Σε άσχετα χέρια μονίμως τα αρχαία ελληνικά

Δεν με εξέπληξε η πρόταση  του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής  (ΙΕΠ) για μείωση  κατά μία ακόμη ώρα  της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στα σχολεία, την οποία αποκάλυψε και σχολίασε η συνάδελφος Όλγα Μαύρου στο άρθρο υπό τον τίτλο «Μία ακόμα πισώπλατη μαχαιριά στα αρχαία ελληνικά» στο SLpress προσυπογράφοντας μάλιστα και τον χαρακτηρισμό του διωγμού της αρχαίας ελληνικής γλώσσας ως  απηνούς ως καθημερινός μάρτυς επί 45 χρόνια της περιπέτειας της ελληνικής παιδείας  με άρθρα, σχόλια και έρευνες κυρίως  στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» και τα βιβλία μου και τελικώς  της άλωσής της.

Δεν με εξέπληξε καθώς αυτοί «οι επιτελικοί επιστημονικοί  και ερευνητικοί φορείς», όπως και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), το οποίο, όπως  τονίζεται, «υποστηρίζει το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και τους εποπτευόμενους φορείς του σε θέματα που αφορούν στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, τη μετάβαση από τη δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τη μεταλυκειακή εκπαίδευση, την αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων, της μαθητικής διαρροής και της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, με στόχο τη διασφάλιση του δικαιώματος όλων των παιδιών στην εκπαίδευση», λειτουργούν ως … «λαγοί» για τη δικαιολόγηση αποφάσεων από τους εκάστοτε υπουργούς σχετικά με κρίσιμα θέματα, με πλήρη επιβεβαίωση του παραπάνω τίτλου του άρθρου της Όλγας Μαύρου.

Θυμήθηκα, για παράδειγμα, τους περιβόητους «εθνικούς διαλόγους»  για την παιδεία, όπως  του Νίκου Φίλη το 2015, οι οποίοι ξεπερνούσαν σε φαιδρότητα τους «Νεκρικούς Διαλόγους» του Λουκιανού με θέματα τάχα τα σχολικά βιβλία, το πρόγραμμα μαθημάτων, τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, τη βαθμολογία, τις απουσίες, τις εξετάσεις.

Και τι γινόταν; Απλώς, συνεχιζόταν ο χαλασμός που άρχισε με υλοποίηση ήδη από το 1977 από τους πρώην «διώκτες»  (τη Νέα Δημοκρατία!) των γνωστών προτάσεων της λεγόμενης «προοδευτικής εκπαιδευτικής πρωτοπορίας» και οδήγησε στην άλωση της ελληνικής παιδείας με τους αυτοσχεδιασμούς της, με κορύφωση την υποχώρηση του Τρίτση, ο οποίος χαρακτήρισε ως «νέα βόμβα» τα σχέδια που « χρησιμοποίησαν ομάδες εργασίας», υποσχόμενος  για μια ακόμη φορά τότε διάλογο πριν από την τελική διατύπωση των προεδρικών διαταγμάτων. Θυμήθηκα, ακόμα, τον χαλασμό που προκάλεσαν οι μεταρρυθμίσεις Αρσένη που οδήγησαν στη συντέλεια της παιδείας με  τα  ένδεκα περιβόητα προεδρικά διατάγματα του διαδόχου του Τρίτση υπουργού Παιδείας Γιώργου Παπανδρέου το 1988.

Αυτή η διαδικασία, δια επιτροπών, ινστιτούτων και ανεξάρτητων αρχών, αφελληνισμού της ελληνικής παιδείας συνεχίστηκε με  την πρόθυμη υλοποίηση από την υπουργό Παιδείας Νίκης Κεραμέως επίμονων γνωμοδοτήσεων – αποφάσεων  της Ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας  Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (υπάρχουν πολλές τέτοιες Αρχές, όπως και… εθνικές επιτροπές, που απασχολούν  εκατοντάδες άτομα και που  επιχορηγούνται  κάθε χρόνο με εκατομμύρια ευρώ από τους φορολογούμενους!) για το μάθημα των Θρησκευτικών στις οποίες  αντιστέκονταν  όλες οι κυβερνήσεις (ακόμα και «προοδευτικές»)  και όλοι οι έως την Κεραμέως  υπουργοί Παιδείας, διότι απλώς ήταν αντισυνταγματικές, όπως κατήγγειλε τότε  η  Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ).

