Προκρίσεις στην τετράδα στις παγκόσμιες διοργανώσεις εθνικών ομάδων

Η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στο ανώτατο επίπεδο αγώνων, δηλαδή στις 20 πιο σημαντικές διεθνείς διοργανώσεις στα πέντε προαναφερθέντα ολυμπιακά ομαδικά σπορ (10 σε Ολυμπιακούς Αγώνες και 10 σε Παγκόσμια Πρωταθλήματα συνολικά για τα πέντε αθλήματα – 10 διοργανώσεις ανδρών και 10 διοργανώσεις γυναικών). Τα στοιχεία για την ανάλυση που ακολουθεί, αντλήθηκαν από τις επίσημες ιστοσελίδες των παγκόσμιων ομοσπονδιών των πέντε αθλημάτων, την ιστοσελίδα olympics.com της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ), και τη wikipedia.

Στο ολυμπιακό τουρνουά ποδοσφαίρου των ανδρών συμμετείχαν οι κανονικές εθνικές ομάδες μόνο στις διοργανώσεις μεταξύ 1908-1948, αφού στις υπόλοιπες διοργανώσεις είτε συμμετείχαν σύλλογοι είτε ερασιτέχνες είτε οι εθνικές ομάδες κάτω των 23 ετών. Επομένως, όσον αφορά το ποδόσφαιρο ανδρών στους Ολυμπιακούς Αγώνες, για τις ανάγκες της παρούσας ανάλυσης υπολογίζονται μόνο επτά τουρνουά.

Στον πίνακα 1 καταγράφονται και οι πενήντα τρεις (53) υφιστάμενες χώρες που έχουν κατακτήσει μετάλλιο ή/και έχουν συμμετάσχει στα ημιτελικά σε μία τουλάχιστον από τις 20 κυριότερες παγκόσμιες διοργανώσεις στα πέντε ομαδικά σπορ. Η κατάταξη των χωρών γίνεται πρώτα με βάση τον αριθμό των διοργανώσεων στις οποίες κατακτήθηκε τουλάχιστον χάλκινο μετάλλιο και κατά δεύτερο λόγο με βάση τη συμμετοχή στην τετράδα σε αριθμό διοργανώσεων. Οι πέντε (5) χώρες που έχουν προκριθεί στα ημιτελικά Ολυμπιακών Αγώνων ή/και Παγκοσμίου Πρωταθλήματος αλλά πλέον δεν υφίστανται ως κρατικές οντότητες, αναφέρονται στο τέλος του πίνακα.

Πίνακας 1

Σε πόσες από τις είκοσι (20) κυριότερες παγκόσμιες διοργανώσεις έχει κατακτήσει κάθε χώρα τουλάχιστον χάλκινο μετάλλιο και σε πόσες διοργανώσεις έχει προκριθεί στην τετράδα – ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, πόλο, χάντμπολ (άνδρες & γυναίκες)

( ) = θέση στην κατάταξη με βάση τον αριθμό των διοργανώσεων που προκρίθηκαν στην τετράδα
[ ] = θέση στην κατάταξη με βάση τον αριθμό των διοργανώσεων με τουλάχιστον δύο προκρίσεις ανά διοργάνωση στην τετράδα

