Πρωτομαγιά στο δέλτα του Έβρου – Οι άνθρωποι, ο φράχτης και το τοπίο

Για όσους θελήσουν να βρεθούν Πρωτομαγιά στο δέλτα του Έβρου θα συναντήσουν ένα διαφορετικό θέαμα, στην άλλοτε κατάφυτη με τεράστια δένδρα περιοχή του Τσιρόζη, όπου πλέον δεσπόζει ο φράχτης με την κονσερτίνα στην ελληνική όχθη του ποταμού, αλλά δεν υπάρχουν τα δένδρα. Όλα κόπηκαν στο βωμό των νέων δεδομένων, μάλιστα και δένδρα που δεν εμπόδιζαν και αποτελούσαν, όταν φυτεύτηκαν δεκαετίες πριν, το φυσικό εμπόδιο σε όποιον θα ήθελε να περάσει την ελληνική πλευρά.

Με ταχύτατες διαδικασίες κόπηκαν και απομακρύνθηκαν από την στρατιωτική επιτηρούμενη ζώνη. Ήταν όμως ένας μοναδικός πνεύμονας πρασίνου-ζωής και ένας χώρος αναμνήσεων από τους ντόπιους για αξέχαστες Πρωτομαγιές, όπου γινόταν ολόκληρη επιχείρηση από την παραμονή, να “πιάσουν το μέρος”, να στήσουν μαγκάλια, κούνιες και τσαρδάκια για να έχουν χώρο να χορέψουν, για να περάσουν όμορφα στο γρασίδι κάτω από μια σκιά, σε ένα τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς. Φέτος, από τώρα και στο εξής, ο χώρος εκεί είναι πλέον αφιλόξενος.

Μόνο τα κοπάδια κινούνται άνετα απολαμβάνοντας το τρυφερό χορτάρι. Η υπόλοιπη, όμως, διαδρομή σε ανταμείβει με εικόνες. Αλλά ένα είναι το σίγουρο, ο πλούτος του Έβρου είναι οι άνθρωποι του και το απέδειξαν. Είναι οι αθέατες πλευρές των ανθρώπων του μεροκάματου, που ρίχνουν τα δίχτυα τους στο ποτάμι σύνορο, στον Έβρο, στην ευθυγράμμιση στο δέλτα. Είναι οι άνθρωποι που πασχίζουν με τον δικό τους φιλοσοφημένο τρόπο να διατηρηθεί, αυτό που λέμε ισορροπία της φύσης και να μην υπάρξουν καταχρήσεις και παρεμβάσεις ολέθριες, γιατί τους αφορά άμεσα η παρουσία αλιευμάτων.

Οι άνθρωποι του Έβρου

Είναι οι ψαράδες, είναι οι κτηνοτρόφοι με τα νεροβούβαλα να απολαμβάνουν την δική τους ελευθερία, κολυμπώντας στο ποτάμι, λιαζόμενα σε ξέρες ή διανύοντας αποστάσεις για να βρουν την επιθυμητή τροφή. Είναι οι βοσκοί με τα κατσίκια και τα πρόβατα που κόβουν χιλιόμετρα, ακολουθώντας αυτή την μοναχική και δύσκολη πορεία. Μετά έπεται το άρμεγμα με τα χέρια και η παράδοση του γάλακτος, με όλα εκείνα τα θρεπτικά συστατικά που έχουμε ξεχάσει…

Είναι οι αγελάδες ελεύθερης βοσκής που τις συναντάς μέσα σε υγρά λιβάδια, στις όχθες του ποταμού να δροσίζονται και να σε παρακολουθούν ήρεμα με εκείνο το μακάριο βλέμμα τους. Είναι οι αγρότες με τους ορυζώνες από τα πλημμυρισμένα χωράφια του ποταμού και τα τριφύλλια για τα ζωντανά. Είναι οι κυνηγοί που κινούνται στα όρια της επιτρεπόμενης ζώνης, αναζητώντας την εμπειρία του υδρόβιου κυνηγιού, αλλά και του αγριογούρουνου, τυχεροί συνήθως, γιατί αυτά περνούν στην ελληνική από την άλλη πλευρά.