Σε άσχετα χέρια η τύχη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας

Αλλά, η μείωση  των ωρών διδασκαλίας  των αρχαίων, όπως εύστοχα επισημαίνει η Όλγα Μαύρου, είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου ενός μέγιστου εθνικού θέματος, όπως είναι η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών, της ελληνικής γλώσσας. Διότι, αυτή τη γλώσσα που «μοῦ ἔδωσαν ἑλληνική» και που ήταν « μονάχη ἔγνοια μου στίς ἀμμουδιές τοῦ Ὁμήρου», όπως παραστατικά κι ανάγλυφα  την παρουσιάζει ο Οδυσσέας Ελύτης στον «Αξιον Εστί» ( Ψαλμός Β ), με τους φωτισμένους καθηγητές μου στο τότε Γυμνάσιο και μετέπειτα στη Φιλοσοφική Σχολή, μού την κατάντησαν όλοι … βαρβαρική παντού, στη Βουλή,  στις δηλώσεις, στις ανακοινώσεις, στις ειδήσεις, παντού, με τον λειτουργικό αναλφαβητισμό των Ελλήνων μαθητών  να τσακίζει κόκκαλα.

Δεν με εξέπληξε, λοιπόν, η πρόταση και του σημερινού Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, καθώς κανένα σχεδόν μέλος του δεν … διδάσκει αρχαία ελληνικά. Απλώς, έχουν αξιοζήλευτους τίτλους, όπως προκύπτει από τα βιογραφικά τους (και τα συγχαίρω), αλλά για το κρίσιμο θέμα της μείωσης των ωρών διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών ή της κατάργησης της διδασκαλίας κειμένων της αρχαίας κλασικής γραμματείας δεν διαθέτει κανείς αυτές τις γνώσεις και τη διδασκαλική εμπειρία που θα τα έκανε να αποφασίζουν για το αντίθετο. Παραθέτω,  στη συνέχεια τη σημερινή σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΕΠ, όπως παρουσιάζεται στον σχετικό ιστότοπο του φορέα, μαζί με μερικές πληροφορίες για το επιστημονικό και ερευνητικό τους ενδιαφέρον!

-Πρόεδρος: Σπύρος Δουκάκης, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου. Έχει ολοκληρώσει, μεταξύ πολλών άλλων, προπτυχιακές σπουδές στα Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Πατρών και στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (με υποτροφία), αλλά στο επιστημονικό και διδακτικό πεδίο δεν είναι η αρχαία ελληνική γλώσσα!

-Αντιπρόεδρος: Κωνσταντίνος Λολίτσας, εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (δάσκαλος ειδικής αγωγής). Είναι Γραμματέας Ατόμων με Αναπηρία, όπως μας πληροφορεί ο ιστότοπος της Νέας Δημοκρατίας. Έχει, μεταξύ άλλων, διδακτορικό από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στην πολιτική φιλοσοφία της Παιδείας, διετή μετεκπαίδευση στην ειδική αγωγή και πτυχίο θεολογικής σχολής του ΑΠΘ, αλλά δεν διδάσκει αρχαία ελληνικά! Υπενθυμίζεται ότι κ. Λολίτσας παραιτήθηκε  το 2015 (υπουργός Παιδείας ο Νίκος Φίλης) από τη θέση του διευθυντή Ειδικής Αγωγής και επί υπουργίας Αριστείδη Μπαλτά στη συνέχεια δεν ανανεώθηκε η απόσπασή του από το ΙΕΠ, όπου ήταν σύμβουλος Α’ . 

-Τακτικός μέλος, Μαρία Μητσιάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Σπούδασε Γλωσσολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με  μεταπτυχιακό στην Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία με θέμα τη «Διδασκαλία της νέας ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας». Δηλαδή, ερευνητικό ενδιαφέρον της είναι η νεοελληνική γλώσσα!

-Τακτικό μέλος, Ελένη Κουτσουράκη, επίκουρη καθηγήτρια  του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας της Σχολής Επιστημών Υγείας και μέλος του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας και Κοινωνικής Εργασίας (SORSOW) του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου. Είναι δικηγόρος και στα ερευνητικά της ενδιαφέροντα είναι ανθρώπινα δικαιώματα και το προσφυγικό δίκαιο. Σημειώνεται ότι τοποθετήθηκε στη θέση  της Χρυσούλας Σοφιανοπούλου, αναπληρώτριας καθηγήτριας στο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεματικής του Χαροκόπειου Πανεπιστήμιου, η οποία ήταν  εθνική διαχειρίστρια του Προγράμματος PISA του ΟΟΣΑ και είχε χαρακτηριστεί  ως μετρ”  για τη θέση της αυτή, μετά την παραίτησή της  τον Απρίλιο του 2024.

