν ήδη συμπτώματα, ανεξαρτήτως της παραλλαγής που τους έχει προσβάλει. Αυτό είναι σημαντικό κυρίως για τους ευάλωτους, αλλά και για τους μη ευάλωτους που έχουν συγγενείς ή στενές επαφές ή εργασιακές σχέσεις με ανοσοκατεσταλμένους. Όπως ξέρουν οι περισσότεροι, οι ευάλωτοι μπορούν κατά τις πρώτες πέντε ημέρες της λοίμωξης να πάρουν τα αντιικά χάπια που διαθέτει η Ελλάδα ειδικά για αυτές τις ομάδες ατόμων. Όμως αν παρέλθουν οι πέντε ημέρες, η λήψη τους δεν έχει νόημα.

Ασθενής 50 ετών είπε στο SLpress ότι «βγήκαν αρνητικά δύο rapid test που έκανα, ενώ είχα ήδη πυρετό. Θα έκανα PCR τεστ για σιγουριά, αλλά έμεινα σε καραντίνα και το απέφυγα, επειδή δεν είχα σκοπό να πάρω τα αντιικά χάπια που δίνουν για πέντε μέρες. Αν όμως έπρεπε να πάρω τα χάπια, θα είχα χάσει πάνω από τρεις μέρες, μια που τα δίνουν κατά το πρώτο πενθήμερο».

Εμπειρικά και από άτυπες πληροφορίες μας φαίνεται ότι οι περισσότεροι τελικά αποφεύγουν να πάρουν τα αντιικά χάπια, επειδή όλα τα σκευάσματα έχουν παρενέργειες, αλλά και επειδή η Όμικρον φέρεται να είναι σχετικά ήπια. Όμως πολλοί φορείς μπορεί να νοσήσουν βαριά από αυτήν και εξακολουθούν να πεθαίνουν 35-45 άτομα την ημέρα από τη νόσο στη χώρα μας.

Τί συμβαίνει με τα τεστ

Η ίδια έρευνα αναφέρει ότι περίπου δύο στους τρεις ασθενείς με Covid-19 (το 65%) συνεχίζουν να μεταδίδουν τον κορονοϊό, να είναι δηλαδή μολυσματικοί, πέντε μέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων τους, ενώ ο ένας στους τέσσερις (24%) τον μεταδίδει επτά μέρες μετά τα αρχικά συμπτώματα, αν και με μειωμένο πλέον ιικό φορτίο. Αυτό δείχνει μελέτη από Βρετανούς επιστήμονες, στην οποία σημειώνεται ακόμα ότι η μέση διάρκεια της μεταδοτικότητας είναι πέντε μέρες. Εντούτοις η έρευνα δεν διευκρινίζει κάτι ουσιαστικό, αν δηλαδή ο ιός μεταδίδεται την πέμπτη μέρα ακόμα κι αν το άτομο είναι ασυμπτωματικό ή αν έχει αρνητικό rapid test.

Εκείνο που διευκρινίζει είναι ότι τα rapid test είναι αρκετά ακριβή (σε ποσοστό 92%) στο να δείχνουν αν κάποιος συνεχίζει να μεταδίδει μετά την ανάρρωση, χωρίς να μας λένε ποια μέρα. Όταν πάντως βγαίνουν αρνητικά, σε ποσοστό 92% είναι ακριβή, ότι ο ασθενής δεν μεταδίδει πλέον και μπορεί να σταματήσει την καραντίνα. Προφανώς, περίπου ο ένας στους δέκα συνεχίζει να μεταδίδει χωρίς να το ξέρει, ακόμα και με αρνητικό τεστ πλέον.

Το 20%-25% των μολυσμένων από κορονοϊό είναι μολυσματικοί για το περιβάλλον τους πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων, κάτι που είχε διαπιστωθεί εμπειρικά και με την παραλλαγή Όμικρον, παρότι η έρευνα υπενθυμίζουμε έγινε με ασθενείς που είχαν τις παραλλαγές Άλφα και Δέλτα. Έχει παρατηρηθεί δηλαδή και πρόσφατα ότι κάποιος μολυσμένος με Όμικρον μολύνει τους άλλους κατά σχεδόν δύο ημέρες νωρίτερα από ό,τι όποιος είχε μολυνθεί από Δέλτα ή Άλφα. Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι με την Όμικρον ο ιός αναπαράγεται πολύ πιο γρήγορα στο ανώτερο αναπνευστικό απ’ ότι οι προηγούμενες μεταλλάξεις.