ΧΩΡΕΣ	ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΕΣΤΩ ΧΑΛΚΙΝΟΥ ΜΕΤΑΛΛΙΟΥ	ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΜΕ ΠΡΟΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΤΡΑΔΑ	ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΜΕ ΠΡΟΚΡΙΣΗ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 2 ΦΟΡΕΣ ΑΝΑ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΤΡΑΔΑ
1 (1) [1]. Ρωσία	16	16	15
2 (1) [3]. Ισπανία	15	16	12
3 (4) [2]. ΗΠΑ	14	14	13
4 (3) [4]. Γαλλία	12	15	11
4 (6) [4]. Βραζιλία	12	12	11
6 (8) [4]. Ιταλία	11	11	11
7 (6) [7]. Γερμανία	10	12	9
8 (5) [12]. Ολλανδία	9	13	7
8 (10) [10]. Σερβία	9	9	8
10 (8) [7]. Ουγγαρία	8	11	9
10 (15) [13]. Ιαπωνία	8	8	6
10 (15) [15]. Κίνα	8	8	5
13 (10) [7]. Σουηδία	7	9	9
13 (10) [10]. Πολωνία	7	9	8
13 (15) [13]. Ν. Κορέα	7	8	6
13 (20) [15]. Κροατία	7	7	5
17 (10) [21]. Κούβα	6	9	4
17 (15) [15]. Ρουμανία	6	8	5
17 (22) [15]. Νορβηγία	6	6	5
17 (22) [21]. Αργεντινή	6	6	4
21 (10) [15]. Αυστραλία	5	9	5
21 (15) [21]. Καναδάς	5	8	4
21 (20) [21]. Βουλγαρία	5	7	4
21 (24) [15]. Δανία	5	5	5
21 (24) [21]. Ελλάδα	5	5	4
21 (24) [39]. Αυστρία	5	5	–
27 (24) [27]. Βέλγιο	3	5	2
27 (30) [26]. Ουρουγουάη	3	3	3
27 (30) [32]. Χιλή	3	3	1
30 (28) [39]. Τουρκία	2	4	–
30 (30) [32]. Ελβετία	2	3	1
30 (30) [32]. Μαυροβούνιο	2	3	1
30 (36) [27]. Μ. Βρεταννία	2	2	2
30 (36) [27]. Αγγλία	2	2	2
30 (36) [27]. Περού	2	2	2
30 (36) [27]. Λιθουανία	2	2	2
30 (36) [39]. Β. Κορέα	2	2	–
38 (28) [32 ]. Σλοβενία	1	4	1
38 (30) [39]. Ουκρανία	1	3	–
38 (36) [32]. Πορτογαλία	1	2	1
38 (43) [39]. Τσεχία	1	1	–
38 (43) [32]. Ισλανδία	1	1	1
38 (43) [39]. Κατάρ	1	1	–
38 (43) [32]. Μεξικό	1	1	1
38 (43) [39]. Φιλιππίνες	1	1	–
46 (30) [39]. Αίγυπτος	–	3	–
46 (36) [39]. Πουέρτο Ρίκο	–	2	–
46 (43) [39]. Ν. Ζηλανδία	–	1	–
46 (43) [39]. Λευκορωσία	–	1	–
46 (43) [39]. Φινλανδία	–	1	–
46 (43) [39]. Τυνησία	–	1	–
46 (43) [39]. Μαρόκο	–	1	–
46 (43) [39]. Ταϊβάν	–	1	–
Σοβιετική  Ένωση	14	15	14
Γιουγκοσλαβία (σε όλες τις εκδοχές της)	9	11	9
Σερβία & Μαυροβούνιο	9	10	6
Τσεχοσλοβακία	8	9	7
Ανατ. Γερμανία	7	9	8

Ανάλυση των στοιχείων στον πίνακα 1

Από τις 53 υφιστάμενες χώρες που έχουν συμμετάσχει στα ημιτελικά έστω και σε μία από τις 20 σημαντικότερες διοργανώσεις των πέντε ομαδικών αθλημάτων, οι 31 είναι ευρωπαϊκές (ποσοστό 58,4%), 9 είναι από την Ασία, 8 από τη Λατινική Αμερική, 3 από την Αφρική (όλες μεσογειακές, καμία από την υποσαχάρια Αφρική), ενώ τη λίστα συμπληρώνουν οι δύο μεγάλες χώρες της Β. Αμερικής. Τέσσερις (4) από τις 53 χώρες είναι αραβικές, 11 συνολικά χώρες είναι μεσογειακές (δηλαδή μία στις πέντε – ποσοστό 20,7%), ενώ 12 χώρες είναι από την Ανατολική Ευρώπη.

