Στατιστικά για ομαδικά αθλήματα σε Ολυμπιακούς και διεθνείς διοργανώσεις

Η Ιταλία και η Ουγγαρία είναι οι δύο χώρες με τις περισσότερες κατακτήσεις τέταρτων θέσεων στις παγκόσμιες διοργανώσεις, δηλαδή έμειναν εκτός βάθρου για μία θέση τις περισσότερες φορές από κάθε άλλη χώρα. Η Ιταλία έχει καταταγεί τριάντα τρεις (33) φορές τέταρτη – 8 σε Ολυμπιακούς Αγώνες, 13 σε Παγκόσμια Πρωταθλήματα και 12 σε Παγκόσμια Κύπελλα, από τα οποία 12 τα 8 στο βόλεϊ. Η Ουγγαρία στις παγκόσμιες διοργανώσεις έχει καταταγεί συνολικά τριάντα (30) φορές τέταρτη – 15 σε Ολυμπιακούς Αγώνες, 8 σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και 7 σε Παγκόσμιο Κύπελλο.

Μάλιστα στους Ολυμπιακούς Αγώνες χάντμπολ ανδρών, η Ουγγαρία έπαιξε σε πέντε μικρούς τελικούς και έχασε και τους πέντε (1936, 1980, 1988, 2004, 2012), ενώ δεν κατέκτησε ποτέ μετάλλιο στη συγκεκριμένη διοργάνωση. Όμως, στο βόλεϊ διεξάγονται οι περισσότερες διοργανώσεις Παγκοσμίων Κυπέλλων σε σχέση με τα υπόλοιπα τέσσερα ομαδικά σπορ και η Ουγγαρία δεν έχει διακριθεί ποτέ (η τελευταία φορά που η Ουγγαρία είχε καταταγεί στην τετράδα στο βόλεϊ σε παγκόσμια διοργάνωση ήταν το 1980), ενώ η Ιταλία πρωταγωνιστεί παραδοσιακά στα δύο αθλήματα με τις περισσότερες διοργανώσεις Παγκοσμίων Κυπέλλων, δηλαδή στο βόλεϊ και στο πόλο, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.

Η Κίνα έχει κατακτήσει μέχρι σήμερα μετάλλιο στα πέντε ομαδικά αθλήματα μόνο στις γυναίκες (στις 8 από τις 10 διοργανώσεις – σε Ολυμπιακούς Αγώνες και Παγκόσμια Πρωταθλήματα). Η Κροατία έχει κατακτήσει μετάλλιο μόνο στους άνδρες (σε 7 από τις 10 διοργανώσεις – δηλαδή δεν το πέτυχε μόνο σε Ολυμπιακούς Αγώνες βόλεϊ και στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα βόλεϊ, επίδοση εκπληκτική για το μέγεθος του πληθυσμού της, αφού στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο ποδόσφαιρο δεν γινόταν εκ των πραγμάτων να το πετύχει στο ανώτατο επίπεδο ανταγωνισμού, διότι εδώ και δεκαετίες, και πολύ πριν η χώρα γίνει ανεξάρτητη, στο ολυμπιακό τουρνουά ποδοσφαίρου ανδρών δεν συμμετέχουν οι κανονικές εθνικές ομάδες).

Η Ελλάδα στους Ολυμπιακούς Αγώνες και στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα

Η Ελλάδα έχασε μοναδική ευκαιρία το 2004 στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας να προκριθεί στα ημιτελικά στο βόλεϊ ανδρών και να αυξήσει από τρεις (μπάσκετ ανδρών, πόλο ανδρών, πόλο γυναικών) σε τέσσερις τις εθνικές ομάδες της με συμμετοχή τουλάχιστον σε μικρό τελικό Ολυμπιακών Αγώνων ή Παγκοσμίου Πρωταθλήματος, αφού στον προημιτελικό εναντίον των ΗΠΑ παρότι προηγείτο 14-8 στο πέμπτο σετ, κατάφερε να το χάσει 15-17.

Η ήττα αυτή χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη ανατροπή σκορ στην ιστορία του «γνωστού» βόλεϊ (!). Επίσης, στους Ολυμπιακούς Αγώνες μπάσκετ ανδρών, η Ελλάδα κατετάγη τρεις φορές στην πέμπτη θέση, αφού έχασε και στους τρεις προημιτελικούς, αλλά ήταν άτυχη στις διασταυρώσεις (δύο φορές με την πανίσχυρη τότε Αργεντινή – 2004 & 2008, και μία φορά με τη Λιθουανία – 1996) για την πρόκριση στα ημιτελικά. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες 2024 έχασε και σε τέταρτο προημιτελικό (από την πρωταθλήτρια κόσμου 2023 Γερμανία).

