“Δουλεμπόριο” και κορονοϊός στη γερμανική κρεατοβιομηχανία

Πονοκέφαλο έχουν προκαλέσει στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση οι αλλεπάλληλες αποκαλύψεις για τη δράση κυκλωμάτων διακίνησης αλλοδαπών που εξαναγκάζονται σε παράνομη εργασία, σε γερμανικά εργοστάσια. Κατά τις πιο πρόσφατες εξελίξεις, πραγματοποιήθηκε γιγαντιαία επιχείρηση της αστυνομίας με τη συμμετοχή 800 ανδρών, στα κρατίδια της Σαξονίας-Άνχαλτ και της Κάτω Σαξονίας.

Στο επίκεντρο των ερευνών βρίσκονται εταιρείες παροχής προσωπικού προσωρινής απασχόλησης από τη Γερμανία αλλά και την Πολωνία. Μικρότερες επιχειρήσεις πραγματοποιήθηκαν ή προγραμματίζονται για τη Σαξονία, το Βερολίνο και τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, και σε χώρους που δεν σχετίζονται με τη βιομηχανία κρέατος.

Στο στόχαστρο της αστυνομίας βρίσκονται τουλάχιστον δέκα ύποπτοι, γερμανικής, πολωνικής και ουκρανικής καταγωγής. Κατασχέθηκαν ήδη σκληροί δίσκοι από τους οποίους προκύπτει η ύπαρξη μιας ιδιαίτερα “περίπλοκης”, όπως αναφέρουν οι Αρχές, εταιρικής δομής. Πρόκειται για μια γερμανική και μια πολωνική εταιρεία με θυγατρικές και υποκαταστήματα, οι οποίες εμπλέκονται στη μεταφορά Ουκρανών υπηκόων με πλαστά ρουμανικά έγγραφα. Τα άτομα αυτά προωθήθηκαν για να εργαστούν σε γερμανικές εταιρείες, χωρίς έχουν γίνει γνωστά τα ονόματά τους, μέχρι στιγμής.

Να σημειωθεί ότι εδώ και καιρό στη Γερμανία έχει συσταθεί ειδική επιτροπή για την αντιμετώπιση της διακίνησης αλλοδαπών εργαζομένων, ενώ, μέσα στο καλοκαίρι, αποκαλύφθηκαν οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας αυτών των σύγχρονων gastarbeiter, κυρίως στη βιομηχανία κρέατος.  Οι άνθρωποι αυτοί στοιβάζονται ουσιαστικά σε μικρά σπίτια από τους υπεργολάβους που τους στέλνουν για δουλειά στα κατά τόπους σφαγεία και συσκευαστήρια.

Μάλιστα, το θέμα “ξεσκεπάστηκε” στο πλαίσιο της ανίχνευσης της ραγδαίας εξάπλωσης του κορωνοϊού σε περιοχές της Γερμανίας, αφού οι συνθήκες αυτές συνέβαλαν στη μετάδοσή του. Το ίδιο συνέβη και σε άλλες χώρες με υψηλή κρεατοπαραγωγή, όπως το Βέλγιο, η Ιρλανδία, η Πολωνία και η Ολλανδία, στις οποίες παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη αύξηση των εργαζομένων του κλάδου που μολύνονταν με Covid-19, από τον Απρίλιο και μετά.

Ενδεικτική ήταν η περίπτωση ολλανδικού σφαγείου στην πόλη Groenlo, πολύ κοντά στα γερμανικά σύνορα, όπου μολύνθηκε το 20% των εργαζομένων. Το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού όμως ζουν σε γερμανικό έδαφος και μετακινούνταν καθημερινά, με αποτέλεσμα οι γερμανικές Αρχές να πιέσουν την εταιρεία (Vion) για τη διεξαγωγή τεστ.

Το γνωστό μισθολογικό ντάμπινγκ

Πάντως, η τοποθέτηση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Τροφίμων, Γεωργίας και Τουρισμού (ΕFFAT) στοχοποιεί απόλυτα τη Γερμανία, καθώς είναι η χώρα με τα περισσότερα κρούσματα στον κρεατοπαραγωγικό κλάδο. Ο γ.γ. της συνομοσπονδίας, Κρίστιαν Μπράγκασον, συνδέει το πρόβλημα με την πολιτική συστηματικού μισθολογικού ντάμπινγκ που ακολούθησε η Γερμανία τα προηγούμενα χρόνια, η οποία –σημειωτέον– είναι και ο μεγαλύτερος κρεατοπαραγωγός στην Ευρώπη.