Από τις υφιστάμενες χώρες, η Ρωσία είναι πρώτη και στις τρεις κατατάξεις, παρότι άρχισε να αγωνίζεται ως ανεξάρτητη χώρα από το 1993. Οι Ηνωμένες Πολιτείες σε καμία από τις τρεις περιπτώσεις δεν είναι στην πρώτη θέση. Ακόμη και η πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση δεν είναι πρώτη σε καμία από τις τρεις κατατάξεις. Μεταξύ των υφιστάμενων χωρών, μόνο η Ρωσία και η Ισπανία βρίσκονται στην πρώτη τριάδα και στις τρεις περιπτώσεις, ενώ κάτι ανάλογο ισχύει και για τη Σοβιετική Ένωση. Είναι εντυπωσιακό ότι η Ρωσία προηγείται της Σοβιετικής Ένωσης και στις τρεις κατατάξεις.

Η Ιταλία είναι η μόνη χώρα από αυτές με διψήφιο αριθμό και στις τρεις τελευταίες στήλες του πίνακα 1, η οποία έχει και στις τρεις περιπτώσεις τον ίδιο αριθμό διοργανώσεων (11). Ρωσία, ΗΠΑ και Βραζιλία ακολουθούν με τις πιο σταθερές επιδόσεις στις τρεις κατατάξεις, και ακόμη σε όσες διοργανώσεις προκρίθηκαν στα ημιτελικά κατέκτησαν τουλάχιστον το χάλκινο μετάλλιο. Πολύ σταθερή είναι και η επίδοση της Σερβίας.

Η Ουκρανία, η Τουρκία και η Αυστρία, ενώ έχουν συμμετάσχει σε ημιτελική φάση σε τρεις (3), τέσσερις (4) και πέντε (5) παγκόσμιες διοργανώσεις αντίστοιχα, δεν έχουν σε καμία διοργάνωση έστω δύο συμμετοχές στην τετράδα, οπότε στην τέταρτη στήλη του πίνακα 1 και οι τρεις αυτές χώρες είναι στο μηδέν. Αυτό δείχνει, ότι οι επιτυχίες τους ήταν μάλλον συγκυριακές.

Η Ελλάδα έχει 5-5-4 στις τρεις τελευταίες στήλες του πίνακα 1, και παρουσιάζει το οξύμωρο ότι χάνει το απόλυτο εξαιτίας της πιο πετυχημένης Εθνικής ομάδας της σε όλα τα σπορ, δηλαδή της γυναικείας ομάδας πόλο, η οποία παρότι έχει αναδειχθεί δύο φορές πρωταθλήτρια κόσμου και άλλες δύο φορές Κυπελλούχος κόσμου, έχει προκριθεί μόνο μία φορά στα ημιτελικά των Ολυμπιακών Αγώνων. Αυτό όμως οφείλεται και στο γεγονός, ότι στο ολυμπιακό τουρνουά πόλο γυναικών μέχρι και το 2016 συμμετείχαν μόνο 8 ομάδες, ενώ οι ομάδες στην τελική φάση έγιναν 10 μόλις στις δύο τελευταίες Ολυμπιάδες (2020, 2024), σε αντίθεση με άλλα ομαδικά αθλήματα στα οποία συμμετέχουν 12 χώρες στην τελική φάση.

Η Σλοβενία, παρά το μικρό πληθυσμιακό της μέγεθος, έχει προκριθεί στην τετράδα σε 4 διαφορετικές παγκόσμιες διοργανώσεις.
Εντύπωση προκαλούν και οι επιδόσεις της Κροατίας και της Νορβηγίας που έχουν κατακτήσει μετάλλιο σε 7 και 6 παγκόσμιες διοργανώσεις αντίστοιχα, ενώ ανήκουν στα μικρά κράτη πληθυσμιακά. Μάλιστα σε όσες διοργανώσεις προκρίθηκαν στα ημιτελικά, κατέκτησαν τουλάχιστον την τρίτη θέση, δηλαδή έχουν ίδιο αριθμό διοργανώσεων στη δεύτερη και την τρίτη στήλη στον πίνακα 1.
Η Αυστραλία παρότι προκρίθηκε στην τετράδα σε 9 διοργανώσεις, κατετάγη στην πρώτη τριάδα μόνο στις 5. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τον Καναδά (5 στις 8), αλλά και την Κούβα (6 στις 9). Η Αίγυπτος απρόσμενα έχει συμμετάσχει στα ημιτελικά σε 3 διαφορετικές παγκόσμιες διοργανώσεις.

