Σκοτώνει και η γρίπη – Πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο

Μια 78χρονη γυναίκα υπέκυψε στον ιό της γρίπης και ένας άνδρας 83 ετών έχει διασωληνωθεί επειδή αντιμετωπίζει επιπλοκές της γρίπης και δίνει μάχη για τη ζωή του. Και οι δύο μολύνθηκαν από τον τύπο γρίπης Α(Η3Ν2) που περιλαμβάνεται στον φετινό εμβόλιο. Δεν γνωρίζουμε αν οι δύο ηλικιωμένοι είχαν εμβολιασθεί για την γρίπη.

Αν, όπως οι περισσότεροι, εμβολιάσθηκαν μέσα Νοέμβρη, κόλλησαν προτού ο οργανισμός τους προλάβει να αναπτύξει τεχνητά αντισώματα –το αντιγριπικό εμβόλιο χρειάζεται πάνω από 15 μέρες για να διεγείρει τον οργανισμό στην παραγωγή επαρκών αντισωμάτων. Και η γυναίκα είχε χρόνια νοσήματα και ο άνδρας ασθενής πάσχει επίσης από σοβαρά νοσήματα. Εν γένει πάντως η αποτελεσματικότητα του αντιγριπικού εμβολίου είναι σχετικά χαμηλή (άλλες χρονιές πέφτει στο 19% και σπανίως ανεβαίνει στο 60%).

Ο ένας λόγος είναι ότι εμβολιάζονται συνήθως οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι έχουν λόγω της προχωρημένης ηλικίας τους σχετικά άτονο ανοσοποιητικό και δεν παράγουν πολλά αντισώματα. Ο δεύτερος λόγος οφείλεται στο ότι το εμβόλιο σχεδιάζεται κάθε άνοιξη και οι ειδικοί προσπαθούν να προβλέψουν ποιο στέλεχος της γρίπης θα κυριαρχήσει τον ερχόμενο χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο. Συχνά οι ειδικοί το “πετυχαίνουν”, αλλά όχι πάντα. Ο τρίτος λόγος είναι ότι ενώ η νόσηση παρέχει ανοσία για πολλά χρόνια, ακόμα και από διαφορετικά στελέχη σε πολλές περιπτώσεις, το εμβόλιο προστατεύει για τρεις έως πέντε μήνες το πολύ. Αν κάποιος ευάλωτος κολλήσει τέσσερεις μήνες μετά τον εμβολιασμό, έχει πολύ λίγα τεχνητά αντισώματα πλέον.

Πάντως το εμβόλιο, αν και παρέχει σχετικά χαμηλή προστασία, είναι απαραίτητο, γιατί αποτελεί το μοναδικό όπλο έναντι της γρίπης. Επιπλέον, ακόμα κι αν κυκλοφορήσει διαφορετικό στέλεχος από τα προβλεπόμενα (όπως έγινε πέρσι), το “κοκτέιλ” του εμβολίου παρέχει κάποια μίνιμουμ προστασία και έναντι της τυχόν απρόβλεπτης μετάλλαξης. Πέρσι το εμβόλιο δεν είχε “πετύχει” την μετάλλαξη που ήρθε στην Ελλάδα, όμως λόγω των μέτρων που λαμβάνονταν για τον κορονοϊό (μάσκες, αποφυγή συγχρωτισμού), ο χειμώνας πέρασε με ελάχιστα κρούσματα γρίπης.

Το φετινό εμβόλιο έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει από τέσσερις μορφές του ιού, και συγκεκριμένα από δύο υπότυπους της Α (την ΑΗ3Ν2 και την ΑΗ1Ν1) και από δύο υπότυπους της γρίπης Β.  Ενίοτε έχουμε δυστυχώς στην πορεία αλλαγές στους υπότυπους, καθώς οι αποφάσεις για τα εμβόλια λαμβάνονται χειμώνα προς άνοιξη, επειδή το εμβόλιο χρειάζεται ένα εξάμηνο περίπου για να παραχθεί σε αυγά και πρέπει να είναι έτοιμο το φθινόπωρο, Ο ιός μπορεί εν τω μεταξύ να μεταλλαχθεί. Κάποια εμβόλια δεν παράγονται σε αυγά πλέον.

Τα χαρακτηριστικά της γρίπης

Η γρίπη ως νόσος δεν έχει καμία σχέση επί της ουσίας με τη λεγομένη “γριπώδη συνδρομή”. Πολλές ιώσεις δηλαδή μοιάζουν με γρίπη ως προς τα συμπτώματα, αλλά δεν οφείλονται στον ιό της γρίπης και δεν έχουν καμία σχέση στην ουσία με τη γρίπη. Αυτή την περίοδο σαρώνουν γριπώδεις συνδρομές με κατά κανόνα χαμηλό πυρετό σε σύγκριση με τον πυρετό που “ανεβάζουμε” όταν έχουμε όντως γρίπη. Γενικά τα συμπτώματα μοιάζουν, αλλά είναι ηπιότερα, εκτός από τους ευάλωτους που μπορεί να παρουσιάσουν βαριά συμπτώματα ακόμη και με πιο ελαφρές ιώσεις.

Συγκεκριμένα την τελευταία εβδομάδα οι επισκέψεις σε γιατρούς για τέτοιες ιώσεις αυξήθηκαν κατά 29% σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ενώ ήταν ήδη πολλές για την εποχή και κατά την προηγούμενη εβδομάδα. Φέτος έχουμε πενταπλάσιες λοιμώξεις του αναπνευστικού σε σύγκριση με τα περσινά τέλη Νοεμβρίου. Όπως είπε στην ΕΡΤ ο καθηγητής Πνευμονολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης κ. Νίκος Τζανάκης «υπάρχουν πολλές πιθανότητες να έχουμε ισχυρό κύμα γρίπης φέτος το οποίο θα συνοδευτεί από μεγάλη διασπορά κορονοϊού». Στα φαρμακεία εν τω μεταξύ διατίθεται διπλό self test για γρίπη και κορονοϊό.

Ο κ. Τζανάκης ξεκαθάρισε πάντως ότι αυτή τη στιγμή έχουμε πάρα πολλές λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, κατά βάση από ιώσεις, «οι οποίες, δυστυχώς, ακολουθούνται από μικροβιακές λοιμώξεις και πολλές φορές προκαλούν παραπνευμονικές συλλογές, δηλαδή μικροβιακές πλευρίτιδες, οι οποίες κάποιες φορές είναι βαριές και οδηγούν τους ανθρώπους στα χειρουργεία». Όπως είπε οι μοναδικές άμυνες είναι να γίνονται τα υπάρχοντα εμβόλια, να πλένονται συχνά τα χέρια, να γίνεται χρήση μάσκας και οι ευάλωτοι να αποφεύγουν τον συγχρωτισμό.