Είναι οι περιηγητές, οι φυσιολάτρες, οι φωτογράφοι και ζωγράφοι που θα τους
συναντήσεις σε απίθανες ώρες ακίνητους, να προσπαθούν να μαγνητίσουν την ομορφιά του χώρου. Είναι οι περίπολοι των στρατιωτών και των συνοριοφυλάκων που μεριμνούν για την ασφάλεια και την θωράκιση του χώρου, σε 24ωρη βάση και σε χαιρετούν με εκείνο το γλυκό “συνωμοτικό βλέμμα” της πατρίδας που αντιστέκεται σε απειλές. Είναι οι εθνοφύλακες που έχουν απόλυτη συνείδηση του ρόλου τους, δηλώνοντας ετοιμοπόλεμοι.

Η ομορφιά του βιότοπου

Όλοι με σεβασμό και αγάπη στον μοναδικό βιότοπο, με γνώση κι ευθύνη του χώρου, με προσπάθειες, που όταν τις ζεις από κοντά, συγκινείσαι. Είναι αυτή η άφατη ομορφιά του βιότοπου που σε ανταμείβει με σκηνές των πουλιών σε σχηματισμούς, σε χρώματα, σε απόλυτη συνύπαρξη με την φύση, καθηλώνοντας την ματιά κι αναζωογονώντας το μέσα σου.

Είναι οι νερένιες διαδρομές σε καλαμιώνες κι αλμυρίκια, οι συναυλίες των βατράχων, οι γρήγορες βουτιές των μυοκαστόρων, λες και καταλαβαίνουν την δυσφορία σου από την παρουσία τους. Είναι τα άγρια άλογα με τις δικές τους συνθήκες αγέλης, αγέρωχα και πανέμορφα, να κλέβουν το βλέμμα με τους σχηματισμούς τους. Είναι τα τσακάλια, οι αλεπούδες οι λαγοί, τα νερόφιδα, οι αγριόγατες και τόσα ζωντανά…

Είναι η χαραυγή με τα δικά της χρώματα, τα πορφυρά ηλιοβασιλέματα, οι νύχτες με την αστροφεγγιά και ο ορίζοντας να σε μεθά με το δικό του μέγεθος. Είναι η ηρεμία που εκπέμπει ο χώρος και τα καλέσματα του ξανά και ξανά… Μόνο που όλα αυτά πλέον μπαίνουν σε μια άλλη τροχιά. Τα ζώα, τα πετεινά του ουρανού, τα ερπετά, τα θηλαστικά, η πανίδα και η χλωρίδα δεν διαφοροποιούνται, αλλά ο άνθρωπος που συνυπάρχει βίωσε και βιώνει μια άλλη πραγματικότητα.

«Δακρύζουμε για την Ελλάδα»

«Ήξερα για το δέλτα από ντοκιμαντέρ, από περιηγήσεις στο διαδίκτυο και ήθελα ναρθώ. Όχι σαν απλός ταξιδιώτης, αλλά σαν ενσυνείδητος πολίτης, Έλληνας του εξωτερικού που θα ήθελε να συμβάλλει με τις δικές του δυνάμεις στο προσκλητήριο για φύλαξη των συνόρων». Μας μιλά ο, εξ Ολλανδίας ορμώμενος συνταξιούχος, ο Λάκης Γιαλούρης, πατέρας δυο γιων που μοιράζει την ζωή του μεταξύ μιας μικρής πόλης κοντά στο Ρότερνταμ και την Θεσσαλονίκη, όταν βρίσκεται στην Ελλάδα. Είχε απωθημένο να έρθει στον Έβρο και να δει το δέλτα, έστω και με αυτές τις συνθήκες της εμπόλεμης ζώνης.

Με ενθουσιασμό για τον τόπο και τους ψυχωμένους ανθρώπους του και ο Γιάννης Ματσαντώνης που ήρθε από το Σαιντ Λούις στην περιοχή της Τάμπα των ΗΠΑ και φιλοξενήθηκε στον Πέπλο. «Δακρύζουμε για την Ελλάδα είμαστε δίπλα σας» θα πει και ως μέλος των ΑΧΕΠΑ. Πολλοί κι άλλοι μεμονωμένοι επισκέπτες που ήρθαν σε κρίσιμες ώρες για ηθική στήριξη κυρίως. Οι Θρακιώτες που έβαλαν πλάτη, όμως και κυρίως, οι πολλοί Φεριώτες. Στεκόμαστε σε κάποιους που ξεχωρίσαμε για την δράση τις απόψεις και την κινητοποίηση τους, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν και άλλοι πολλοί.