Η Ελλάδα είναι 13η στον κόσμο (μαζί με τις Σερβία, Κούβα, Καναδά, Αυστραλία, και Νότια Κορέα) στην κατάταξη των χωρών στα πέντε κύρια ομαδικά αθλήματα σε άνδρες και γυναίκες συνολικά, με βάση τον αριθμό των διοργανώσεων στις οποίες έστω και μία φορά πήραν θέση στην πρώτη εξάδα (10 στις 20 διοργανώσεις) σε Ολυμπιακούς Αγώνες και Παγκόσμια Πρωταθλήματα. Η Κίνα έχει 11/20, ενώ τρεις χώρες έχουν 12/20 (Βραζιλία, Πολωνία, και Ρουμανία).

Μέχρι και το 2022 και χωρίς το ποδόσφαιρο στους Ολυμπιακούς Αγώνες, η Ελλάδα στους άνδρες είχε 8 στις 9 διοργανώσεις με πρόκριση στην εξάδα και ήταν πρώτη στον κόσμο μαζί με ΗΠΑ, Ρωσία, Γερμανία και Γαλλία. Επίσης, μέχρι και το 2022 μόνο η Ελλάδα και η Ρωσία είχαν 8/8 στην εξάδα στους άνδρες σε μπάσκετ, βόλεϊ, πόλο, και χάντμπολ. Εάν η Ελλάδα απέκλειε την Κόστα Ρίκα στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου 2014 (αποκλείστηκε στα πέναλτι), θα γινόταν η πρώτη χώρα στον κόσμο (!) με 9/9 στους άνδρες στην εξάδα.

Το 2023 η Γαλλία κατέκτησε την 6η θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα πόλο και έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που έχει προκριθεί τουλάχιστον μία φορά στην εξάδα και στις εννέα διοργανώσεις των ανδρών (9/9). Ένα χρόνο μετά, η Γερμανία προκρίθηκε για πρώτη φορά στην εξάδα σε Ολυμπιακούς Αγώνες μπάσκετ (κατετάγη 4η) και έγινε η δεύτερη χώρα με 9/9 στους άνδρες. Η Ιταλία και η Βραζιλία δεν προκρίθηκαν στην εξάδα στις δύο διοργανώσεις χάντμπολ, η Ισπανία στις δύο διοργανώσεις βόλεϊ, οι ΗΠΑ δεν προκρίθηκαν στην εξάδα στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα χάντμπολ, ενώ η Ρωσία στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, πάντα στους άνδρες.

Η Πορτογαλία προκρίθηκε για πρώτη φορά στην εξάδα το 1928 (στους Ολυμπιακούς Αγώνες ποδοσφαίρου ανδρών), δηλαδή 62 χρόνια πριν από την Ελλάδα (το 1990 στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα μπάσκετ ανδρών), και για δεύτερη φορά το 1966 (στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου ανδρών, όπου κατετάγη τρίτη). Όμως, μέχρι και το 2024 η Πορτογαλία δεν είχε προκριθεί στην εξάδα σε καμία άλλη από τις υπόλοιπες 18 διοργανώσεις στα πέντε κύρια ομαδικά σπορ και είναι στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη, όχι μόνο σε σχετικά μεγέθη (πληθυσμιακά), αλλά και σε απόλυτα μεγέθη. Μόλις το 2025 η Πορτογαλία προκρίθηκε στην εξάδα σε τρίτη διαφορετική παγκόσμια διοργάνωση (τέταρτη στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα χάντμπολ ανδρών), δηλαδή 59 έτη μετά το ποδόσφαιρο.

Μάλιστα, ενώ η Ελλάδα κατέκτησε μετάλλιο σε Ολυμπιακούς Αγώνες ή Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 38 χρόνια μετά την Πορτογαλία (το 2004 η Εθνική γυναικών πόλο στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας), η Ελλάδα έχει συμμετάσχει σε τελικό και στις 5 από τις 20 διοργανώσεις που προκρίθηκε στα ημιτελικά, κάτι που μόνο πέντε (5) από τις υφιστάμενες χώρες έχουν πετύχει μέχρι σήμερα (οι άλλες τέσσερις είναι οι Ιταλία, Σουηδία, Δανία, και Νορβηγία) – δηλαδή, σε όσες από τις 20 διοργανώσεις προκρίθηκαν στα ημιτελικά να έχουν κατακτήσει, με την πρώτη φορά ή σε βάθος χρόνου, τουλάχιστον το ασημένιο μετάλλιο (από τις χώρες με πρόκριση στην τετράδα σε τουλάχιστον 3 από τις 20 διοργανώσεις). Η Πορτογαλία ακόμη δεν έχει προκριθεί σε τελικό σε καμία από τις 20 διοργανώσεις.

