Σιωπή διεθνώς για τουρκικά εγκλήματα κατά γυναικών στη Συρία

Μέχρι τον Ιανουάριο του 2018, το Αφρίν στη Βόρεια Συρία ήταν μια από τις πιο ειρηνικές περιοχές της χώρας. Μετά την εκδίωξη του ISIS, κάτοικοι με διαφορετικό πολιτισμικό και θρησκευτικό υπόβαθρο ζούσαν αρμονικά σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Η κατάσταση άλλαξε άρδην μετά την τουρκική εισβολή και κατοχή.

Η τέλεση εγκλημάτων από τις τουρκικές και φιλοτουρκικές δυνάμεις συνιστούν πλέον καθημερινό φαινόμενο. Μέλη του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA), ο οποίος συγκροτήθηκε και χρηματοδοτείται από την Άγκυρα  και αποτελείται από πρώην μέλη του ISIS, ισλαμιστικές ομάδες και άλλους αντιπάλους του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, με την ανοχή και συχνά την προτροπή της Τουρκίας, επιδίδονται σε εγκλήματα που εμπίπτουν στην κατηγορία αυτών του πολέμου και αυτών κατά της ανθρωπότητας.

Βασική στρατηγική της Τουρκίας είναι η εθνοκάθαρση και η δημογραφική αλλοίωση ολόκληρων περιοχών, με στόχο την εγκατάσταση φιλότουρκων ισλαμιστών στα σύνορά της και την αποκοπή των Κούρδων της Συρίας από αυτούς της νότιας Τουρκίας. Στο άλλοτε ασφαλές Αφρίν, κάθε έκφανση της ζωής των γυναικών έχει επηρεαστεί. Πολλές αναγκάζονται να παραιτηθούν από την εργασία τους και να μη βγαίνουν καθόλου από το σπίτι.

Ο λόγος είναι ότι Κούρδισες και γυναίκες Γιεζίντι γίνονται στόχος δημοσίων παρενοχλήσεων και απειλών, όπως αναφέρεται και στην έκθεση της Εξεταστικής Επιτροπής του ΟΗΕ για τη Συρία, που δημοσιεύθηκε το Σεπτέμβριο του 2020. Επίσης, όσες τολμούν και βγαίνουν, είναι υποχρεωμένες να φορούν hijab, καθώς οι φιλότουρκες ομάδες εφαρμόζουν το νόμο της Σαρία.

Τα εγκλήματα κατά των γυναικών αποτελούν σύνηθες φαινόμενο και προσιδιάζουν με αυτά των τζιχαντιστών του ISIS, την εποχή της κυριαρχίας του στο Ιράκ και τη Συρία. Δεκάδες είναι τα περιστατικά δολοφονίας, βασανισμού και απαγωγής γυναικών. Υπολογίζεται ότι πάνω από 1.000 γυναίκες αγνοούνται από την έναρξη της τουρκικής εισβολής. Πολλές εικάζεται ότι έχουν ήδη δολοφονηθεί, καθώς όσοι καταφέρνουν να φύγουν από το Αφρίν αναφέρουν ότι το νοσοκομείο της πόλης είναι γεμάτο με σωρούς δολοφονημένων γυναικών.

Εμπορία ανθρώπων

Επίσης, νεαρές κοπέλες και ανήλικα κορίτσια, ακόμη και στην ηλικία των 11 ετών, οδηγούνται στην τέλεση εξαναγκαστικών γάμων. Σε όλα αυτά έρχονται να προστεθούν σοκαριστικές μαρτυρίες γυναικών και ακτιβιστών που είδαν προσφάτως το φως της δημοσιότητας, και οι οποίες εμπλέκουν την Τουρκία σε εμπορία ανθρώπων. Υποστηρίζεται ότι γυναίκες και πολλά ανήλικα κορίτσια απάγονται από το Αφρίν από φιλοτουρκικές ένοπλες ομάδες και μεταφέρονται μέσω στρατιωτικών περασμάτων στην Τουρκία, για να πωληθούν σε εμπόρους του Κατάρ.

Από εκεί, καταλήγουν στη Λιβύη ως σκλάβες των μισθοφόρων που χρηματοδοτεί και στέλνει η Άγκυρα προς υποστήριξη της κυβέρνησης της Τρίπολης (GNA). Από τον περασμένο Σεπτέμβριο, έχουν κατατεθεί τέσσερις ερωτήσεις στο τουρκικό Κοινοβούλιο σχετικά με τις βιαιότητες κατά των γυναικών. Ο υπουργός Εξωτερικών, όμως, δεν έχει απαντήσει ακόμη, και πιθανότατα δεν θα πράξει κάτι τέτοιο το προσεχές διάστημα. Μόλις το Νοέμβριο απάντησε σε ερώτηση που είχε κατατεθεί το 2018, δηλώνοντας ότι δεν διαθέτει πληροφορίες ή στοιχεία για την διάπραξη παράνομων ενεργειών στο Αφρίν.

