Στα θρανία εν μέσω πανδημίας – Τι κάνουν άλλες χώρες της Ευρώπης

Με ανησυχία και αντιφάσεις προχωρά η επιστροφή των μαθητών στα σχολεία σε διάφορες χώρες, καθώς οι εκάστοτε κυβερνήσεις προσπαθούν να εφαρμόσουν και να προσαρμόσουν ένα μοντέλο διδασκαλίας στα νέα δεδομένα που έχει θέσει η πανδημία. Παρά το γεγονός ότι οι ειδικοί θεωρούν πως τα παιδιά είναι, σε γενικές γραμμές, λιγότερο ευάλωτα στη νόσο του κορωνοϊού σε σύγκριση πάντα με τους ενήλικες, ο φόβος για τη συγκέντρωσή τους στους χώρους του σχολείου είναι διάχυτος.

Είναι χαρακτηριστικό, εν τω μεταξύ, ότι σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, η πανδημία «έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη αναστάτωση στα εκπαιδευτικά συστήματα στην ιστορία, επηρεάζοντας 1,6 δισεκατομμύρια μαθητές σε πάνω από 190 χώρες, σε όλες τις ηπείρους». Μάλιστα, το κλείσιμο σχολείων έχει οξύνει την ανισότητα πρόσβασης στην εκπαίδευση, που ήδη ίσχυε, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Πάντως, με τη σχολική χρονιά να έχει ήδη ξεκινήσει για ορισμένες χώρες, όπου οι καλοκαιρινές διακοπές δεν είναι παγίως διαμορφωμένες, όπως στην Ελλάδα, οι στρατηγικές και τα μοντέλα που ακολουθούν οι Αρχές ποικίλουν. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, πάνω από 500 σχολεία άνοιξαν στο τέλος της πρώτης εβδομάδας του Αυγούστου, και αρκετά σχολεία άρχισαν σταδιακά να ανοίγουν μέχρι και σήμερα.

Οι μαθητές, εκεί, είναι χωρισμένοι σε ομάδες και απαγορεύεται ένας μαθητής να “αλλάξει” ομάδα, ενώ το ίδιο ισχύει και για τους δασκάλους τους. Το σκεπτικό πίσω από το διαχωρισμό αυτό είναι να μην χρειαστεί να μπουν όλοι οι μαθητές ενός σχολικού συγκροτήματος σε καραντίνα, στην περίπτωση που υπάρξει επιβεβαιωμένο κρούσμα κορωνοϊού.

Αναφορικά με τις μάσκες, οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι να φορούν στους διαδρόμους και σε άλλους χώρους του σχολείου, καθώς και όταν μπαίνουν στις αίθουσες διδασκαλίας. Μπορούν να τις βάλουν, όμως, όταν καθίσουν στο θρανίο τους, ενώ προτρέπονται να μην ακουμπούν μπάρες και κάγκελα και τους υπενθυμίζεται, φυσικά, να πλένουν τακτικά τα χέρια τους.

Η διάταξη των αιθουσών έχει αλλάξει, μάλιστα, ώστε να τηρούνται, στο μέτρο του δυνατού, οι αποστάσεις και να υπάρχει καλύτερος αερισμός. Για προφανείς, όμως, λόγους κόστους, οι Γερμανοί δεν επέλεξαν το “σπάσιμο” των τάξεων καθώς δεν είναι εύκολο να καλυφθεί ο αριθμός των απαιτούμενων εκπαιδευτικών. Αν και το γερμανικό μοντέλο δεν “απέφυγε” σποραδικά κλεισίματα, μικρής διάρκειας, σχολείων και καραντίνες για μαθητές και καθηγητές, η κατάσταση βρίσκεται υπό έλεγχο και δεν έχει υπάρξει παρατεταμένο “lockdown” σε σχολείο.

Το νορβηγικό μοντέλο

Η Νορβηγία είναι μια από τις πρώτες χώρες που άνοιξε και πάλι τα σχολεία, στην Ευρώπη. Το σχέδιο των Αρχών ήταν σταδιακό και αργό άνοιγμα με αυστηρούς κανόνες αποστάσεων για τους μαθητές. Το νορβηγικό υπουργείο Παιδείας οργάνωσε καμπάνια ενημέρωσης και εκπαίδευσης εκπαιδευτικών και μαθητών στα σχολεία για τα μέτρα που πρέπει να ακολουθούν.

Μάλιστα, υιοθετήθηκε ένα μοντέλο “οδικού σηματοδότη”, δηλαδή μια χρωματική διαβάθμιση για το πώς πρέπει να λειτουργούν τα σχολεία, ανάλογα με την κατάσταση της πανδημίας τη δεδομένη στιγμή. Το “πράσινο” χρώμα, υποδηλώνει ότι τα σχολεία λειτουργούν στο κανονικό ωράριο, το “κίτρινο” ότι πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα για τη μείωση των φυσικών επαφών και την υγιεινή, ενώ το “κόκκινο” σημαίνει ότι πρέπει να περικοπεί ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη και να γίνουν αλλαγές και στα ωράρια.