Πλήθος εργαζομένων μεταναστεύουν μέσω υπεργολάβων από χώρες της ανατολικής Ευρώπης, της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής, ακριβώς για να δουλέψουν στη γερμανική βιομηχανία τροφίμων, ιδίως στο “κρέας”. Οι εκτιμήσεις της EFFAT δείχνουν ότι το 80% του προσωπικού των μεγάλων κρεατοβιομηχανιών, όπως η Tonnies κι η Westfleisch, αποτελείται από μετανάστες από την ανατολική Ευρώπη.

Το σύστημα που ακολουθείται είναι ιδιαίτερα βολικό και κερδοφόρο για τις βιομηχανίες. Το εργοστάσιο συμφωνεί με έναν υπεργολάβο για τη σφαγή, κοπή και επεξεργασία κρεάτος συγκεκριμένου αριθμού ζώων. Όμως, νομικά, ο αριθμός των ατόμων που θα απασχοληθούν, πώς θα οργανωθεί η δουλειά, οι μισθοί και οι συνθήκες εργασίας τους δεν εμπίπτουν στην ευθύνη του εργοστασίου.

Οι gastarbeiter των υπεργολάβων δεν έχουν καμία εργασιακή ασφάλεια, εργάζονται από 48 ως 65 ώρες την εβδομάδα, έξι μέρες την εβδομάδα, με ελάχιστα διαλείμματα, και πληρώνονται 40-50% λιγότερο από τους άλλους εργαζόμενους. Μάλιστα εφευρίσκονται διάφοροι τρόποι να μειωθεί ο μισθός τους, όπως για παράδειγμα η αφαίρεση κόστους για γάντια, μαχαίρια κ.λπ. Μένουν σε μικρά διαμερίσματα –συνήθως πέντε ή έξι άτομα μαζί– με κοινό μπάνιο και κρεβατοκάμαρα. Το ενοίκιο για αυτά τα διαμερίσματα, που κυμαίνεται μεταξύ 200 και 350 ευρώ, αφαιρείται και αυτό από το μισθό του εργαζόμενου.

Αλλά ούτε και στους χώρους εργασίας τηρούνται οι κανόνες υγιεινής (και αποστάσεων). Τα άτομα αυτά πάνε στη δουλειά ακόμα και άρρωστα, υπό το φόβο της απόλυσης. Εν τω μεταξύ στις ψυχρές θερμοκρασίες των σφαγείων, και σε συνδυασμό με τη λειτουργία του συστήματος κλιματισμού, είναι πιο εύκολο να αρρωστήσουν και βεβαίως να μεταδώσουν ή να κολλήσουν τον κορωνοϊό.

Πολιτικός πονοκέφαλος

Η υπόθεση, εν τω μεταξύ, έχει αναστατώσει και το επιτελείο της Άγκελα Μέρκελ, αφού κατατέθηκε εσπευσμένα νομοσχέδιο στην Bundestag για μεταρρυθμίσεις στη βιομηχανία κρέατος. Μεταξύ άλλων, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι τα μεγάλα σφαγεία απαγορεύεται να προσλαμβάνουν εργαζόμενους μέσω εταιρειών και ότι οι διαδικασίες σφαγής, κοπής και επεξεργασίας θα πρέπει αν διεκπεραιώνονται μόνο από το δικό τους προσωπικό.

Επίσης προβλέπεται βελτίωση των συνθηκών εργασίας και εντατικοποίηση των ελέγχων, από τις αρχές του 2021. Ο υπουργός Εργασίας Χουμπέρτους Χάιλ έκανε λόγο για “ξεκαθάρισμα” στον κλάδο του κρέατος, ο οποίος όχι μόνο λειτουργεί στη βάση ενός μοντέλου εκμετάλλευσης εργαζομένων αλλά εξελίχθηκε και σε υγειονομική βόμβα.

Παρόμοιες συνθήκες, πάντως, επικρατούν και σε άλλους κλάδους της γερμανικής οικονομίας, όπως αγροτικές φάρμες ή ιδιωτικές ταχυμεταφορές. Δυστυχώς, χρειάστηκε να έρθει η επιδημία για να έρθουν ξανά στην επιφάνεια οι σκανδαλώδεις συνθήκες εργασίας, και να φτάσει το θέμα στο Βερολίνο, ώστε να κινητοποιηθεί η κυβέρνηση.