Προκαλεί εντύπωση η περίπτωση του Μαυροβουνίου που έχει συμμετάσχει σε τελικό σε δύο διοργανώσεις, ενώ ο πληθυσμός του είναι μικρότερος από 650.000 κάτοικοι (!). Κάτι ανάλογο ισχύει και για τη Σλοβενία, η οποία παρότι δεν έχει συμμετάσχει σε παγκόσμιο τελικό, έχει όμως προκριθεί στα ημιτελικά σε 4 από τις 20 διοργανώσεις, ενώ ο πληθυσμός της είναι μόλις δύο εκατομμύρια. Δεν είναι τυχαίο ότι και οι δύο, όπως και η Κροατία και η Σερβία που πρωταγωνιστούν στα ομαδικά αθλήματα, είναι χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας.

Η Ουκρανία, με πληθυσμό 50 εκατ. πριν τον σε εξέλιξη πόλεμο με τη Ρωσία, ακόμη δεν έχει συμμετάσχει σε τελικό παγκόσμιας διοργάνωσης, ενώ η Τουρκία έχει συμμετάσχει σε τελικό σε μία διοργάνωση, όπως και η Ισλανδία που έχει μόλις 390.000 κατοίκους (!). Η Βουλγαρία δεν κατέκτησε χρυσό αν και έχει συμμετοχή σε τελικό 4 διοργανώσεων, ενώ η Δανία έχει κατακτήσει το τρόπαιο σε 4 από τις 5 διοργανώσεις που έχει συμμετάσχει σε τελικό.

Εξαιρετική είναι και η επίδοση της Νορβηγίας με επίσης 4 στα 5. Η άλλη σκανδιναβική χώρα, η Σουηδία (2/7), φαίνεται ότι δεν έχει στους τελικούς την ψυχολογία νικητή των Δανών και των Νορβηγών. Οι βουλγαρικές ομάδες, αλλά ακόμη και οι ρουμανικές ομάδες τις τελευταίες δεκαετίες, δεν είναι τυχαίο ότι δεν φθάνουν μέχρι το τέλος, αφού παρουσιάζουν διαχρονικά έλλειψη πειθαρχίας, τόσο σε επίπεδο εθνικών ομάδων, όσο και σε επίπεδο συλλόγων. Το ίδιο ισχύει και για τη Γαλλία, αλλά μόνο σε επίπεδο συλλόγων, αφού σε επίπεδο εθνικών ομάδων παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια τεράστια πρόοδο στα ομαδικά αθλήματα, τόσο στους άνδρες, όσο και στις γυναίκες.

Μπάσκετ

Όσον αφορά στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα μπάσκετ, η ελληνική Εθνική ομάδα των ανδρών έχει προκριθεί 3 φορές στους «4», όσες και η Ισπανία, η Σερβία, και η Γαλλία, έναντι 4 της Αργεντινής – από τις υφιστάμενες χώρες η Ελλάδα είναι τέταρτη στη σχετική λίστα μετά τις ΗΠΑ, Βραζιλία και Αργεντινή (έκτη με συνυπολογισμό της ΕΣΣΔ και της Γιουγκοσλαβίας), ενώ οι Ιταλία, Λιθουανία, Ρωσία, και Γερμανία, προκρίθηκαν από 2 φορές η κάθε μία, η δε Κροατία μόνο μία φορά.

Η Ιταλία προκρίθηκε για τελευταία φορά στα ημιτελικά Μουντομπάσκετ το 1978, οπότε στην καλύτερη περίπτωση θα προκριθεί εκ νέου μετά από 49 χρόνια (1978-2027) και αυτό αποτελεί ένα από τα απωθημένα του ιταλικού αθλητισμού, όπως ήταν για 53 έτη η εκ νέου κατάκτηση του Euro στο ποδόσφαιρο (1968-2021), και όπως εξακολουθεί να είναι η κατάκτηση για πρώτη φορά χρυσού ολυμπιακού μεταλλίου στο βόλεϊ ανδρών, παρότι έχει αναδειχθεί 4 φορές παγκόσμια πρωταθλήτρια.