Η έρευνα αφορούσε παλαιότερες παραλλαγές, αλλά με δεδομένη την υπερμεταδοτικότητα της παράλλαγης Όμικρον, τα συμπεράσματα αυτά ισχύουν και σήμερα και σημαίνουν ότι μολύνει ο ένας στους πέντε ασυμπτωματικούς ή προσυμπτωματικούς. Οι ερευνητές τονίζουν ότι τα rapid test είναι αρκετά ακριβή για να διαπιστωθεί αν κάποιος αναρρώνει και κατά την πέμπτη ή έβδομη μέρα της λοίμωξης παύει να μεταδίδει τον ιό, αλλά δεν είναι αξιόπιστα κατά την έναρξη της λοίμωξης.

Τα συμπτώματα σύμφωνα με την έρευνα για την Άλφα και την Δέλτα παραλλαγή, αρχίζουν δύο μέρες μετά την ανάπτυξη μεγάλου ιικού φορτίου. Εμπειρικά έχει διαπιστωθεί για την Όμικρον ότι τα συμπτώματα αναπτύσσονται νωρίτερα, αλλά και σε αυτήν την περίπτωση, παρουσιάζονται μετά την ανάπτυξη υψηλού φορείου και άρα αφού ο μολυσμένος έχει εκθέσει το περιβάλλον του επί μία έως τρεις ημέρες.

Τα συμπεράσματα της μελέτης

Οι ερευνητές του Κολλεγίου Imperial του Λονδίνου, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην ιατρικη Επιθεώρηση “The Lancet Respiratory Medicine”, ήθελαν να εκτιμήσουν την μεταδοτικότητα της νόσου σε διάφορες φάσεις της και θεώρησαν το ιικό φορτίο βασικό δείκτη της μολυσματικότητας και μεταδοτικότητας. Σε πολλές χώρες η σύσταση πλέον των υγειονομικών αρχών είναι ότι, όταν κανείς διαγνωστεί με κορονοϊό, αυτοαπομονώνεται για πέντε μέρες και μετά, για άλλες πέντε μέρες, αποφεύγει να συναντά ευπαθή άτομα στην Covid-19 (π.χ. ηλικιωμένους, ανοσοκατεσταλμένους κ.α.).

Μετά τα ευρήματά τους οι ερευνητές συνιστούν οι άνθρωποι με κορονοϊό να απομονώνονται για πέντε μέρες μετά την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων και να κάνουν rapid τεστ από την έκτη μέρα. Αν έχουν δύο στη σειρά αρνητικά τεστ (όχι μόνο ένα), τότε είναι ασφαλές να σταματήσουν την απομόνωσή τους. Αν τα rapid test συνεχίζουν να βγαίνουν θετικά ή αν δεν έχουν στη διάθεση τους τέτοια τεστ για να κάνουν αυτοέλεγχο, τότε πρέπει να παραμείνουν σε απομόνωση για όσο καιρό το τεστ βγαίνει θετικό, ακόμα κι αν χρειασθεί να μείνουν σε καραντίνα δέκα μέρες, προσέχοντας πολύ την επαφή τους με άλλα άτομα.

«Η νέα μελέτη δείχνει πέραν αμφιβολίας ότι οι άνθρωποι αποβάλλουν μολυσματικό ιό για πολύ περισσότερο χρόνο από τις πέντε μέρες», δήλωσε στο New Scientist ο ιολόγος Στέφεν Γκρίφιν του βρετανικού Πανεπιστημίου του Λιντς. Η Σούζαν Χόπκινς της Υπηρεσίας Ασφάλειας Υγείας της Βρετανίας, όπως αναφέρει σε σχετικό ρεπορτάζ του το ΑΠΕ, δήλωσε ότι η τρέχουσα οδηγία περί πενθήμερης απομόνωσης παραμένει υπό εξέταση. Όπως είπε, «γνωρίζουμε ότι η μεγαλύτερη μεταδοτικότητα στους ενήλικες συμβαίνει τρεις μέρες πριν την εκδήλωση των συμπτωμάτων έως πέντε μέρες μετά, καθώς επίσης ότι η μολυσματικότητα της Όμικρον κορυφώνεται σε μικρότερο χρονικό διάστημα σε σχέση με τις προηγούμενες παραλλαγές».