Όπως και στη Γερμανία, τα Νορβηγόπουλα χωρίζονται σε ομάδες, κάθε μία από τις οποίες φτάνει στο σχολείο σε διαφορετικές ώρες, ώστε να περιορίζεται η αλληλεπίδραση της μίας με την άλλη. Επίσης, ορισμένα σχολεία έχουν ορίσει έναν ή περισσότερους εκπαιδευτικούς να διεξάγουν online μαθήματα, για όσους μαθητές επιλέξουν την εκπαίδευση εξ αποστάσεως.

Επίσης, οι συνεδριάσεις των εκπαιδευτικών γίνονται είτε σε μεγαλύτερες, από πριν, αίθουσες είτε μέσω διαδικτύου. Οι τουαλέτες και άλλοι χώροι των σχολείων καθαρίζονται πολλές φορές μέσα στην ημέρα, ενώ και οι μαθητές ευθύνονται για τον καθαρισμό του θρανίου τους, κατά την άφιξή τους στο σχολείο και πριν φύγουν για το σπίτι. Το ίδιο ισχύει και για εξοπλισμό όπως τάμπλετ, πληκτρολόγια και άλλα υλικά ή αντικείμενα που χρησιμοποιούν.

Διαφορετικές προσεγγίσεις, ένας στόχος

Η πλειονότητα των ειδικών, τόσο στο χώρο της εκπαίδευσης όσο και της σωματικής και ψυχικής υγείας, θεωρούν ότι προτεραιότητα της χάραξης πολιτικής από τις κυβερνήσεις είναι να παραμείνουν ανοιχτά τα σχολεία. Είναι, λένε, προτιμότερο να κλείσουν άλλοι χώροι, όπως νυχτερινά κέντρα ή να ανασταλούν περαιτέρω οι κοινωνικές εκδηλώσεις, παρά να κλείσουν τα σχολεία.

Τούτο δεν έχει να κάνει μόνο με την ανάγκη διατήρησης της ποιότητας της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της διδασκαλίας. Αφενός τα έκτακτα, αυστηρά περιοριστικά μέτρα μπορούν να επηρεάσουν τα παιδιά, σε βαθμό απρόβλεπτο για την ψυχική τους ισορροπία, αφετέρου το κλείσιμο σχολείων θα επιβάρυνε σημαντικά τους εργαζόμενους γονείς που θα καλούνταν να κρατήσουν τα παιδιά στο σπίτι.

Πάντως, τα διάφορα μοντέλα για το άνοιγμα των σχολείων σε κάθε χώρα, παρουσιάζουν κοινά στοιχεία, ενώ συχνά γίνονται… δημιουργικά, εμπλουτιζόμενα με προτάσεις προσαρμοσμένες στα νέα δεδομένα:

• Στην Ισπανία, σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν στη Βουλή, οι μαθητές άνω των έξι ετών πρέπει να φορούν υποχρεωτικά μάσκα, να πλένουν τα χέρια τους πέντε φορές την ημέρα και να τηρούν αποστάσεις ενάμισι μέτρου μεταξύ τους. Επίσης προβλέπονται και συχνές μετρήσεις με θερμόμετρο, ενώ το μέγεθος των τάξεων ή η διεξαγωγή τεστ επαφίενται στις περιφερειακές αρχές.
• Στη Μάλτα, όπου τα σχολεία ανοίγουν τέλος Σεπτεμβρίου, οι μαθητές άνω των 11 ετών, και φυσικά οι δάσκαλοι, πρέπει να φοράνε μάσκα και μέσα στην τάξη. Οι μαθητές κάτω των 11 πρέπει να τη φορούν μόνο εκτός τάξης.
• Στην Αγγλία, οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και φορούν μάσκες στους κοινούς χώρους και τους διαδρόμους των σχολείων. Σε περιοχές όπου ισχύουν έκτακτα περιοριστικά μέτρα, τα σχολεία θα πρέπει να εφαρμόζουν πιο αυστηρούς κανόνες, όπως μικρότερο αριθμό παιδιών ανά τάξη και εκ περιτροπής διδασκαλία online και στο σχολείο ανά δεκαπενθήμερο.
• Στην Ιταλία, η κυβέρνηση δεσμεύεται για την παροχή δύο εκατομμυρίων τεστ στους εκπαιδευτικούς, καθώς οι ειδικοί επισημαίνουν την ανάγκη για γρήγορη ανίχνευση και ιχνηλάτηση σε περίπτωση κρούσματος. Επίσης, επειδή ορισμένες διευθύνσεις σχολείων διαμαρτύρονται, “απειλούν” με επιστροφή στην τηλεκπαίδευση αν η τοπική αυτοδιοίκηση δεν διαθέσει πρόσθετους χώρους, εξοπλισμό και βεβαίως προσωπικό για την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Για το λόγο αυτό εξετάζεται η χρήση αιθουσών κινηματογράφου, εκκλησιών, ή μεγάλων σκηνών σε προαύλια και πάρκινγκ, ώστε να μπορούν να τηρηθούν οι αποστάσεις.