Πότε έρχονται και σε ποιους θα χορηγούνται τα μονοκλωνικά αντισώματα

Μετά τα Χριστούγεννα θα έρθουν τελικά τα πιθανόν σωτήρια χάπια της Merck και ίσως την άνοιξη τα αντίστοιχα της Pfizer. Τα μονοκλωνικά αντισώματα στην Ελλάδα ίσως έρθουν πριν τα Χριστούγεννα, αλλά θα προορίζονται για ελάχιστους και μάλλον για τους άνω των 65, αν και εφόσον έχουν υποκείμενα νοσήματα. Άλλοι εκτιμούν ότι θα χορηγούνται με φειδώ, όμως προς όλες τις ηλικίες με υποκείμενα νοσήματα (παχυσαρκία, διαβήτης, ΧΑΠ, ανοσοκαταστολή κ.λπ.)

Πιθανόν να ξεκαθαριστεί το θέμα αργότερα, αλλά είναι βέβαιο ότι ο μικρός αριθμός στον οποίο εισάγονται, είναι απαγορευτικός για ευρεία χρήση. Με 7.000 κρούσματα σήμερα, εισάγονται για νοσηλεία ημερησίως 350 ασθενείς, δηλαδή 2.200 άνθρωποι κάθε εβδομάδα. Επομένως, ποιος θα τα πρωτοπάρει; Οπότε το εμβόλιο και οι μάσκες παραμένουν για τον κρίσιμο χειμώνα που έχουμε μπροστά μας, η βασική γραμμή άμυνας.

Το ίδιο πρόβλημα πιθανόν να ανακύψει και με τα χάπια της Merck ή και της Pfizer. H δεύτερη υποστηρίζει ότι μπορεί άμεσα να καλύψει 50 εκατομμύρια ασθενείς (μπορεί να παράξει 500 εκατομμύρια χάπια). Αλλά πώς εννοεί το “άμεσα”; Και αν η Ελλάδα κάνει ό,τι και με τα μονοκλωνικά αντισώματα, θα περιμένει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων και την διανομή της Κομισιόν, οπότε το νωρίτερο που θα πάρει το χάπι της Pfizer, θα είναι την άνοιξη του 2022.

Όσο για το χάπι της Merck, είναι μεγάλος ο όγκος παραγγελιών που ήδη δέχεται και αναμένεται μέσα στο 2021 να παραγάγει μόνον 100 εκατομμύρια χάπια που αρκούν για 10 εκατομμύρια ασθενείς. Για το 2022 εκτιμάται ότι θα μπορέσει να παραγάγει 20 εκατομμύρια, ενώ πολλές εταιρείες ανά τον κόσμο θα παραγάγουν και “γενόσημα”.

Αναντικατάστατο το εμβόλιο

Ο αριθμός των σκευασμάτων αυτών που μπορούν ρεαλιστικά να παραχθούν αλλά και ο χρόνος άφιξης των χαπιών στην κάθε χώρα, δείχνουν ότι το εμβόλιο παραμένει αναντικατάστατο. Από τα 10 εκατομμύρια “κουτιά” που θα παράξει φέτος η Merck για παράδειγμα, είναι βέβαιο ότι τα 2,5 εκατομμύρια θα πάνε σε ΗΠΑ, Αυστραλία και Βρετανία που έχουν ήδη παραγγείλει τις συγκεκριμένες ποσότητες.

Άλλο 1,5 εκατομμύρια έχει παραγγείλει η νοτιοανατολική Ασία (της Ινδίας που έχει 1,3 δισ. πληθυσμό μη περιλαμβανομένης). Απομένουν έξι εκατομμύρια κουτιά για ασθενείς σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Αν η Ευρώπη παραγγείλει τα Χριστούγεννα περίπου δύο εκατομμύρια δόσεις για τον πληθυσμό της (440 εκατομμύρια), η Ελλάδα θα λάβει το Γενάρη περίπου 45.000 κουτιά για ισάριθμους ασθενείς. Όμως η Ελλάδα έχει πλέον 50.000 νέους ασθενείς τον μήνα. Ποιος θα τα προκριθεί;

Για παράδειγμα, η 27χρονη που πέθανε σήμερα στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης μετά από ραγδαία επιδείνωση της κατάστασής της και είχε κάνει την πρώτη δόση του εμβολίου, θα προκρινόταν για να πάρει το χάπι; Το πιθανότερο είναι πως στο κρίσιμο διάστημα (δηλαδή των πρώτων πέντε ημερών από την λοίμωξη) οι γιατροί θα εκτιμούσαν ότι η κοπέλα δεν ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου, λόγω της ηλικίας της και του γεγονότος ότι έστω και ατελώς ήταν εμβολιασμένη και μάλλον δεν έπασχε από σοβαρά υποκείμενα νοσήματα.