Η Λιθουανία με 3 συνεχόμενα χάλκινα σε Ολυμπιακούς Αγώνες μπάσκετ (1992, 1996, 2000) και 5 συνεχόμενες προκρίσεις στην τετράδα (με 2004 και 2008), δεν έχει παίξει ποτέ μέχρι σήμερα σε τελικό παγκόσμιας διοργάνωσης στο μπάσκετ, ενώ θεωρείται παγκόσμια σχολή στην καλαθόσφαιρα. Η Αυστραλία προκρίθηκε μόνο μία φορά στους «4» του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος μπάσκετ (μόλις το 2019), ενώ έχει προκριθεί 5 φορές στους «4» στους Ολυμπιακούς Αγώνες μπάσκετ (κατετάγη τέσσερις φορές τέταρτη – πήρε χάλκινο μετάλλιο μόλις το 2021 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκυο).

Για την Ελλάδα το μεγαλύτερο απωθημένο της στους Ολυμπιακούς Αγώνες που ακόμη δεν έχει εκπληρωθεί, είναι το ολυμπιακό μετάλλιο στο μπάσκετ. Η πορεία και το επίπεδο του ελληνικού μπάσκετ τα τελευταία 38 χρόνια (από το 1987) δεν δικαιολογεί αυτή την αποτυχία. Άλλωστε όλες οι παραδοσιακές δυνάμεις του παγκόσμιου μπάσκετ το έχουν πετύχει. Ακόμη και η Γερμανία προκρίθηκε το 2024 στη ζώνη των μεταλλίων στο ολυμπιακό τουρνουά, όπως και η Σλοβενία στους Ολυμπιακούς Αγώνες 2020, αλλά η Ελλάδα δεν έχει πετύχει ούτε αυτό αφού έχει ηττηθεί σε 4 προημιτελικούς όπως προαναφέρθηκε. Ακόμη και στο προολυμπιακό τουρνουά μπάσκετ που καθορίζει ποιές ομάδες συμμετέχουν στην τελική φάση, η Ελλάδα δεν έχει καθόλου καλή παράδοση.

Πόλο

Το ίδιο ισχύει για την Εθνική ανδρών στο πόλο, αλλά για άλλους λόγους. Η ελληνική εθνική ομάδα των ανδρών στο πόλο ενώ έχει συμμετάσχει σε τελικό σε Ολυμπιακούς Αγώνες (2021), Παγκόσμιο Πρωτάθλημα (2023) και Παγκόσμιο Κύπελλο (1997, 2025), μέχρι σήμερα δεν έχει κατακτήσει χρυσό μετάλλιο σε παγκόσμια διοργάνωση. Αυτό αποτελεί το μεγάλο απωθημένο του ελληνικού πόλο στους άνδρες.

Προκαλεί εντύπωση, ότι η Εθνική ανδρών πόλο έχει μόλις 4 προκρίσεις σε τελικό σε 15 ημιτελικούς παγκόσμιων διοργανώσεων – ποσοστό επιτυχίας 26,6%. Όμως, σε 11 παγκόσμιους μικρούς τελικούς κέρδισε τους 7 – ποσοστό επιτυχίας 63,7%. Αυτό δείχνει, ότι η αποτυχία σε τόσους ημιτελικούς, όπου κρίνεται η πρόκριση στον τελικό, είναι – ή τουλάχιστον ήταν – θέμα ψυχολογίας, αφού αντιμετωπίζει τις ίδιες ομάδες και στους μικρούς τελικούς, δηλαδή για την 3η-4η θέση.

Όλες οι χώρες που πρωταγωνιστούν στο παγκόσμιο πόλο, ακόμη και το Μαυροβούνιο, αλλά και η Γερμανία που ήταν ισχυρή πριν από μερικές δεκαετίες, έχουν κατακτήσει χρυσό έστω και σε μία παγκόσμια διοργάνωση (Ολυμπιακοί Αγώνες ή Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ή Παγκόσμιο Κύπελλο). Μόνο η Ελλάδα δεν το έχει πετύχει.

Οι έφηβοι και οι νέοι της Ελλάδας έχουν κατακτήσει παγκόσμια τρόπαια στο πόλο, ενώ η Εθνική ανδρών όχι ακόμη, ενώ ακόμη δεν έχει κατακτήσει ούτε χάλκινο μετάλλιο σε ευρωπαϊκό πρωτάθλημα (!), πάλι η μόνη χώρα μεταξύ αυτών που πρωταγωνιστούν. Αυτό δεν είναι φυσιολογικό. Το Μαυροβούνιο, που μόλις από το 2007 αγωνίζεται ως ανεξάρτητη χώρα, έχει κατακτήσει τέσσερα ευρωπαϊκά μετάλλια. Όταν κάτι δεν γίνεται επί μακρόν, πιθανότατα επιδρά και ψυχολογικά το βάρος της μη επίτευξής του.