-Τακτικό μέλος, Διονύσιος Αναστασόπουλος,  διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά. Είναι καθηγητής φιλόλογος, κάτοχος δύο  μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών, αλλά  το πλούσιο επιστημονικό του έργο και οι δραστηριότητες και  τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα σχετίζονται με θέματα Πολιτιστικών Πρακτικών Επικοινωνίας και Διοίκησης στην Εκπαίδευση, ειδικά στη συγκρότηση Ταυτοτήτων – Πολιτιστικής Πολιτικής και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, δηλαδή όχι με τα αρχαία ελληνικά!

-Τακτικό μέλος, Μαρία Καλαθάκη, σύμβουλος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.  Αναφέρεται ως σχολική σύμβουλος  καθηγητών  φυσικών επιστημών  στη περιφερειακή διεύθυνση Κρήτης. Συνεπώς, δεν διδάσκει αρχαία ελληνικά!

-Σύμβουλος Α, Δημήτρης Ζυμπίδης, Εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (δάσκαλος) και συγγραφέας.

Συμπέρασμα: Από τα  επτά μέλη του ΙΕΠ, τρεις είναι καθηγητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με διδακτική δραστηριότητα άσχετη με αρχαία ελληνικά,  δύο είναι  καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Γυμνάσια – λύκεια) και δύο είναι δάσκαλοι (ο ένας και μάλιστα οπ αντιπρόεδρος είναι ειδικής αγωγής)

Θαρραλέες αντιδράσεις φιλολόγων

Οι νέες αντιδράσεις των φιλολόγων και της εκπαιδευτικής κοινότητας γενικότερα μού θύμισαν την ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων στις αρχές Φεβρουαρίου του 2017, όταν  το τότε Διοικητικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής είχε προτείνει  την κατάργηση της  διδασκαλίας της «Αντιγόνης» του Σοφοκλή στη Β΄ Λυκείου.

Επίσης, η Εταιρεία Ελλήνων Φιλολόγων με ανακοίνωσή της κατήγγειλε τότε, με συγκεκριμένα στοιχεία, το υπουργείο Παιδείας για τον διωγμό της ελληνικής κλασικής παιδείας στη χώρα όπου μεγαλούργησε! Ωστόσο, το τότε υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων έσπευσε  να διαψεύσει «κατηγορηματικά» την Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων που αποκάλυψε την πρόταση για κατάργηση της ”Αντιγόνης” κι όχι το… ΙΕΠ!

Λείπουν έως και 16.000 εκπαιδευτικοί!

Όπως παρατηρήσατε, τέσσερα από τα επτά μέλη του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής ανήκουν στο διδακτικό προσωπικό της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Κι ενώ, λοιπόν, προσλήφθηκαν και πληρώνονται από τους Έλληνες φορολογούμενους  για να είναι στις σχολικές αίθουσες  και να διδάσκουν τους Έλληνες μαθητές, είναι απεσπασμένοι και ασχολούνται με αλλότριες δραστηριότητες. Και δεν είναι οι μόνοι. Στο υπουργείο Παιδείας, για παράδειγμα, απασχολούνται δεκάδες εκπαιδευτικοί ως εμπειρογνώμονες σε επιτροπές, σε περιφερειακές υπηρεσίες, σε κομματικά γραφεία, όπως έχω αποκαλύψει με σειρά άρθρων μου, τα οποία  συνοδεύονταν από σχετικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ από τα οποία μερικά παρουσιάζω στον παρατιθέμενο πίνακα.

Από τα διαχρονικά αυτά στοιχεία προκύπτει ότι το σχολικό έτος 2001/2002 απουσίαζαν από τις σχολικές αίθουσες ως απεσπασμένοι και απόντες πάνω από 16.000 δάσκαλοι (ποσοστό πάνω από το 14%!) και καθηγητές γυμνασίων και λυκείων με το άγος αυτό για την παιδεία και τον κρατικό προϋπολογισμό να συνεχίζεται. Το 2019 το «απουσιολόγιο» δασκάλων και καθηγητών γυμνασίων και λυκείων έδειχνε ότι ήταν γύρω στους 15.000 (ποσοστό πάνω 13%!) , ενώ  το σχολικό έτος   2022/2023 εμφανίζεται μειωμένο (10.223 ή ποσοστό 7,4%).

Και το ερώτημα των φορολογουμένων και των γονέων είναι: Γιατί δεν τοποθετούνται στις θέσεις αυτές άξιοι και ικανοί δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι δεν μπορούν να είναι σε σχολικές αίθουσες, αλλά μπορούν να ανταποκριθούν πλήρως  στο έργο αυτό με τις επιστημονικές γνώσεις και εμπειρία  που διαθέτουν; Εύλογο το ερώτημα, όπως και η απάντηση: Μπορεί να αγνοεί η εκάστοτε κυβέρνηση  τη στρατιά των κομματικών φίλων;