Τι ισχύει με τα μονοκλωνικά

Σε ό,τι αφορά στα μονοκλωνικά αντισώματα, αν χορηγούνταν σε όλους όσοι έχουν παράγοντες κινδύνου (π.χ. παχυσαρκία, διαβήτη, ΧΑΠ, ανοσοκαταστολή ή μεγάλη ηλικία), τα αντισώματα θα τελείωναν το πολύ μέσα σε ένα μήνα ή και νωρίτερα. Κατά συνέπεια αφού θα εισαχθούν όλες κι όλες 2.000 δόσεις στη χώρα, θα πρέπει αυτές να χορηγούνται κυριολεκτικά με το “σταγονόμετρο”.

Άλλος ένας λόγος να προκαθοριστεί εξαρχής ποιος πρέπει να λάβει τα σκευάσματα αυτά, είναι ότι πρέπει να χορηγούνται τις πρώτες μέρες της νόσου (μέχρι πέντε από την έναρξη των συμπτωμάτων) και όχι όταν έχουν πλέον παρουσιασθεί σοβαρές επιπλοκές. Άρα πρέπει να ορισθεί με πρωτόκολλο η ομάδα-στόχος και το σκεύασμα να χορηγείται προτού κάποιος φτάνει στο νοσοκομείο έτοιμος για διασωλήνωση.

Η ομάδα των υποψηφίων για μονοκλωνικά αντισώματα θα προκαθοριστεί με πρωτόκολλο προς όλα τα νοσοκομεία, ώστε το σκεύασμα να χορηγείται τις πρώτες τρεις-πέντε μέρες της νόσου, δηλαδή σε μια φάση όπου όλοι οι φορείς έχουν σχετικά ήπια συμπτώματα, ακόμα κι εκείνοι που τελικά μετά από 20 μέρες πεθαίνουν. Θα επιλεγούν αναγκαστικά εκ των προτέρων όσοι έχουν στατιστικά τις περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από τη νόσο.

Όσον αφορά τα χάπια της Merck, η Ελλάδα θα περιμένει να το λάβει από την διανομή της Κομισιόν, μετά την πλήρη έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, κάτι που δεν θα γίνει πριν από τον Δεκέμβρη. Άλλα κράτη θα παραγγείλουν άμεσα, γιατί τους αρκεί το πράσινο φως που άναψε ο οργανισμός προ διημέρου. Η Γαλλία ήδη παρήγγειλε 50.000 δόσεις και η Βρετανία (που το ενέκρινε πρώτη) 500.000, οι δε ΗΠΑ 1.700.000. Η Βρετανία έχει παραγγείλει και 250.000 θεραπείες στην Pfize, κάθε θεραπεία περιλαμβάνει δέκα χάπια, όπως και της Merck.

Τα μονοκλωνικά και η Κομισιόν

Η Γερμανία πάντως έχει εισάγει από τον περασμένο Φεβρουάριο 200.000 δόσεις  μονοκλωνικών αντισωμάτων, όπως και η Ιταλία και εν συνεχεία αμφότερες παρήγγειλαν άλλα τόσα. Η Ελλάδα περίμενε -ίσως για οικονομικούς λόγους- το μερίδιό της από την μοιρασιά της Κομισιόν. Είχε ισχυριστεί ότι δεν δόθηκε μέχρι τον Αύγουστο πλήρης έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.