Ο Κώστας Αλεξανδρής, επιχειρηματίας και πρόεδρος αγροτικού κτηνοτροφικού συλλόγου, ήξερε με απλό τρόπο να μαγνητίζει τον συνομιλητή του, να ενεργοποιήσει όλα τα μέλη του συλλόγου και να πραγματοποιηθεί εκείνη η μεγαλειώδης κινητοποίηση με τρακτέρ και φορτηγά ντάτσουν στα σύνορα, όταν η απειλή ήταν προ των πυλών. Οργάνωσε συναντήσεις ώστε να γίνουν όλα με τάξη, πολιτισμένα και με παραγωγή ουσιαστικού έργου, έχοντας τον συντονισμό και την επικοινωνία με τις αρχές.

Ο πρόεδρος του συλλόγου Αινήσιο Δέλτα, Πάρις Παπαδάκης, με το προεδρείο που
συνέβαλαν στις περιπολίες με τις πλάβες τους, που ήταν επί ποδός πολέμου σε θέσεις
κλειδιά, ως οι καλύτεροι γνώστες της περιοχής λόγω της διαρκούς παρουσίας με τις καλύβες τους. Ήταν το ανθρώπινο τείχος μέσα στο ποτάμι! Βοήθησαν επίσης και το έργο των δεκάδων δημοσιογράφων, Ελλήνων και ξένων, που έσπευσαν να αποτυπώσουν το κλίμα και τα γεγονότα. Ο πρόεδρος του Κυνηγετικού συλλόγου Στέλιος Αποστολίδης, που είχε φροντίσει για να κοπούν ξύλα και να έχουν ζεστασιά όλοι όσοι ξενυχτούσαν στην παγωνιά, διαφυλάσσοντας τα περάσματα.

Όλοι έβαλαν πλάτη

Οι μεμονωμένοι σύλλογοι, Πολιτιστικός σύλλογος Πέπλου, πολιτιστικός σύλλογος Αγία
Σοφία Φερών, σύλλογος γυναικών Μοναστηρακίου κ.α. που συνέδραμαν σε τρόφιμα,  νερά και όλα τα απαραίτητα στις πρώτες δύσκολες μέρες, για όσους νυχθημερόν επιχειρούσαν στα νότια σύνορα του Έβρου, σε συνεργασία με τον τοπικό σύμβουλο Σάκη Πεμούση από τον Πόρο. Ήταν η τοπική αυτοδιοίκηση με τον αντιδήμαρχο Δημήτρη Κολγιώνη, παρούσα σε πρωτοβουλίες ανθρωπιάς και διάθεσης υλικών, σε ανοικτή συνεργασία με το τμήμα συνοριοφυλακής και τους αρμόδιους.

Ήταν και οι άνθρωποι που ζουν το δέλτα Έβρου δεκαετίες τώρα, όπως ο εδώ και 50 χρόνια, καλυβιέρης και ψαράς Χρήστος Νταλακίδης, με την κυρά του Μάρθα, που διηγήθηκε πλείστες ιστορίες με πρόσφυγες στο παρελθόν, για το πώς τους περιέθαλπαν και τους βοηθούσαν, όταν περνούσαν τρομαγμένοι και γυμνοί, κυνηγημένοι στην Ελλάδα. Τώρα όμως αυτό που βίωνε ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό. «Όλο νεαροί μέχρι 25 ετών με βλέμμα που γυάλιζε, που μιλούσαν τουρκικά και ήταν αποφασισμένοι για πολλά. Οι πρόσφυγες ελάχιστοι…»

Ήταν οι σκοπιές των στρατιωτών, οι βάρδιες των συνοριοφυλάκων, το προσωπικό του
πλωτού της αστυνομίας, ήταν οι εντεταλμένοι των ειδικών δυνάμεων με τα οχήματα, τα
ματ, οι ένστολοι κάθε μορφής, οι πυροσβέστες, τα ΕΚΑΜ, οι καλυβιέρηδες που χτυπούσαν
οκτάωρα, οι ψυχωμένοι εθελοντές πατριώτες…

Όλοι μαζί εκεί στο δέλτα του Έβρου, που δεν γνώρισε την δημοσιότητα του βόρειου Εβρου -που εκεί επιτράπηκε η σχετική κάλυψη- αλλά που κράτησε περήφανα και αντιμετώπισε την μεγάλη απειλή με ψυχραιμία. Η Άνοιξη όμως με τα χρώματά της, τα ανθισμένα γιαλγκίνια και την ουράνια μελωδία των πουλιών και των τόσων ζωντανών έρχεται να υπενθυμίσει ότι η ζωή είναι ωραία!