Στις 6 Ιανουαρίου, η εκπρόσωπος των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) στις ΗΠΑ, Σινάμ Μοχάμαντ, έκανε δημόσια παρέμβαση αναφορικά με τις απαγωγές γυναικών και τη μεταφορά τους στη Λιβύη, καλώντας ΗΠΑ και ΕΕ να λάβουν μέτρα για την απελευθέρωσή τους. Ζήτησε, μάλιστα, να δημιουργηθεί μια ανεξάρτητη διεθνής επιτροπή για τη διερεύνηση της εν γένει κατάστασης στο Αφρίν.

Δυστυχώς, παρά την τόσο εκτενή διάπραξη εγκλημάτων πολέμου, η διεθνής κοινότητα παραμένει απαθής. Μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο, η επικεφαλής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Μισέλ Μπατσελέτ, κάλεσε επισήμως την Τουρκία να θέσει τέρμα στα εγκλήματα που διαπράττονται από τις ένοπλες ομάδες που ελέγχει, να οδηγήσει τους ενόχους στη δικαιοσύνη και να δώσει πληροφορίες για την τύχη των αγνοουμένων πολιτών. Ωστόσο, ούτε ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ούτε το Συμβούλιο Ασφαλείας πιέζουν την Άγκυρα να αναθεωρήσει την πολιτική της.

Τουρκία και ασυλία

Από την άλλη, τα εγκλήματα σπανίως τυγχάνουν αναφοράς από δυτικές ανθρωπιστικές οργανώσεις και ΜΜΕ, ώστε να ενημερωθεί και να κινητοποιηθεί η διεθνής κοινή γνώμη. Οι μόνες οργανώσεις που ανακινούν το ζήτημα είναι συριακές και κουρδικές. Οι δυτικές κυβερνήσεις, και δη αυτές των ευρωπαϊκών χωρών, τηρούν “σιγή ασυρμάτου”, επί του ζητήματος.

Μολονότι οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι διατρανώνουν την προσήλωση και τον αγώνα τους για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, και γενικότερα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αποδεικνύεται εν τοις πράγμασι ότι το ενδιαφέρον τους περιορίζεται σε συγκεκριμένες χώρες, π.χ. Λευκορωσία. Υπενθυμίζεται ότι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου υιοθετήθηκε το τρίτο πακέτο κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας, με το αιτιολογικό της εκλογικής νοθείας και της καταστολής των διαδηλώσεων, περιστατικά που σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν, εξίσου σημαντικά με τα εγκλήματα πολέμου στη Βόρεια Συρία.

Η Τουρκία απολαμβάνει μια ιδιότυπη ασυλία στον τομέα των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ακόμη και στις συζητήσεις των ευρωπαϊκών οργάνων για τη γειτονική χώρα, οι έκνομες ενέργειές της στη Συρία παραμένουν εκτός ατζέντας. Η επιδίωξη μη πλήρους απαγκίστρωσης της Άγκυρας από τη Δύση, τα οικονομικά συμφέροντα, οι εξαγωγές όπλων προς την Τουρκία, και το γεγονός ότι από το 2016, τα “κλειδιά” της διαχείρισης του μεταναστευτικού βρίσκονται στην κατοχή του Τούρκου προέδρου, κάνουν πολλούς ευρωπαίους ηγέτες να επιδεικνύουν ανοχή στα τουρκικά εγκλήματα.

Αν αυτά είχαν διαπραχθεί από οποιαδήποτε άλλη χώρα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είχαν επιβληθεί εξοντωτικές κυρώσεις. Εντούτοις, αν η ΕΕ και οι ΗΠΑ θέλουν να λογίζονται ως δρώντες που μάχονται πραγματικά για την προάσπιση θεμελιωδών αξιών και δικαιωμάτων, οφείλουν να αλλάξουν στάση. Η άσκηση πίεσης προς την Άγκυρα και η άμεση διενέργεια μιας ανεξάρτητης και διαφανούς έρευνας για τα εγκλήματα στη Βόρεια Συρία είναι επιτακτική ανάγκη, προκειμένου οι υπαίτιοι να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους και να τεθεί τέρμα στα δεινά των κατοίκων. Η σιωπή και η περαιτέρω αδράνεια απέναντι στις προαναφερθείσες φρικαλεότητες ισοδυναμεί με συνενοχή.