Η Κούβα έχει συμμετάσχει στην τετράδα σε 9 διαφορετικές παγκόσμιες διοργανώσεις, αλλά στις 5 από αυτές προκρίθηκε μόνο μία φορά στα ημιτελικά. Κάτι ανάλογο ισχύει για την Αυστραλία (στις 4 από τις 9 διοργανώσεις προκρίθηκε μόνο μία φορά στην τετράδα) και τον Καναδά (στις 4 από τις 8), ενώ σε αυτή τη σύγκριση υστερούν σχετικά τόσο η Κίνα (στις 3 από τις 8), όσο και η Βουλγαρία (προκρίθηκε στα ημιτελικά μόνο μία φορά στις 3 από τις 7 διοργανώσεις).

Εκτός από την Ιταλία, από τις χώρες με συμμετοχή στα ημιτελικά σε 3 τουλάχιστον διαφορετικές διοργανώσεις, άλλες τρεις χώρες έχουν ίδιο αριθμό διοργανώσεων στις δύο τελευταίες στήλες του πίνακα 1: η Σουηδία (9), η Δανία (5), και η Ουρουγουάη (3).
Μόνο μία (1) από τις 4 αραβικές χώρες με συμμετοχή στα ημιτελικά έχει κατακτήσει μετάλλιο (το Κατάρ). Από τις 26 χώρες που κατέκτησαν μετάλλιο σε 5 τουλάχιστον διαφορετικές διοργανώσεις Ολυμπιακών Αγώνων ή Παγκοσμίου Πρωταθλήματος, οι 13 από τις 26 χώρες σε όσες διοργανώσεις προκρίθηκαν στα ημιτελικά κατέκτησαν μετάλλιο, είτε με την πρώτη συμμετοχή τους στη διοργάνωση είτε σε βάθος χρόνου. Η Ελλάδα είναι μία από τις 13.

Η Εθνική ανδρών μπάσκετ της Ελλάδας με την αδικαιολόγητη, με βάση τις επιδόσεις του ελληνικού μπάσκετ τις τελευταίες δεκαετίες, αδυναμία της να συμμετάσχει στα ημιτελικά των Ολυμπιακών Αγώνων, στους οποίους αποκλείσθηκε τέσσερις φορές στη φάση των «8», έχει στερήσει από τη χώρα τη δυνατότητα να είναι ακόμη πιο ψηλά στις σχετικές κατατάξεις. Αυτό όμως δεν είναι και τόσο τυχαίο όσο φαίνεται εκ πρώτης όψεως, διότι διαχρονικά δεν δινόταν η απαραίτητη σημασία και σοβαρότητα ούτε από την ελληνική ομοσπονδία του αθλήματος, αλλά ούτε και από τους παίκτες, που μέχρι και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκυο 2020, έβλεπαν κατά κανόνα το προολυμπιακό τουρνουά μάλλον ως αγγαρεία, παρά ως ευκαιρία να προσπαθήσουν να προκριθούν και να συμμετάσχουν στην κορυφαία αθλητική διοργάνωση, κάτι ασύνηθες, σπάνιο και ανεξήγητο για αθλητές που κάνουν πρωταθλητισμό. Είναι χαρακτηριστικό, ότι από τις τέσσερις συμμετοχές της Ελλάδας στην τελική φάση του ολυμπιακού τουρνουά στο μπάσκετ ανδρών, μόνο τη μία (2024) η εθνική ομάδα προκρίθηκε μέσω προολυμπιακού τουρνουά.