Στην Ελλάδα ακούστηκε επίσης ο ισχυρισμός δεν μπορούσε «να χορηγήσει πειραματικά φάρμακα», την στιγμή που μονοκλωνικά αντισώματα είχαν προμηθευτεί οι Γερμανοί, οι Γάλλοι και οι Ιταλοί. Όμως, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων ήδη από το Φλεβάρη είχε δώσει προέγκριση. Oι Γάλλοι τα ενέκριναν ως χώρα πλήρως τον περασμένο Μάρτιο και εισήγαγαν σε πρώτη φάση 200.000 δόσεις.

Αν αλήθευε δε ο ισχυρισμός της ελληνικής κυβέρνησης περί “μοιρασιάς” των σκευασμάτων ανάλογα με τον πληθυσμό, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, οι Γάλλοι θα έπρεπε να είχαν λάβει μόνον 13.000 δόσεις και οι Γερμανοί 16.000. Επρόκειτο σαφώς για παραγγελίες κάθε κράτους προς την εταιρεία, ανεξαρτήτως των κανονισμών της Κομισιόν.

Οι γραφειοκρατικές ρυθμίσεις

Υπάρχει βέβαια ένα ψήγμα αληθείας στους ισχυρισμούς της κυβέρνησης, ότι ο ελληνικός ΕΟΦ είναι “απογυμνωμένος” τυπικά από την αρμοδιότητα για τα σκευάσματα αυτής της κατηγορίας, όμως δεν τον “απογύμνωσε” η ΕΕ. Εξάλλου, πρόκειται για θέμα εσωτερικό που ρυθμίζεται πολύ εύκολα, καθώς έχουμε μπόλικους ειδικούς για να κρίνουν τα σκευάσματα.

Το μόνο που χρειαζόταν ήταν, αντί για 40 πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, η κυβέρνηση να είχε εκδώσει 41. Το θέμα θα είχε λυθεί εν μια νυκτί, αν υπήρχε η πολιτική βούληση.  Δεν γνωρίζουμε παράλληλα και το ρόλο που έπαιξαν σε αυτή την ανασταλτική στασιμότητα και οι επιστημονικοί σύμβουλοι του κ. Μητσοτάκη.

Άλλος ένας λόγος για την σχετικά παράδοξη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, ερμηνεύεται από πιθανές πιέσεις της Κομισιόν. Αυτή δεν ήθελε πολλές παραγγελίες από μικρά κράτη (αφού τα μεγάλα δεν τα ελέγχει ούτως ή άλλως), για να μην αυξηθεί πολύ η ζήτηση και ανεβεί ακόμα περισσότερο η τιμή των μονοκλωνικών αντισωμάτων.

Η σύγκριση με τις ΜΕΘ

Όμως η τιμή των αντισωμάτων δεν είναι παράλογη στην αγορά της φαρμακοβιομηχανίας, συγκρινόμενη και με τα 600 ευρώ που θέλει η Merck, αλλά και η Pfizer για δέκα χάπια η κάθε μία. Το ενέσιμο σκεύασμα της Regeneron στοιχίζει 2.000 ευρώ περίπου και χορηγείται άπαξ με ενδοφλέβια χορήγηση που κρατάει περίπου 40 λεπτά. Όμως γλιτώνει περίπου το 70% του πληθυσμού από βαριά νόσο. Αυτό σημαίνει ότι με τα 2.000 ευρώ όχι μόνον σώνονται ζωές, αλλά έμμεσα σώνονται και ευρώ, καθώς μια κλίνη ΜΕΘ στην εντατική έχει κι αυτή το κόστος της.

Συγκεκριμένα, οι Γάλλοι λογαριάσανε ότι μια ημέρα στην ΜΕΘ στοιχίζει στην πολιτεία περίπου 3.000 ευρώ και άρα το δεκαήμερο, φτάνει τα 30.000 ευρώ. Στην Ελλάδα το κόστος έχει εκτιμηθεί από την κυβέρνηση στα 2.000 ευρώ και από ερευνητές στα 800-1.000 ευρώ. Όποιος κι αν έχει δίκιο, πάντως, δεν ευσταθεί με σωστή οικονομική σύγκριση μεγεθών ούτε το “επιχείρημα” ότι η θεραπεία των μονοκλωνικών αντισωμάτων είναι ακριβή, αφού η πολυήμερη παραμονή σε μία κλίνη ΜΕΘ είναι εν τέλει ακριβότερη.