Σκοτώνει και ο ιός του Δυτικού Νείλου – Πώς προστατευόμαστε

Συνολικά 89 εγχώρια κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου έχουν καταγραφεί στην χώρα μας, από την αρχή της περιόδου του 2023, μέχρι σήμερα, εκ των οποίων τα 74 από αυτά παρουσίασαν εκδηλώσεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα) ενώ 15 κρούσματα είχαν ήπιες εκδηλώσεις. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας, διαγνώσθηκαν 31 νέα κρούσματα. Ο ιός του Δυτικού Νείλου έχει προκαλέσει τον θάνατο 11 ασθενών, ηλικίας άνω των 64 ετών (μέση ηλικία θανόντων είναι τα 82 έτη).

Τα κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου έχουν καταγραφεί σε οικισμούς στις Περιφερειακές Ενότητες Καρδίτσας, Λάρισας, Τρικάλων, Ημαθίας, Θεσσαλονίκης, Πέλλας, Πιερίας, Κιλκίς, Σερρών, Καβάλας, Δράμας, Ροδόπης, Καστοριάς και Άρτας. Ο ΕΟΔΥ καλεί τους πολίτες να τηρούν τα μέτρα ατομικής προστασίας, καθώς θεωρείται πιθανή η διάγνωση περαιτέρω κρουσμάτων το ερχόμενο διάστημα.

Κατά κανόνα, μέχρι το Σεπτέμβρη καταγράφονται τα 2/3 των κρουσμάτων κάθε χρονιάς, ενώ πολλά κρούσματα δεν καταγράφονται λόγω ήπιων συμπτωμάτων. Υπενθυμίζεται ότι η μόνη πρόληψη είναι η αποφυγή των κουνουπιών και τα μέτρα προστασίας από αυτά. Περισσότερο κινδυνεύουν όσοι βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή και εν γένει οι ηλικιωμένοι.

Όπως προαναφέραμε, συχνά ο ιός προκαλεί ήπια συμπτώματα, όμως σε μικρό αριθμό προκαλεί εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, παράλυση και θάνατο. Συνήθως τα συμπτώματα είναι πυρετός και πονοκέφαλος, ρίγη, καταβολή δυνάμεων, διάρροια, εμετός, πόνος πίσω από τους βολβούς των ματιών, διόγκωση λεμφαδένων, εξανθήματα χωρίς φαγούρα κυρίως στο κορμό, αλλά και στα άκρα. Η διάγνωση γίνεται με εξέταση αίματος, εγκεφαλονωτιαίου υγρού και ούρων. Τα κρούσματα μειώνονται με την έλευση του χειμώνα.

Μέτρα ατομικής προστασίας

Σε ό,τι αφορά τα μέτρα ατομικής προστασίας για τον ιό του Δυτικού Νείλου που μπορούμε να εφαρμόσουμε στην καθημερινότητα μας, τα φρούτα και τα λαχανικά στους κήπους να τρώγονται την επομένη, εφόσον πλυθούν. Τα οικόσιτα και τα κατοικίδια ζώα δεν κινδυνεύουν, αλλά προληπτικά αν θέλει κάποιος, μπορεί να τα περιορίσει σε κλειστό χώρο.

Τα μέτρα ατομικής προστασίας από τα κουνούπια περιλαμβάνουν τη χρήση εντομοαπωθητικών ουσιών και στα σπίτια την τοποθέτηση σήτας ή κουνουπιέρας. Στις βεράντες συστήνεται να μην λιμνάζουν νερά στις γλάστρες και το πότισμα να γίνεται νωρίς το πρωί. Η χρήση εντομοαπωθητικών δεν πρέπει να περιορίζεται τις βραδυνές ώρες, γιατί ναι μεν τα περισσότερα κουνούπια “ξυπνούν” μετά τη δύση του ηλίου, όμως πολλά πιάνουν δουλειά από το πρωί. Κάποιοι ειδικοί θεωρούν ότι ειδικά τα κουνούπια-φορείς της νόσου τσιμπούν περισσότερο το βράδυ μα δεν είναι βέβαιο.

Οι ειδικοί συνιστούν εντομοαπωθητικά στο ακάλυπτο δέρμα (όχι σε πληγές) και πάνω από τα ρούχα, συχνά μπάνια για να απομακρύνεται ο ιδρώτας, ρούχα που να καλύπτουν όσο το δυνατόν περισσότερο το δέρμα, και φαρδιά γιατί τα “κολάν” διαπερνώνται από την προβοσκίδα του κουνουπιού.

Επίσης, σίτα σε πορτοπαράθυρα και φεγγίτες, κουνουπιέρες, εντομοαπωθητικά σε αεροζόλ, ταμπλέτες, σπιράλ, χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής), φωτισμό εξωτερικών χώρων με κίτρινους λαμπτήρες, πότισμα μόνο το πρωί, απομάκρυνση στάσιμου νερού από βάζα, υδρορροές, γλάστρες, καθαρισμό υδρορροών από φύλλα, ενώ σε πισίνες πρέπει να λειτουργεί το φίλτρο καθαρισμού για να απομακρύνονται αυγά και προνύμφες κουνουπιών.

Ο ιός του Δυτικού Νείλου (ονομάσθηκε έτσι γιατί αναγνωρίσθηκε για πρώτη φορά στην επαρχία του Δυτικού Νείλου στην Ουγκάντα το 1937) για πολλές δεκαετίες είχε μείνει περιορισμένος στην Αφρική, αλλά μετά το 2000 μεταφέρθηκε και στην Ευρώπη. Ο ιός εμφανίσθηκε στην Ελλάδα το 2010. Μεταδίδεται μόνον από τσίμπημα κουνουπιού ή μετάγγιση, αλλά και με θηλασμό. Η περίοδος επώασης είναι δύο έως 14 ημέρες.

Συνήθως τα κουνούπια προσλαμβάνουν τον ιό από είδη πουλιών που είναι μολυσμένα. Δεν είναι απαραίτητο να νοσούν από εύκολη μετάδοση σε ορνιθόφιλα κουνούπια και την έναρξη ενός κύκλου μετάδοσης (πτηνά- κουνούπια-πτηνά), ο οποίος μπορεί να συμπεριλάβει τον άνθρωπο και άλλα θηλαστικά ως τελικούς ξενιστές. Στον άνθρωπο και σε όλα τα θηλαστικά τα επίπεδα του ιού στο αίμα είναι πολύ χαμηλά και για αυτό πολύ δύσκολα μολύνεται κουνούπι από άνθρωπο ασθενή ή από θηλαστικό που νοσεί.